به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) شعبه اروپا، از آنجا که قرآن کریم به زبان عربی مبین نزول یافته، مطالعه قرآن برای افراد غیرآشنا به زبان عربی، امری بسیار سخت است؛ حتی در بسیاری موارد مردم عرب‌زبان از درک بلندای مفاهیم آیات قرآن که از مقام «علیٌّ حکیم» نازل شده است و مشتمل بر معارف و مفاهیم منحصر بفرد و متعالی است، عاجز هستند.
در درون جوامع اسلامی و در محیط‌های آکادمیک اسلام‌شناسی، دنیایی بسیار گسترده و پیچیده‌ای وجود دارد که تلاش دارد به درک تمام مسائل مرتبط با این کتاب مقدس بپردازد؛ علوم بسیاری از علوم قرآنی گرفته تا تفسیر، شان نزول، تنزیل و تجوید و در کنار آن علم حدیث را همگی در استخدام فهم بهتر قرآن کریم است.
بر همین اساس، اهمیت ترجمه قرآن کریم مشخص می‌شود، چرا که ترجمه‌های صورت گرفته از قرآن در راستای آگاه ساختن خواننده قرآن بسیار مؤثر هستند؛ به‌ویژه ذکر توضیحات صحیح و مستند، کمک می‌کند که خواننده به درکی بهتر از آیات قرآن دست پیدا کند.
17 بار ترجمه به زبان ایتالیایی
قرآن کریم تاکنون 17 بار به زبان ایتالیایی ترجمه شده است؛ بعضی از این ترجمه‌ها ترجمه کامل قرآن مجید و برخی تنها چند سوره و یا یک جزء است. شایان ذکر است که هیچ یک از این ترجمه‌ها به طور صحیح انجام نگرفته و هر یک دارای اشکالات متعدد است، و علت اصلی آن عدم آشنایی دقیق و عمیق محققین غربی با فرهنگ، عقاید و معارف اسلامی است. غرض‌ورزی و تحریف در این گزارش به مقدار اطلاعات کسب شده هر یک از این ترجمه‌ها به ترتیب تاریخ معرفی می‌شود.
مشکلات و سختی‌های ترجمه قرآن به زبان‌های دیگر
آنچه که شاید در یک ترجمه کمتر به آن پرداخته شود، جنبه واژه‌ایی و ریشه‌شناسی است؛ الزاما در خصوص ترجمه آیات و تغییرات مفاهیمی که در حین ترجمه ممکن است رخ دهد، مهم نبوده و تاثیرگذار نیست ولی این مسئله در این ترجمه‌ها وجود داشته و دارد.
ویژگی‌های منحصربفرد قرآن کریم
دیگر اینکه آیات قرآن از بابت ریتم، مفهموم و کلام آهنگین دارای شکلی خاص و منحصر بفرد هستند که کاملا با زبان عربی ارتباط دارد، حتی فراتر رفته و در بعضی مواقع از قالب زبان عربی هم جدا می‌شود و قالبی ویژه به خود می‌گیرد. شاید به همین دلیل است که آوردن حتی یک کلمه به زبان عربی در داخل متن این کتاب مقدس امری است ناممکن و تاکنون قرآن از گزند تحریف، مصون باقی مانده است. درست همین‌جاست که مشکل بزرگ ترجمه این کتاب مقدس آغاز می‌شود؛ یعنی ترجمه آیات قرآن به زبان دیگر و فهماندن مفاهیم به خواننده به گونه‌ایی درست و دقیق.
تأثیر شأن نزول و عدم ترادف
بسیار اتفاق می‌افتد که ترجمه یک واژه عربی به زبان‌های غربی ممکن نباشد چرا که اصلا مترادفی ندارد؛ این یکی از چندین مشکلاتی است که مترجم در طول ترجمه قرآن به زبان‌های دیگر بایستی با آنان مقابله کند. بسیاری از آیات قرآن هستند که با توجه به شأن نزول آنان ممکن است ترجمه‌های متفاوتی داشته باشند و مفسرین بزرگ قرآن نیز در طول تاریخ بدان اشاره کرده‌اند. این مشکل در زبان عربی وجود ندارد چرا که واژه ممکن است ترجمه‌های متفاوتی داشته باشد که در متن برای یک عرب‌زبان قابل درک است ولی برای ترجمه می‌تواند مترجم را با مشکل بزرگی مواجه کند.
