اسرائیل در پی تضعیف همبستگی اتحادیه آفریقا با فلسطین است

به گزارش ایکنا، اوایل ماه گذشته، وزارت خارجه رژیم صهیونیستی اعلام کرد که این رژیم به عنوان یک عضو ناظر، به عضویت اتحادیه آفریقا درآمده است. یائیر لاپید، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی در بیانیه‌ای در این باره، عضویت این رژیم در اتحادیه آفریقا را دستاوردی دیپلماتیک دانست.

این اقدام مورد انتقاد بسیاری از کشورهای آفریقایی و سازمان‌های حقوق بشری قرار گرفت که این اقدام اتحادیه را رسمیت بخشیدن به جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان دانستند.

نعیم جناح(Na'eem Jeenah)، از جمله کارشناسانی است که عقیده دارد پیشینه تاریخ مشترک آفریقا و فلسطین باعث شده که رژیم صهیونیستی به دنبال نفوذ بیشتر در اتحادیه آفریقا باشد و در این راه، تلاش کرده با عضویت در این اتحادیه و قراردادهای تجاری با کشورهای این قاره، نفوذ خود و در نهایت وجهه خود را در سطح جهان بهبود بخشد.

جناح، ۸ آگوست ۱۹۶۵ در شهر ساحلی دوربان در آفریقای جنوبی به دنیا آمد و در حال حاضر مدیر اجرایی مرکز آفرو ـ خاورمیانه(Afro-Middle East Centre)، مؤسسه‌ای تحقیقاتی در زمینه روابط خاورمیانه و آفریقاست و قبلاً به عنوان مدیر در مؤسسه آزادی بیان در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی فعالیت می‌کرد.

جناح در رشته مطالعات سیاسی دانشگاه ویتواترسراند(Witwatersrand) ژوهانسبورگ سابقه تدریس دارد. او در گفت‌وگو با ایکنا به دلایل عضویت رژیم صهیونیستی در اتحادیه آفریقا پرداخت.

ایکنا ـ اتحادیه آفریقا اخیراً اسرائیل را به عنوان عضو ناظر پذیرفته است. دلیل اصرار رژیم صهیونیستی برای پیوستن به اتحادیه آفریقا چیست؟

اسرائیل از زمان تشکیل این اتحادیه در سال 2002 برای داشتن اعتبار در اتحادیه آفریقا لابی می‌کند. یکی از دلایل آن، این است که حضور اسرائیل در ساختارهای مختلف اتحادیه آفریقا ممکن است به کاهش انتقاداتی که کشورهای این قاره به طور مرتب از اسرائیل، اقدامات و سیاست‌های آن وارد می‌سازد، کمک کند. از سوی دیگر این اقدام به تضعیف همبستگی اتحادیه آفریقا با مردم فلسطین منجر خواهد شد.

بیانیه محکمی را که اتحادیه آفریقا مِی 2021 علیه حمله اسرائیل به غزه و پاکسازی قومی در قدس منتشر کرد، در نظر بگیرید. اگر اسرائیل بتواند در آن نشست اتحادیه آفریقا صحبت کند، تأثیر این بیانیه  ـ البته اگر تصویب شود ـ می‌تواند به شدت خنثی شود.

علاوه بر این، آفریقا دارای 54 رأی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و معمولاً دارای سه کرسی منتخب در شورای امنیت سازمان ملل متحد است و کشورهای آفریقایی در مجامع مختلف چندجانبه شرکت می‌کنند؛ این آراء اغلب علیه اسرائیل بسیج می‌شوند. اسرائیل می‌خواهد همین بلوک رأی را بشکند و حضور در جلسات اتحادیه آفریقا می‌تواند به انجام این کار کمک کند.

ایکنا ـ برخی معتقدند مسائل اقتصادی و سرمایه‌گذاری اسرائیل در کشورهای آفریقایی، به‌ویژه در زمینه تسلیحات نظامی و امنیت، رویکرد اتحادیه آفریقا را تغییر داده است. نظر شما چیست؟

هنوز نمی‌توانیم بگوییم که چیزی «رویکرد اتحادیه آفریقا را تغییر داده است». تصمیم به رسمیت شناختن اسرائیل توسط رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا، به طور یک‌جانبه و بدون مشورت با کشورهای عضو گرفته شد.

