فقیهی مجتهد و سیاست‌مداری مبارز

به گزارش ایکنا، در برنامه شب گذشته «ضیافت» شبکه قرآن و معارف سیما، حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن اختری، رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت (ع) به بررسی ابعاد شخصیتی و فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شهید آیت الله سیدمحمدباقر حکیم پرداخت. وی با اشاره به شهادت آیت الله سیدمحمدباقر حکیم، بیان کرد: خداوند برای علمای شهید جایگاه بالایی در نظر گرفته است، همان گونه که فرمودند؛ «وَالَّذِینَ هَاجَرُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَیَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ» به این معنی که آن‌هایی که در راه خدا جهاد و هجرت می‌کنند و در این راه کشته می‌شوند، خداوند به آن‌ها روزی بسیار خوبی عنایت می‌کند.

وی ادامه داد: نکته دیگر در قرآن کریم برای مجاهدان و شهدا در راه خدا این است که خداوند یک درجه برای شهدا و برای علما درجات زیادی قرار داده است، عالمان دین و مجاهدان در راه خدا با علم و فقاهت به شهادت می‌رسند، بنابراین امتیاز شهدا، علما و دفاع از اسلام و قرآن را دارند که سیدمحمد باقر حکیم هم به شهادت رسید و هم جهادگر، فقیه، مبلغ و تربیت کننده علما بود، با توجه به این مهم شخصیت این بزرگوار، قابل بررسی و شناخت است.

این مقام مسئول با بیان اینکه محمدباقر حکیم از خانواده بسیار خوب، بزرگ و ریشه داری برخوردار بود، اذعان کرد: مرجعیت عالی شیعه قبل از مرجعیت حضرت امام خمینی (ره) در عراق و بسیاری از کشور‌های اسلامی مرهون پدر بزرگوار این عالم، مرحوم آیت الله سیدمحسن حکیم بود، وی از علمای بزرگ و مرجعیت عام بود. در دوران زندگانی مرحوم آیت الله حکیم بزرگ، موج گرایش کمونیستی و سوسیالیستی دنیا را فرا گرفته بود و کشور‌های منطقه یکی پس از دیگری در دامان شوروی سابق سقوط می‌کردند، بسیاری از جوانان، علما، دانشمندان و اساتید در میان دانشگاه‌ها و روشنفکران با کمونیست‌ها پیوند یافته و در دامان آن‌ها سقوط کرده بودند.

وی با بیان اینکه دین بسیار ضعیف شده و مسئله ایمان و اسلام براساس تبلیغات مسموم کمونیستی در زاویه قرار گرفته و شرایط خاص بود، افزود: زمانیکه حکومت بعث و کمونیستی آمدند و روی کار قرار گرفتند، مرحوم آیت الله حکیم در عراق فتوای قاطع خود را اعلام کرد و گفت؛ «کمونیسیتی هم کفر و هم الحاد به خداوند متعال است». همین باعث شد که حکومت‌های بعدی همیشه با خاندان حکیم و مرجعیت تضاد زیادی داشته باشند و همواره به آن‌ها حمله می‌کردند.

رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت (ع) اظهار کرد: مقام معظم رهبری بار‌ها به این نکته اشاره کرده اند که هیچ خاندانی به اندازه خاندان حکیم شهید نداده است، چراکه آن‌ها ۸۰ شهید تقدیم کردند و لذا این خانواده بسیار ریشه دار، عمیق و دارای جایگاه دینی و مرجعیتی است. در دوران صدام و اختناق که چند سال طول کشید، بیت و عائله حکیم مورد هجوم قرار گرفت، اما وی در این شرایط گفت که هیچ خانواده‌ای در نجف نیست که به نوعی به آن‌ها رسیدگی می‌کردم و مبلغ می‌فرستادم.

وی ادامه داد: آیت الله محمدباقر حکیم از شاگردان مبرز آیت الله محمدباقر صدر، آیت الله آل یاسین، آیت الله خویی و و شیخ حسین حلی بود و در محضر پدر کسب فیض زیادی کرد، بنابراین از نظر علمی شخصیت قوی و قدرتمند بود و از نظر خانوادگی و وجودی استعداد فوق العاده‌ای داشت، یک فقیه مجتهد و بزرگ، سیاست مدار و مبارز بود.