از این که قرآن به زبان عربی بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده امری بدیهی است که در طی چند آیه در قرآن کریم بدان اشاره شده است. البته مراد از زبان عربی که در قرآن بیان شده، زبانی است کاملا صریح و روشن که در خود قرآن کریم نیز به آن تصریح شده است. شاید به همین دلیل بود که پیامبر اکرم(ص) در زمان انجام رسالت‌شان بارها از سوی دشمنان متهم شدند که از فرد دیگری کمک می‌گیرند.
تفاسیر جدید و با اصالت از قرآن
متأسفانه بسیاری از سنت‌گرایان به تفاسیر کلاسیک و عادی ارائه شده از سوی اندیشمندان دوران اول ظهور اسلام بسنده کرده‌اند؛ در حالی که بسیاری از متقکران دنیای اسلام، حتی خارج از دنیای اسلام، موفق شده‌اند تفاسیر جدیدی از قرآن به دنیای معاصر ارائه دهند که ضمن حفظ ریشه و اصالت اسلام ناب، با نیازهای جامعه بشریت امروز نیز تطابق دارند.
ترجمه قرآن به زبان ایتالیایی
عموما سنت اسلامی بر این ایده استوار است که هرگونه ترجمه از متن عربی قرآن، خالی از حضور برخی واژه‌های دوگانه و تحریف شده نیست مگر آنکه بر پایه و اصول معنا شناسی حقیقی استوار باشد. گروهی ترجیحا مخالف هر گونه ترجمه متن مقدس به زبان دیگری هستند ولی بسیاری از مسلمانان، ترجمه قرآن کریم به زبان‌های دیگر دنیای اسلام را میسر کردند؛ از زبان فارسی گرفته تا ترکی از اردو تا اندونزیایی از هندی تا زبان‌ها بربری؛ چرا که مسلمانانی که عرب‌زبان نیستند بسیار زیادند و تعداد مسلمانان عرب‌زبان که زبان عربی را به‌خوبی بشناسند تا جایی که بتوانند ریشه کلمات را دانسته و از آن برای تفسیر قرآن استفاده کنند، بسیار کم.
علیرغم اینکه کتاب مقدس اسلام به زبان عربی بر پیامبر اکرم(ص) نازل شد و هنوز هم به زبان عربی محفوظ باقی مانده ولی گسترش روزافزون اسلام از ترجمه قرآن به بسیاری از زبان‌های دنیا جلوگیری نکرد تا جایی که مقامات سعودی هم اکنون بسیاری از ترجمه‌های قرآنی به زبان‌های دیگر را به رسمیت شناخته‌اند؛ مانند ترجمه «حمزه پیکاردو»به زبان ایتالیایی.
ترجمه قرآن از قرن 16 تا پایان قرن 19
می‌توان گفت اولین ارتباط ایتالیایی‌ها با سرزمین‌های اسلامی پیش از رانده شدن اعراب و بربرهای مسلمان از جزیره «سیسیل» و پیدایش خط مشی‌های جدید سیاسی، تجارتی در اروپا ، از طریق امیر نشین «ونیز» و تجار این امیرنشین و پس از آن سایر امیرنشین‌های شمال ایتالیا بوده است. به همین سبب فرهنگیان و تجار و سیاستمداران ونیزی از همان ابتدا شروع به شناخت فرهنگ کشورهای اسلامی می‌کردند.
ونیز؛ پیشرو در ترجمه قرآن به ایتالیایی
از جمله تلاش ونیزی‌ها برای این شناخت، ترجمه قرآن کریم بود. برای اولین بار یک دانشمند ونیزی به نام «آندرا آریوابنه» (Anderea arrivabene) در سال 1547 میلادی قرآن مجید را به زبان ایتالیایی ترجمه و در مؤسسه انتشاراتی خودش در ونیز چاپ کرد. آریوابنه مدت سی سال به کار ترجمه و چاپ کتاب اشتغال داشت و در این مدت هشتاد و دو جلد کتاب را در مرسسه انتشاراتی اش چاپ کرد. ترجمه آریوابنه در بازار فروش نایاب است ، اما نسخه‌هایی از آن در کتابخانه ای معتبر ایتالیا وجود دارد.