این امر علی‌رغم این واقعیت است که کشورهای عضو در گذشته به شدت با به رسمیت شناختن اسرائیل مخالف بوده‌اند. شایعه شده است که موسی فکی محمد(Moussa Faki Mahamet)، رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا، از سوی مراکش و رواندا و با حمایت فرانسه برای این کار تحت فشار قرار گرفت.

با این حال، 12 دولت اعتراض رسمی خود را اعلام کرده‌اند. در نتیجه، این موضوع ماه اکتبر(مهرماه) در شورای اجرایی اتحادیه آفریقا ـ در سطح وزرای خارجه ـ مطرح خواهد شد و مورد بحث قرار خواهد گرفت. در آن زمان می‌توان در مورد وضعیت به وجود آمده قضاوت کرد.

با این حال، درست است که تعدادی از کشورهای آفریقایی چند دهه گذشته به اسرائیل بسیار نزدیک شده‌اند. چندین دلیل برای این وجود دارد.

این مقوله شامل مشارکت با اسرائیل در زمینه همکاری‌های نظامی و امنیتی است. همچنین اسرائیل به برخی کشورهای آفریقایی سلاح و نرم‌افزارهای جاسوسی می‌فروشد. به عنوان مثال، نرم‌افزار پگاسوس (Pegasus) که توسط رواندا، یکی از حامیان اصلی اسرائیل، برای جاسوسی از سیریل رامافوسا، رئیس جمهور آفریقای جنوبی، استفاده شده است. برخی کشورها همچنین از نظر جمع‌آوری اطلاعات و خرید سخت‌افزار و نرم‌افزار امنیتی از اسرائیل با این رژیم همکاری می‌کنند.

همچنین، اسرائیل به برخی کشورها در زمینه کشاورزی کمک می‌کند. از طرفی، اغلب خود را به کشورهای آفریقایی به عنوان دروازه‌ای برای ایالات متحده نشان می‌دهد. بنابراین، بخشی از توافق بین ایالات متحده و سودان مبنی بر حذف سودان از فهرست کشورهای حامی تروریسم ایالات متحده این بود که سودان باید روابط خود را با اسرائیل عادی کند.

ایکنا ـ به نظر شما نقش مهاجران آفریقایی در اسرائیل در روابط بین اسرائیل و اتحادیه آفریقا چقدر مؤثر است؟

واقعاً تأثیری ندارد. به طور کلی، مهاجران آفریقایی و پناهندگان در اسرائیل با رفتار وحشتناکی رو‌به‌رو شده و به طور مداوم از سوی اعضای جامعه یهودی اسرائیل و همچنین سیاستمداران و دولت اسرائیل قربانی حملات نژادپرستانه خبیثانه می‌شوند.

ایکنا ـ به نظر شما وضعیت فلسطین با توجه به حضور اسرائیل در اتحادیه آفریقا چگونه است؟

تا‌کنون اتحادیه آفریقا همیشه موضعی طرفدار فلسطین داشته و از اسرائیل بسیار انتقاد کرده است. اگر اعتبار اسرائیل در جلسه شورای اجرایی در ماه اکتبر تأیید شود، ممکن است این انتقادات کاهش یابد.

ایکنا ـ آینده روابط آفریقا و فلسطین را با توجه به مسائل اخیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟

متأسفانه در حالی که در سطح ملت‌ها و جوامع آفریقایی هنوز همدلی زیادی با مردم فلسطین وجود دارد، بسیاری از دولت‌های آفریقایی مایلند از آرمان فلسطین فاصله بگیرند.

آنچه وضعیت را بدتر می‌کند این است که روابط رسمی تشکیلات خودگردان فلسطین با کشورهای آفریقایی به طور کلی ضعیف است. علاوه بر این ابتکارات دیپلماتیک و ظرفیت لابی فلسطین در اتحادیه آفریقا هم ضعیف است. حتی اگر فلسطین از نظر اتحادیه آفریقا معتبر باشد.

گفت‌و‌گو از محمدحسن گودرزی