گزينش برترين‌های جوان اهل قلم ماموريت ماست

میثم موحدفرد، بنیان‌گذار و دبیر جایزه ملی کتاب سال جوانان در آستانه برگزاری اختتامیه سومین دوره این جایزه ملی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا جایزه کتاب سال جوانان را مهمترین رویداد فرهنگی رقابتی حوزه جوانان در کشور خواند و گفت: ماموریتی که این جشنواره دنبال آن است، گزینش برترین نویسندگان، مولفان و مترجمان جوان ایران است.

مهم‌ترین رویداد فرهنگی رقابتی جوانان

موحدفرد با اشاره به اینکه تا پیش راه‌اندازی جایزه کتاب سال جوانان هیچ رویدادی در کشور مختص رده‌بندی سنی جوانان وجود نداشت، اضافه کرد: در هرحال فرهنگ دیرپای ایران این پیشینه را دارد که ما سال‌های سال فرهنگ مکتوب داشته باشیم، به همین دلیل مانند همه کشورهای صاحب فرهنگ دنیا جایزه‌های کتاب فراوانی داشته و داریم که این جوایز عموما موضوعی‌اند؛ یعنی درون‌مایه کتاب‌ها مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد، مانند جایزه کتاب سال دفاع مقدس یا جایزه کتاب سال شیدا که در زمینه موسیقی است یا جایزه کتاب سال ولایت.

وی با اشاره به اینکه گروهی از جوایز کتاب هم صنفی هستند و آثار به اعتبار پیشه و شغل نویسنده می‌تواند در این رخداد شرکت کند، افزود: کتاب سال پزشکی که پزشکان شرکت می‌کنند، کتاب سال حوزه با محوریت روحانیون نویسنده، یا کتاب سال دانشجویی که مختص دانشجویان است، نمونه‌هایی از جوایز کتاب صنفی هستند. حتی در کشور جایزه کتاب جنسیتی هم به نام جایزه کتاب پروین داشتیم که رقابت بین بانوان شاعر و نویسنده بود و چند سالی است که برگزار نمی‌شود.

موحدفرد درباره ریشه‌های شکل‌گیری ایده اولیه جایزه کتاب سال جوانان هم عنوان کرد: خود من در جوانی کتاب می‌نوشتم و علاقه‌مند به شرکت در جوایز کتاب ملی و آوردگاه‌های اینچنینی بودم، اما در حقیقت امکان هماوردی وجود نداشت، یعنی رقابت همسنگ نبود. قبلا اینچنین بود که اگر کسی در جوانی کتابی می‌نوشت، حتما بايد با دانشوران فرهیخته رقابت می‌کرد و این کار را برای نوقلمان و نویسندگان جوان دشوار می‌کرد.

بنیان‌گذار جایزه کتاب سال جوانان با تاکید بر اینکه همین مسئله از چند سال پیش من را به صرافت انداخت که رویدادی ویژه رقابت جوانان با جوانان شکل بگیرد، تصریح کرد: خاستگاه اولیه آن هم از ورزش بود، زیرا در ورزش رده‌بندی‌های سنی فقط با هم هماوردی دارند، یعنی جوانان با جوانان، نوجوانان با نوجوانان، امیدها با امیدها و... با هم رقابت می‌کنند. به همین دلیل ما به این سمت رفتیم که رویداد ویژه رقابت جوانان نویسنده با همدیگر برگزار شود و جایزه کتاب سال جوانان رهاورد این فکر است.

موحدفرد با اشاره به اینکه منظور از جوان در این رویداد هم تعریفی است که یونسکو دارد، اضافه کرد: در جایزه کتاب سال جوانان بازه سنی 15 تا 29 سال را که مبنای پذیرفته شده جهانی است مبنا قرار دادیم، اما برای بازه سنی 15 تا 18 سال یک جایزه ویژه نوجوانان تعریف کرده و از 18 سال به بالا کتاب‌های جوانان بررسی می‌شود.

جایزه‌ای برای همه کتاب‌ها 

دبیر جایزه ملی کتاب سال جوانان گفت: درواقع همه کتاب‌ها با هر درونمایه‌ای، حتی کتاب‌های کودک و نوجوان هم می‌توانند در رقابت شرکت کنند. کتاب‌های آموزشی هم در این رقابت شریک و دخیل هستند اما کتاب‌های تست و کنکور و کمک‌آموزشی که اعتبار علمی چندانی ندارند از گردونه رقابت بیرون می‌مانند.

موحدفرد با اشاره به اینکه امسال گام سوم جایزه کتاب سال جوانان برداشته شده است، عنوان کرد: فراخوان انجام و شروع رقابت اعلام عمومی شده و به آن دسته از افرادی که از گذشته از پایگاه داده ما بودند، اطلاع‌‌رسانی شده است. مرحله بعد هم گردآوری آثار است که انجام گرقته و آثار غربال شده است. در حال حاضر در مرحله داوری هستیم.

وی ادامه داد: داوری آثار در دو مرحله انجام می‌شود، غیر از هیئت انتخاب یک داوری مرحله اول داریم که در این مرحله همه کتاب‌هایی که امتیاز بالای 70 کسب کرده، به مرحله دوم راه پیدا می‌کنند. آثار راه‌یافته به مرحله دوم هم با یک داوری دقیق‌تر و ریزبینانه‌تر بررسی می‌شوند. در این مرحله کتاب‌هایی که امتیاز بالای 80 کسب می‌کنند، جزو برگزیدگان جایزه انتخاب و معرفی و آثاری که امتیاز بین 70 تا 80 کسب می‌کنند، از شایستگان تقدیر آن رشته شناخته می‌شوند.

دبیر جایزه ملی کتاب سال جوانان ضمن بیان اینکه نهاد برگزار کننده جایزه کتاب سال جوانان، کانون فرهنگ و اندیشه ایرانیان است، اضافه کرد: در این دوره معاونت جوانان و ورزش وزارت ورزش و جوانان، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موسسه خانه کتاب و ادبیات جایزه را همراهی و حمایت کردند. در بخش ویژه هم سازمان جوانان هلال‌احمر پشتیبان این دوره از جایزه کتاب سال جوانان بود.

داوری آثار جایزه کتاب سال جوانان 

موحدفرد در توضیح تقویم برگزاری جایزه کتاب سال جوانان هم گفت: همواره پس از آئین پایانی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی، فراخوان جایزه را اعلام می‌کنیم. فرصت ارسال آثار هم تا 8 خرداد اعلام می‌شود که امسال ده روز هم به بهانه برگزاری نمایشگاه کتاب و درگیری ناشران با نمایشگاه مجازی تمدید شد. پس از غربال‌گری کتاب‌ها و اینکه هیئت انتخاب کار خود را انجام داد، از اوایل تیر آثار به مرحله داوری وارد شده است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران نهاد تخصصی و مرجع ساماندهی امور کتاب در کشور و داوری آثار مطلقا بر عهده این موسسه است و تقریبا داورهای این جایزه هم همان داورهای جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی هستند.

وی در پایان اعلام کرد: برگزیدگان جایزه ملی کتاب سال جوانان علاوه بر حکم، جایزه نقدی و تندیس سهروردی را دریافت می‌کنند و به شایستگان تقدیر هم جایزه نقدی و حکم اهدا می‌شود.