حل معمای فساد اخلاقی در جامعه با این آیه

به گزارش ایکنا، متن یادداشت حجت‌الاسلام مصطفی راهی، پژوهشگر حوزوی به شرح زیر است: 

یکی از ساده‌‌ترین اَشکال معمایی، معماهای پازلی (جورچینی) است. معماهای پازلی، طرح‌‌های از پیش ترسیم شده و قطعات کوچک مشخصی دارند که تا تک‌‌تک این قطعات به‌ درستی و به‌ صورت کامل در کنار هم قرار نگیرند، صورت نهایی طرحِ اصلی، هویدا نخواهد شد. معماها گرچه اَشکال مختلف دارند، امّا حل همگی آن‌‌ها در نهایت به این برمی‌‌گردد که فرد بداند پاسخ و حل یک معما به اجزاء کوچک‌تری بستگی دارد که همگی باید بیایند و در گام دوم به‌ صورت درست در کنار هم قرار داده شوند تا در نهایت یک کُلِ واحد را تشکیل دهند که همان پاسخ به معما باشد.

چالشی به نام فساد اخلاقی در فضای اجتماعی

از دیرباز و به سبب ورود فرهنگ غربی در جامعه‌ ایران که مبتنی بر آزادی‌‌های بی‌‌حد و حصر بوده است، گاهی شاهد افزایش فساد اخلاقی بوده‌‌ایم، اما هیچ‌‌گاه گستردگی آن به این حدی که اکنون در جامعه شاهد آن هستیم، نبوده است. شاید بتوان گفت یکی از اصلی‌‌ترین ابزارهای توسعه‌ اینگونه هنجارشکنی‌ها در جامعه، رسانه‌های نوین امروزی است که با وجود مرزهای آبی و خاکی توانسته از سد این موانع و مرزها عبور کند و به اندرونی خانه و خانواده‌‌ها نفوذ نماید و حتی برای خود، مرزهای جدیدی را ترسیم نماید که فراتر از مرزهای محسوسِ بیرونی است.

اما باید توجه داشت که فرایند ترویج فسادهای اخلاقی در کف جامعه، مبتنی بر یکسری رفتارهای ایجابی (اثباتی) و سلبی (محدودکننده) است:

1.ایجابی (اثباتی):

در زمان نه چندان دور، افراد هنجارشکن برای انجام گناه، لازم بود اقداماتی مانند مهیّا کردن مکان و ابزارهای لازم را انجام دهند و چه بسا فرد حتی خودش را با تبعات آبروریزی و افشای آن در منظر دیگران آماده می‌‌کرد و بعد به سراغ خطرِ انجام آن گناه می‌رفت، اما امروزه با آمدن فضای مجازی، شرایط به‌ گونه‌‌ای رقم خورده است که به طور مثال، انجام بسیاری از گناهان مانند ارتباط با نامحرم و استفاده از محتواهای غیراخلاقی، نیاز به اقدام خاصی ندارد و به‌ صورت مخفیانه و خزنده می‌شود آن را انجام داد بی آن‌که در ابتدای مسیر، آبرویی بخواهد خرج شود. اما نباید از حقیقت گناه و پیروی از شهوات غافل شد؛ چرا که امام علی(ع) می‌‌فرماید: «أوَّلُ الشَّهوَةِ طَرَبٌ و آخِرُها عَطَبٌ؛[1] آغاز شهوت، لذت است و پایانش نابودی.»

2. سلبی (محدود کننده):

از آن طرف، با آمدن همین فضای مجازی به دلیل تأمین‌‌های نادرست و ارزان‌ قیمت برخی نیازها و همچنین بالا رفتن غیرطبیعی سطح توقعات در زمینه‌‌های مختلف و نهایتاً راحت‌‌طلبی جوانان، مسیرهای درستی مانند ازدواج نیز مسدود شده است. این دو اتفاق وقتی در کنار هم قرار بگیرند، مانند دو لبه‌ یک قیچی عمل کرده و آینده‌ جوانان را به تباهی و نابودی می‌کشانند و آنها را به لبه‌ پرتگاه می‌برند.

حلِ جورچینی فساد اخلاقی در فضای اجتماعی

ما در این مقال بیشتر از آن که به دنبال ارائه‌ یک یا چند راهکار باشیم، به دنبال این هستیم که بگوییم برای حل این مشکل با وجود فرآیندهای ترویج فساد، باید تک‌ تک قطعات جدا افتاده را در نسبتی مشخص و در جایگاهی معیّن قرار دهیم تا بتوان به فهم درستی برای حل مشکل دست پیدا کرد. نه می‌‌توان توصیه به ازدواج موقت بدون در نظر گرفتن مسائل دیگر کرد و نه می‌توان حتی بر طبل ازدواج دائم بدون مهیا کردن شرایط آن کوبید که هرکدام راه به‌ جایی نخواهد برد. برای حل این بحران که جامعه‌ کنونی را در برگرفته است، باید طرحی شبکه‌ای ارائه کرد تا همه اجزاء سامان‌‌دهنده دیده شوند و ارتباط میان همگی نیز به‌ درستی برقرار گردد.

به نظر می‌رسد همه مشکلاتی که ما در فضای فساد اخلاقی داریم به همان سرچشمه‌ اصلی مشکلات بازگشت دارد و طرح کلی نیز باید از همان‌ جا نوشته و دنبال شود. سرچشمه‌ تمام مشکلات کنونی بشر، دوری از خدا و اسیر شدن در شهوات است. قرآن در این‌ باره می‌‌فرماید: «وَ مَن أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَی؛[2] و هر کس از یاد من اعراض کند، همانا (در دنیا) معیشتش تنگ شود و روز قیامت نابینا محشورش کنیم.» برای داشتن یک طرح جامع و ریل‌‌گذاری درست، باید محور را خدا قرار داد تا هر کس مسئولیت خود را در محوریت با او تعریف و تنظیم کند.

پی نوشت:

1.عیون الحکم و المواعظ، ج1، ص112.

2. طه،.آیه 124.