انواع تکیه‌های صوتی و عوامل تکیه‌ساز + فیلم
در بخش سوم «آموزش تکیه‌های صوتی بر کلمات» با تدریس مهدی حسنی، حافظ کل قرآن و مؤلف کتاب میزان‌القرائه، به انواع تکیه‌های صوتی و عوامل تکیه‌ساز پرداخته شد.
به گزارش ایکنا، فایل تصویری و متن سومین قسمت «آموزش تکیه‌های صوتی بر کلمات» با تدریس مهدی حسنی، حافظ کل قرآن و مؤلف کتاب میزان‌القرائه (نخستین کتاب در کشور که درباره نَبر و آکسان‌ها در قرآن کریم به رشته تحریر درآمده است) ارائه می‌شود.
«موضوع؛ انواع تکیه‌های صوتی و عوامل تکیه‌ساز
انواع تکیه‌های صوتی: 1- تکیه‌های مؤثر بر صحت قرائت؛ رعایت نکردن تکیه‌های صوتی در تلاوت قرآن کریم موجب دگرگونی معنای کلمه و از بین رفتن صحت قرائت می‌شود، یعنی صحیح بودن قرائت را زیر سؤال می‌برد، به طور مثال کلمه «ألَم» که دارای دو معنا است؛ یکی «درد» و دیگری أ(همزه استفهام) و «لَم» به معنای اینکه آیا نیست؟ اتفاقاً تمام مواردی که در قرآن آمده است از نوع دوم است و کلمه «ألَم» به معنای درد را نداریم و اکثر افرادی که قرائت قرآن می‌کنند تکیه صوتی را به جای اینکه روی «لام» قرار دهند، بر روی «أ» قرار می‌دهند که موجب می‌شود، معنای کلمه تغییر کند و این صحت قرائت را زیر سؤال می‌برد. ملاحظه می‌کنید که رعایت نکردن یک موضع نبر در دو حرف پشت سرهم در دو کلمه، موجب تغییر معنا می‌شود.(برای اطلاع از مثال به فیلم مراجعه شود.)
2- تکیه‌های مؤثر بر فصاحت؛ در قرآن کریم مثال‌های زیادی است. خوشبختانه تغییر در تکیه این کلمات موجب تغییر معنا نمی‌شود، چون کلمه «رَبَّنا» و... .
در مبحث عوامل تکیه‌ساز؛ به دو عامل اصلی تقسیم می‌شود، الف) تعداد حروف کلمات است که شامل 1- کلمات یک تا سه حرفی (در این بخش کلمه می‌تواند، دارای حرکت کوتاه، کشیده و ساکن هم باشد) مثل لَه، هُوَ، کَسَبَ 2- کلمات بیش از سه حرف(در این قسمت کلمات چهار و پنج حرفی، لزوماً تمام حروف آن دارای حرکت کوتاه است) مثل کَلِمَةٌ و أَحَدُکُما
ب) ساکن‌ها 1-شامل خود ساکن 2- تشدیدها (حروف مشدد نوعی ساکن هستند، هر حرف مشدد از یک حرکت ساکن و حرکت متحرک تشکیل شده است.) 3- حروف مدی (از انواع ساکن‌ها هستند، اما در ابتدای آن اول متحرک و بعد حرف ساکن است.)
معرفی عوامل تکیه‌ساز و شیوه شمارش حروف متحرک و ساکن هر کلمه؛
- حروف متحرک: در این شیوه شمارش هر حرف کوتاه متحرک یک حرف حساب می‌شود چون کَتَبَ (سه حرفی است)
- حروف ساکن: اگر حرف ساکن بین دو حرف متحرک قرار گیرد، یک حرف شمرده می‌شود چون عِندَ (سه حرفی است) و اگر این ساکن در پایان کلمه قرار گیرد، خنثی خواهد بود و خوانده نمی‌شود.
- حروف مشدد: همانطور که گفته شد حروف مشدد دو حرف است یک ساکن و دیگری متحرک، لذا هر حرف مشدد دو حرف محاسبه می‌شود چون رَبَّکَ (رَ+ب+بَ+کَ)
- حروف مدی: هر حرف مدی دو حرف کوتاه محاسبه می‌شود، اگر حروف مدی اول و وسط کلمه بیاید، دو حرف حساب می‌شود و اگر در انتهای کلمه قرار گیرد یک حرف حساب می‌شود، چرا که آخر حرف مدی، ساکن است چون بَلی (دو حرفی است).
