مقتلی که سره را از ناسره جدا کرده است + صوت
مترجم مقتل خوارزمی گفت: نقدهای جدی به مقتل خوارزمی وارد است که با پژوهش‌ها و تحلیل‌های فراوان، ترجمه‌ای متفاوت و دقیق که سره از ناسره را مشخص می‌کند، در پاورقی ارائه کردم.
مصطفی صادقی مترجم کتاب «شرح غم حسین» در گفت‌وگو با ایکنا درباره وجه انتقادی این ترجمه گفت: نخستین چاپ این کتاب مربوط به ۱۲ سال پیش است که ترجمه و امسال با ویرایش جدید منتشر شده است. درواقع «مقتل خوارزمی» کتابی است که با وجود اینکه عنوان مقتل را دارد، فقط بخشی از آن مربوط به حادثه کربلاست و من به دلیل قدیمی و قابل توجه بودن اثر آن را برای ترجمه انتخاب کردم. بعد از ترجمه متوجه شدم اشکالاتی در کتاب وجود دارد؛ از این رو پژوهش‌ها و تحلیل‌های فراوان، متفاوت و دقیق که سره از ناسره جدا می‌کند در پاورقی زده و نقد‌ها و بحث‌ها را در آنجا مطرح و به همین دلیل عنوان ترجمه جدید را انتقادی انتخاب کردم.
وی افزود: یکی از انتقاد‌های جدی به کتاب درباره آمار کشته‌شدگان حادثه کربلاست. یعنی کسانی که به دست یاران امام حسین(ع) کشته شدند. مثلاً گفته شده حضرت قاسم ۳۵ نفر یا حضرت علی اکبر ۲۰۰ نفر را کشت. این‌ها با وقایعی که مورخان معتبر و قدیمی‌تر مانند ابومخنف نقل کرده‌اند، سازگاری ندارد؛ از این رو این‌ها را در پاورقی توضیح دادم. همچنین توضیحات دیگری که گاهی با نقل‌های مورخان معتبر ناسازگار است.
صادقی با بیان اینکه این ترجمه بخشی از کتاب اصلی مقتل خوارزمی است که با عنوان «شرح غم حسین» منتشر شده است، درباره عمده تفاوت این مقتل با مقتل‌های دیگر و تأثیر مذهب نویسنده در نگارش اثر گفت: اتفاقاً با اینکه نویسنده اهل سنت است، دیدگاه‌هایش تفاوت چندانی با شیعیان ندارد. مثلاً سیدبن طاووس که یک عالم شیعی است، مطالبش را از مقتل خوارزمی نقل کرده و شباهت زیادی به هم دارند و دیدگاه‌هایشان به هم نزدیک است. بنابراین تفاوت‌ها در رویکرد تاریخ‌نگارانه است. مثلاً هدف سیدبن طاووس از همان عنوان کتابش پیداست که برای اشک ریختن نوشته است. اما خوارزمی به دلیل خطیب بودن کتابش را با رویکرد خطابی نوشته است. یعنی برخی مباحث را توضیح داده و یا کم و زیاد کرده و این‌ها به عنوان سند باقی مانده است.
این مترجم ادامه داد: اتفاقاً خوارزمی، نویسنده اثر ارادت زیادی به اهل بیت(ع) دارد و کاملاً مثل شیعیان نوشته است. اما چون متعلق به مکتب خلفاست. اگر جا‌هایی با دیدگاه‌های مذهبی‌اش تعارضی داشته، آنجا‌ها را متفاوت نقل کرده است. شاید در میان این مباحث روزه روز عاشوراست که روایات زیادی از آن نقل کرده است و شیعیان آن را قبول ندارند.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا در انتقاد‌هایی که داشتید به منابع شیعی استناد کرده‌اید، بیان کرد: منبع معتبری که از حادثه کربلا داریم، مقتل ابومخنف است و محققان بسیاری به آن پایبند هستند و آن را درست می‌دانند و در تاریخ طبری نیز به همین مسئله اشاره شده است.بنابراین در ارجاعاتم به این کتاب مراجعه داشتم. درواقع ابومخنف شیعه رسمی نیست و مانند خوارزمی تشیع عام دارد. در واقع دوستدار اهل بیت(ع) هستند و در منابع مختلف از ابومخنف یادشده است، به ویژه نقل شیخ مفیددر کتابش که عالم شیعی است، برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد.
صادقی درباره اینکه آیا تفاوت رویکرد نویسنده در کتابش جایگاه او را در میان سایر مقتل‌نویسان ویژه کرده است، تصریح کرد: اهمیت نخست کتاب به دلیل قدمت آن نسبت به سایر مقاتل است. با اینکه برای مقتل‌ها تا قرن چهارم، پنجم اعتبار بیشتری قائل هستیم. اما مقتل خوارزمی در قرن ششم نوشته شده و از مقتل لهوف که اهمیت ویژه‌ای برای آن قائل هستیم، یک قرن زودتر بوده است. زیرا هر چه از واقعه کربلا دورتر می‌شویم، از اعتبار منابع نیز کاسته می‌شود.
این مترجم با اشاره به اینکه خوارزمی در نگارش این مقتل تحت تأثیر ابن اعثم بوده است، گفت: کتاب «الفتوح» ابن اعثم کوفی که مربوط به قیام امام حسین(ع) است در قرن چهارم نوشته شده و بسیاری از مطالب یادشده خوارزمی از این کتاب است. البته او هم اشکالاتی دارد. اما به دلیل قدمت و شناخته شده بودن نویسنده حائز اهمیت است.
وی با بیان اینکه کتاب «شرح غم حسین» به سفارش انتشارات کتاب جمکران ویراستاری و منتشر شده است، بیان کرد: پژوهش‌ها و تحلیل‌های فراوان، باعث شده ترجمه‌ای متفاوت و دقیق که سره از ناسره را مشخص می‌کند در این اثر ارائه شود.
یادآور می‌شود؛ کتاب «شرح غم حسین» با طرح جلد جدید از مسعود نجابتی به همت انتشارات کتاب جمکران در ۲۴۲ صفحه و با قیمت ۵۰ هزار تومان روانه بازار نشر شده است.
انتهای پیام