این پژوهشگر درباره جایگاه سیاسی آیت الله حکیم و مرجعیت پدرش، بیان کرد: جایگاه مرجعیت علاوه بر شرعی، سیاسی هم است، علمای بزرگ شیعه فراز‌های بزرگی در سیاست دارند که ما شاهد هستیم ریشه یک حرکت ظالمانه را با فتوای خود متزلزل کرده و از بین برده اند، همانطور که امام خمینی (ره) توانست یک حکومت طاغوتی چندین هزار ساله را از ریشه بکند و از بین ببرد، این جایگاه سیاسی است.

وی با بیان این که مرجعیت باید به همه مسائل اجتماعی و سیاسی پیروان اهل بیت (ع) در دنیا پاسخگو باشد، عنوان کرد: در مسئله فلسطین، وقتی در سال ۶۷ جنگ آغاز شد، علما و مراجع موضع گیری کردند، زمانی هم که در این کشور مجموعه فتح تاسیس شد، عرفات رئیس کمیته انقلاب فلسطین برای گرفتن پشتیبانی و کمک، از مراجع بزرگ فتوا گرفت، وی از میان علمای شیعه به دو نفر نامه از جمله امام خمینی (ره) و آیت الله حکیم نامه نوشت که هر دو به آن پاسخ دادند و از فلسطین و از ضرورت مقابله با اسرائیل و ایستادگی حمایت کردند.

اختری اضافه کرد: در مسائلی که در کشور‌های دیگر که مسلمانان و شیعیان ساکن هستند، پیش می‌آید حفظ جایگاه اسلام، قرآن و اهل بیت (ع) بر عهده مرجعیت است، خانواده مرحوم محمد باقر حکیم سیاسی هستند و خودش از سیاست برآمده و مرجعیت سیاسی هم است. با هجوم حرکت کمونیستی در کشور‌های اسلامی و تشکیل احزابی، چون توده، اشتراکی، قومیت عربی و ... در ایران هم از این حزب‌ها تشکیل شد و زمانی که دیگر کشور‌ها شروع به عضو گیری کردند، علمای عراق از جمله آیت الله حکیم به این فکر افتادند که باید حزب اسلامی را تشکیل دهند، بنابراین در عراق حزب الدعوه اسلامی را تشکیل داد، همه از آن پشتیبانی و حمایت کردند و مبارزه علیه حزب توده و نظام بعث عراق و صدام تا آخر عمر وی ادامه داشت.

رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت (ع) افزود: مرحوم حکیم به مسائل علمی و حوزوی و هم تربیت علما در حوزه‌های علمیه و دانشگاه و پرورش جوانان توجه داشت و مورد حمایت وی بود، به پرورش جوانان و کادرسازی پرداخت و حزب الدعوه اسلامی را تشکیل داد و مبارزات خود را ادامه داد، اما در پی جنایات صدام همه فرزندان آیت الله حکیم بزرگ، شهید یا زندانی شدند و محمد باقر حکیم و برادرش به ایران فرار کردند.

وی با بیان این که مرحوم حکیم در پیروزی انقلاب اسلامی در رکاب امام (ره) قرار گرفت و مورد احترام ایشان بود، افزود: گروه‌های معارض چند دسته بودند که با نظر امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب که پرونده عراق در دست ایشان بود و با اشاراتشان مجلس اعلای اسلامی عراق برای هدایت مبارزات علیه صدام، تداوم مبارزه و ایجاد انقلاب در این کشور شکل گرفت. کار مرحوم حکیم از آنجا شروع شد و در امر سیاست آمد، مدتی سنخگوی مجلس اعلای عراق و بعد از آن تا پایان حیات رئیس این مجلس بود.

اختری درباره آشنایی و شناختش از مرحوم حکیم گفت: از سال ۱۳۴۴ که به نجف اشرف مشرف شدم، درست در سال ورود امام (ره) با این شخصیت‌ها آشنا شدم و همزمان با مرحوم حکیم در کلاس سید باقر صدر حضور داشتم، اما آشنایی و همکاری با وی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و امام جمعه‌ای من در سمنان و دوران تحمیلی روز به روز زیاد شد تا روزی که خدمت مقام معظم رهبری برای خداحافظی آمد و عراق رفت. آیت الله حکیم از همان اول در سیاست و مبارزات وارد شد، زمانی که به ایران آمد، فضای انقلاب بود، بعد از آن امید در همه کشور‌های منطقه و ایده انقلاب در عراق به وجود آمد و برای ادامه راه مبارزاتی خود مصمم شدند، از همان اول کار‌های مبارزاتی را در عراق شروع کردند، اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، این زمینه فراهم شد که حرکت مسلحانه علیه بعث را ادامه دهند، آنچه صدام را به این فکر انداخت به این خاطر بود که گروه‌های مبارز برای وی دردسر ایجاد می‌کردند.