البته در این ترجمه اشاراتی به ترجمه دیگری می‌شود که از آن هم قدیمی‌تر است و متعلق به سال 1210 میلادی است توسط یک کشیش کلیسای شهر «تئولدو» به نام «مارکو» انجام شده است.
150 سال پس از آریوابنه شخص دیگری از اهالی امیرنشین ونیز به نام «لودویکو ماراچی» Ludvico Marracci در سال 1698 ترجمه جدید خود از قرآن کریم را در شهر «پادوا » به چاپ رساند. پاودا در نزدیکی ونیز قرار دارد و در آن زمان جزء قلمرو ونیز بود.
در سال 1847 «ویتوریو کالتزا V.Calza » آنچه را که از قرآن مجید ترجمه کرده بود در مرکز پرنس نشین «سابالدو» یعنی شهر «تورینو» چاپ کرد. تورینو از آن زمان تا کنون از شهرهای مهم صنعتی ایتالیا بوده ، و تا سال 1948 که پادشاهی به جمهوری تبدیل شد همواره مقر سکونت پادشاه بوده است.
در سال 1882 شخصی به نام «پانتزری» (Panzeri) در شهر بسیار مهم تجاری و صنعتی «میلان» (Milano) برای چهارمین بار قرآن را به ایتالیایی ترجمه و در همین شهر به چاپ رساند.
ترجمه قرآن به زبان ایتالیایی در قرن بیستم
برای اولین‌بار در قرن بیستم در سال 1911 شخصی به نام «ویولانتی» (Violanti) قرآن را در شهر رم ترجمه و چاپ کرد، همین سال یک ترجمه دیگر از قرآن بدون ذکر نام مترجم به چاپ رسید.
دو سال بعد در سال 1913 «برانکی» (Branchi) که قبلا قرآن را ترجمه کرده بود در شهر رم چاپ کرد.
برای چهارمین بار در دهه دوم قرن بیستم یکی از مستشرقین میلانی به نام «فراکاسی» قرآن کریم را به زبان ایتالیایی ترجمه کرد و آن را در اوایل جنگ جهانی اول 1914 در میلان چاپ کرد. تفاوت کار فراکاسی با دیگران این بود که علاوه بر ترجمه متن اصلی، قرآن را نیز همراه آن چاپ کرده است.
چهارده سال بعد شرق شناس دیگری از استان «پولیا» به نام «فرویو» (Frovio) ترجمه دیگری از قرآن کریم انجام داده و آن را در سال 1928 در مرکز استان پولیا به چاپ رساند.
اولین ترجمه جدید از قرآن به زبان ایتالیایی متعلق به سال 1929 توسط شرق شناس برجسته ایتالیایی به نام «لوئیجی بونلّی» است.
خانم « ویرجینیا واکا» (Virginia Vacca) استاد اسلام‌شناسی و زبان عربی دانشگاه رم، که معروفترین کتاب دستور زبان عربی برای ایتالیایی‌ها را نوشته است، در سال 1943 بخشی از قرآن را ترجمه و چاپ کرد. خانم واکا در مدت زندگی خویش، شاگردان زیادی در رشته اسلام‌شناسی تربیت کرده است که از معروفترین آنان «بیانکا ماریا آمورتی» است که چندین نوشته داشته است و بارها با اساتید قم و مشهد مباحثه کرده است.
در همین تاریخ شخص دیگری که اسم او ذکر نشده است، چند آیه را ترجمه و در جزوه کوچکی در شهر میلان چاپ کرد. پس از او «ویولانته» (Violiante) در رم ترجمه دیگری از قرآن با نام «قرآن محمد (ص)» چاپ کرد.
آلساندرو بائوزانی؛ معتبرترین ترجمه قرآن به ایتالیایی را انجام داده است
در نهایت به ترجمه شرق شناس بزرگ و مطرح ایتالیایی «آلساندرو بائوزانی» در سال 1955 می‌رسیم که معتبرترین ترجمه قرآن را به زبان ایتالیایی ارائه کرد که هنور هم به عنوان معتبرترین ترجمه شناخته می‌شود.
