مرتضی توکلی، عضو شورای واحد تحقیق مرکز طبع و نشر قرآن در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به ترجمههای قرآن در دهه اخیر گفت: ترجمههای قرآن اخیراً رو به ازدیاد گذاشته و مترجمان ترجمههای زیادی از قرآن ارائه کردهاند، اما در این عرصه، بحث تفهیم به روشنی در این آثار دیده نمیشود.
وی افزود: عدهای قرآن را ترجمه میکنند و بنا را بر این میگذارند که بر ادبیات فارسی توجه بیشتری داشته باشند و لغات و واژگان اصیل را در ترجمه خود بیاورند؛ از این رو از هدف اصلی دور میشوند؛ چرا که مخاطب شاید آشنایی چندانی با این لغات اصیل نداشته باشد، به همین دلیل حوزه دسترسی آنها به ترجمههای قرآن محدود میشود.
ترجمه آیتالله مکارمشیرازی ترجمه روانی است
توکلی ادامه داد: در میان عموم مردم ترجمههایی بیشتر جا باز کرده است که به زبان ساده و روان نوشته شده و اقبال مردم به آنها خوب است؛ از جمله ترجمه آیتالله مکارمشیرازی که ترجمه روانی است و مردم توجه بیشتری به آن دارند، هر چند ممکن است از نظر دقت، ترجمههایی وجود داشته باشد که از این اثر ارزش بیشتری داشته باشند، اما به دلیل سادگی، مخاطبان به چنین ترجمههایی گرایش بیشتری دارند.
این محقق تصریح کرد: این بحث را نمیتوان منکر شد که وظیفه اصلی مترجم این است که به مخاطب خود توجه کرده و به زبان او سخن بگوید؛ از این رو مرکز طبع و نشر قرآن کریم در همین راستا ترجمهای ارائه کرده که از نظر سادگی و روانی، ترجمه خوبی است و میتواند قابل استفاده مخاطبان باشد.
مهمترین بخش ترجمههای قرآن، موضوع سادگی آنهاست
وی در پاسخ به این سؤال که آیا مراجعه نکردن مردم به قرآن میتواند به دلیل تخصصی بودن ترجمههای قرآن باشد، گفت: اگر نگاه مترجم این باشد که ترجمه ارائه شده برای عموم مردم است، مردم به آن مراجعه خواهند کرد؛ اما اگر کسی ادعا کند که برای عموم مردم نوشته تا دسترسی مردم به متن قرآن و انس با کلام وحی بیشتر شود، ولی در عمل چنین نباشد، اقبال از آن هم چندان مطلوب نخواهد بود.
توکلی در ادامه افزود: به نظر میرسد مهمترین بخش ترجمههای قرآن، موضوع سادگی آنهاست؛ چرا که اگر کسی نتواند با قرآن از طریق ترجمهها ارتباط خوبی برقرار کند، وظیفه خود را به خوبی انجام نداده است.
ترجمهها را نمیتوان در یک سطح ارزیابی کرد
وی با بیان اینکه در ترجمههای اخیر، مترجمان ادعایشان این است که برای مردم ترجمه کردهاند، اما عملاً این گونه نبوده است، بیان کرد: ترجمهها را نمیتوان در یک سطح ارزیابی کرد؛ چرا که عناصر مختلفی در امتیازدهی آن مؤثر بوده و صرف اینکه ترجمهای روان است، دلیل نمیشود که بتوان آن را ترجمهای خوب دانست.