دو خطری که حاکمیت یکدست را تهدید می‌کند
دو خطر حاکمیت یکدست را تهدید می‌کند؛ نخست فساد و رانت است که به علت داشتن ثروت و قدرت و نیز نبودِ نظارت رخ می‌دهد و دومی فساد اخلاقی است که به دلیل اختلاف درون‌جناحی و منیت‌ها شکل می‌گیرد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین هادی سروش، استاد حوزه علمیه و پژوهشگر دینی، در یادداشتی به مسئله «حاکمیت یکدست و مواجهه با رنگ‌های گوناگون» پرداخته که در ادامه متن آن را می‌خوانید؛
پس از كشته شدن عثمان، مردم به سوی حضرت امیر(ع) هجوم آوردند و از ایشان درخواست قبول مسئولیت و بيعت با ایشان نمودند. امام علی(ع) براساس نقل نهج‌البلاغه در خطبه ۹۲، در این برهه حساس تاریخ اسلام به صورت رمزگونه به واقعیت‌های مهمی که در جامعه اسلامی مطرح بود اشاره نمودند و فرمودند: از من دست بداريد و فرد ديگرى را برای این مسئولیت بطلبيد، چراكه مواجه با كارى هستیم كه چهره‌ها و رنگ‌هاى گوناگون دارد. نه دل‌ها را در برابر آن طاقت شكيبايى است و نه عقل‌ها را تاب تحمل. سراسر آفاق را ابرى سياه فرو پوشيده و راه‌هاى روشن ناشناخته مانده است؛ دَعُونِي وَ الْتَمِسُوا غَيْرِي، فَإِنَّا مُسْتَقْبِلُونَ أَمْراً لَهُ وُجُوهٌ وَ أَلْوَانٌ لَا تَقُومُ لَهُ الْقُلُوبُ وَ لَا تَثْبُتُ عَلَيْهِ الْعُقُولُ، وَ إِنَّ الْآفَاقَ قَدْ أَغَامَتْ وَ الْمَحَجَّةَ قَدْ تَنَكَّرَتْ».
با الهام از این بیان کوتاه و کاربردی، چالش‌هایی که می‌تواند مورد نظر حضرت امیرالمومنین(ع) باشد از این قرار است:
1- مردمان شاهد بودند گذشته نه‌چندان دور، عده‌ای معدود ولی تاثیرگذار، اجازه ورود برخی نام‌آشنایان را به ساختار قدرت ندادند. درست چیزی که باعث بیست‌وپنج سال ممنوعیت امام(ع) از ساحت خلافت ظاهری شد.
2- شرایط جامعه به گونه‌ای رقم خورده که طاقت مردمان طاق شده؛ چراکه آرزوهای آنان که وابسته به معیشت‌شان بوده، نقش بر آب شده است. در این بحران، نه دل به کسی می‌دهند و نه فکر و اندیشه تحمل خواهند داشت.
3- از آن رهگذر که مشکلات جامعه، مشکلات ساختاری است و چون ابر سیاه بر سر جامعه سقف زده، چه‌بسا با تغییر افراد، سودی نصیب شهروندان نمی‌شود.
4- رانت‌خواران و آنان که به قول حضرت امیر(ع) تا توانسته‌اند از پستان قدرت دوشیده‌اند، برای بیعت جمع شده‌اند و به تعبیر دیگر، در خطبه ۲۱۰، منافقان پنهان زمان رسول‌الله(ص)، آشکار می‌شوند.
5- تاثیرگذارانی که روی تغییر مدیریت جامعه موثر بوده‌اند، با غرور مستانه‌ای مترصد تقسیم غنائم و گرفتن پُست و مقام می‌شوند.
6- به راه‌های روشن برای موفقیت عمومی بی‌توجهی می‌شود.
در چنین شرایطی، دو بحران، حاکمیت یکدست را تهدید می‌کند:
اولی فساد و رانت است که به علتِ بودِ ثروت و قدرت و نیز نبودِ نظارت رخ می‌دهد و دومی فساد اخلاقی است که به دلیل اختلاف درون‌جناحی و منیت‌ها شکل می‌گیرد. آتش این دو بحران سیاسی - اخلاقی، وقتی با عدم حمایت بیش از نیمی از شهروندان همراه باشد، بسیار شعله‌ور و مخاطره‌آمیز است.
بر دلسوزان حاکمیت و دولت است که از همه سلیقه‌ها در مدیریت‌ها بهره بگیرد و معیشتِ راحت را بر مردم هموار کند و با خدمتی متفاوت و اخلاقی برتر، شهروندانی که همراهش نیستند را همراه کند. اینها نمونه‌ای از علاج واقعه پیش از وقوع است.
شیخ اجل چه زیبا فرمود: علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد/ دریغ سود ندارد چو رفت کار از دست/ به روزگار سلامت سلاح جنگ بساز/ وگرنه سیل چو بگرفت سد نشاید بست.
انتهای پیام