این مقام مسئول ادامه داد: وقتی جنگ تحمیلی آغاز شد، جنایتکاران صدام با تهمت خاصی به سراغ بسیاری از ایرانیانی که در عراق بودند و به نحوی در سیاست کار می‌کردند، می‌رفتند، به گونه‌ای که عده‌ای فرار کردند، اما جنگ که آغاز شد علاوه بر شرکت در میدان نبرد به این نتیجه رسیدند که گروه تشکیل دهند که همان سپاه بدر تحت نظر فرماندهی مجلس اعلا بود از آنجایی که وی سخنگو و رئیس این مجلس بود و از وی حرف شنوی داشتند در هماهنگی‌های بین سپاه ما و بدر و در ارتباط با امام (ره) و مقام معظم رهبری که فرماندهی نمایندگی امام را در کل نیرو‌های مسلح بر عهده داشتند بسیار موثر بود.

وی افزود: با ارتباط با امام (ره) و مقام معظم رهبری و فرماندهان، اقدام‌های مشترک تحت فرمان وی قرار می‌گرفت، نقش موثری در تشویق و ترغیب و حضور در جبهه‌ها داشت و همیشه در میدان بود حتی بعد از فتح ثامن الحجج و خرمشهر که تعداد اسیران زیاد شد، این مسئولیت را داشت که به آن‌ها سر بزند، این ماموریت از سوی رهبر کبیر انقلاب به وی سپرده شد، علاوه بر این رسیدگی به خانواده فقرا و شهدا در عراق از فعالیت‌های اجتماعی اش بود.

اختری تصریح کرد: آیت الله حکیم در فعالیت‌های دینی، حضور در کنفرانس‌ها و سخنرانی‌ها و کشور‌های مختلف برای حمایت آن‌ها از گروه‌های عراقی و حضورشان در عراق و حرکت‌ها به خصوص انتفاضه شعبانیه سهم زیادی دارد، هماهنگی‌های متعدد در زمینه‌های مختلف با وی بود و در حرکت جهادی نقش بزرگی داشت، وقتی صدام سقوط کرد، مقام معظم رهبری را ملاقات کرد که ایشان در این دیدار به سه نکته اشاره کردند. این پیام را در سخنرانی ام در روز چهلم شهادت حکیم در نجف اعلام کردم که در آن بر یکپارچی عراق از نظر جغرافیایی و سیاسی، وحدت مردم عراق و ضرورت اخراج آمریکا تاکید شده بود، همچنین از رهبری نکته‌ای درباره آمریکا سوال کرد که ایشان فرمودند شما موضع ما را درباره آمریکا می‌دانید، اما باید خودتان تصمیم بگیرید که به چه نحوی آمریکایی‌ها را بیرون کنید.

رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت (ع) تصریح کرد: آیت الله محمد باقر حکیم خیلی علاقه‌مند به مقام معظم رهبری بود، در عین حالی که عراقی بود در همه جلسات رسمی مسئولان و ملاقات‌های رهبری حضور داشت، ایشان هم به این عالم علاقه‌مند بودند، چراکه مخلص بود و برای خدا کار می‌کرد و شهادت کرامتی بود که خدا به وی داد. مسئله بسیار روشنی که این روز‌ها شاهدش هستیم، فلسطین است که حرکت جدیدی آغاز شده و بعد از جنایاتی که ترامپ انجام داد و مسئله اخراج فلسطینی‌ها و عادی سازی را مطرح کرد، در این چند روز به خاطر این که اسرائیل تلاش کرده بر مسجد الاقصی سیطره پیدا کند، حرکت بسیار قوی علیه رژیم صهیونیستی آغاز شده و توازن در منطقه به نفع مسلمانان تغییر پیدا کرده و شاهد هستیم که با رژیم اشغالگر با تمام توان می‌جنگند.

اختری در پایان تصریح کرد: برای پشتیبانی از فلسطینی‌ها باید موضع گیری و در این شرایط سخت آن‌ها را حمایت کنیم، همانطور که رهبری و مسئولان در کنار فلسطین ایستاده اند و مجلس اعلای عراق نیز همین موضع را دنبال می‌کند و نظر مشترک همگان این است که اسرائیل راهی جز نابودی ندارد.
گفتنی است، «ضیافت» عنوان ویژه برنامه‌ای است که در ماه مبارک رمضان به مدت سی شب، با اجرای سیدعلی قوامی پیش از افطار از شبکه قرآن و معارف سیما پخش می‌شود.