بائوزانی صاحب نام ترین استاد ایران‌شناس و اسلام‌شناس ایتالیایی بود و اکثر اساتید ایران‌شناس و اسلام‌شناس از شاگردان وی بوده‌اند. «الساندرو باوزانی» قرآن «فوآد» چاپ مصر را برای ترجمه انتخاب کرد و برای ترجمه جدید قرآن ترجمه‌های قدیمی و به‌خصوص ترجمه بنلی را مطالعه کرد و به گفته خودش از قرآن انگلیسی و قرآن فرانسوی ترجمه بلاشر نیز استفاده کرده است. علاوه بر آن از استادان زبان و ادبیات عرب نیز کمک گرفت، که از این جمله می‌توان به «پتاتزوی» (Pettazzoi) و «جورجولوی دلاویدا» و بزرگترین و معروفترین استاد ادبیات عرب یعنی «فرانچسکو گابریلی» را که تا زمان مرگ خویش ریاست آکادمی ملی دانشمندان ایتالیا را به عهده داشت، نام برد.
باوزانی در این ترجمه به گفته خودش قرآن را تحت‌اللفظی ترجمه نکرده است؛ زیرا معتقد است در این صورت زیبایی قابل ترجمه نخواهد بود. ترجمه باوزانی در سال 1978 بار دیگر تجدید چاپ شد.
ترجمه دیگری در سال 1967 از سوی دیپلمات شرق‌شناس ایتالیایی به نام «مارتینو ماریو مورنو» به زبان ایتالیایی عرضه شد.
پرفروش‌ترین ترجمه قرآن در ایتالیا؛ ترجمه روبرتو پیکاردو
در حال حاضر ترجمه حمزه (روبرتو) پیکاردو از قرآن کریم که در سال 1994 منتشر شد، معروفترین و پرفروش‌ترین ترجمه قرآن است که در ایتالیا وجود دارد. پیکاردو نویسنده ایتالیایی و دبیر اتحادیه جوامع اسلامی ایتالیا است و ترجمه وی مملو از توضیحات بوده و قطعا شناخته‌شده‌ترین ترجمه قرآن در حال حاضر است که در سال 2010 رسما از سوی پادشاهی عربستان به عنوان ترجمه رسمی قرآن شناخته شد.
وجه تمایز این ترجمه با ترجمه‌های انجام شده با دیگر شرق‌شناسان و دانشمندان این است که آنان زیاد به توضیحات و مقایسه احساسات یک مؤمن هنگامی که قرآن را می‌خواند اهمیت نمی‌دهند ولی این ترجمه به عقیده صاحب نظران، به توضیحات و تفسیر نکات نهفته درآیات قرآنی نیز می‌پردازد؛ نکته‌ایی که در بسیاری از ترجمه‌های دیگر وجود ندارد این ترجمه به‌خوبی بیانگر روحیه کنجکاو تشنه حقیقت مترجم است که برای یافتن حقایق زندگی، اسلام را بهترین راه می‌داند.
ترجمه دیگری در سال 2003 توسط پروفسور «گابریل مندل خان»، با مقدمه «خالد فوآد عالم» ارائه شد. وی استاد باستان‌شناسی و پیرو مسلک صوفی است. این ترجمه به صورت دو زبانه (عربی- ایتالیایی) منتشر شد. این ترجمه از قرآن کریم بیشتر دارای گرایش صوفی است.
جدیدترین ترجمه ارائه شده در ایتالیا از قرآن کریم متعلق به خانم پروفسور «ایدا زیلیو گراندی»، استاد دانشگاه ونیز با مقدمه پروفسور «آلبرتو ونتورا» استاد اسلام‌شناس و فرهیخته دانشگاه کالابریا است که در محیط آکادمیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای فردی که در نظر دارد از بعد آکادمیک و تاریخی تعمق بیشتری در قرآن کند ترجمه دیگری نیز وجود دارد؛ این ترجمه نیز توسط خانم پروفسور «ایدا زیلیو گراندی»، استاد دانشگاه ونیز از زبان فرانسه به ایتالیایی انجام شده است. ترجمه فرانسوی آن متعلق به «علی امیر معزی»، استاد اسلام‌شناس و ایران‌شناس دانشگاه فرانسه است.
جهت دانلود ترجمه قرآن به زبان ایتالیایی اینجا کلیک کنید!