رضا اسماعیلی، شاعر پیشکسوت ادبیات انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره جشنواره شعر فجر و نقش آن در سامان بخشیدن به وضعیت شعر در کشور گفت: بحث سامان‌بخشی به حوزه شعر و جشنواره شعر فجر دو مقوله جدا از هم هستند. زمانی ما بحث می‌کنیم که برای سامان بخشیدن به وضعیت شعر نیازمند ساختار اجرایی تضمین شده و منسجمی است که این ساختار باید در معاونت فرهنگی وزارت ارشاد طراحی، مهندسی و ابلاغ شود تا فعالیت‌های ادبی شکل بگیرد و اجرا شود.
وی افزود: متأسفانه طی سال‌های اخیر این ساختار معیوب و نارسا همچنان پابرجا مانده است که در گذشته در قالب قائم مقامی دفتر وزیر ارشاد بود و در آن زمان هم اتفاق چشمگیری برای سامان بخشیدن به حوزه شعر نیفتاد و در حال حاضر هم که دفتر شعر وجود دارد، در بلاتکلیفی به سر می‌برد و متولی مشخصی ندارد.
حوزه شعر همچنان در بلاتکلیفی به سرمی‌برد
اسماعیلی ادامه داد: در چنین وضعیتی این نابسامانی‌ها و مشکلات به نهمین جشنواره شعر فجر هم سرایت و در روند تکاملی جشنواره نیز خلل وارد می‌کند، اما باید مسئولان و متولیان وزارت ارشاد تمهیداتی را اتخاذ کنند تا در اسرع وقت و با اولویت، ساختار منسجمی را برای شعر و ادبیات ایجاد کنند و از این وضعیت نابسامان و آشفته‌ای که ادبیات دارد، بیرون بیاییم که منجر به رشد و باروری ادبیات شود.
این شاعر با اشاره به نهمین دوره جشنواره شعر فجر و تثبیت آن گفت: شاعران معاصر هر سال این انگیزه را پیدا کردند که آثار خود را برای جشنواره ارسال کنند و به عنوان یک برنامه سالانه فرهنگی که می‌تواند پیشگام ادبیات باشد، جای خود را باز کرده و این نظر جای امیدواری دارد، اما باید این جشنواره نیز همانند سایر جشنواره‌های فجر مانند جشنواره فیلم، تئاتر و موسیقی فجر به جایگاه شایسته خود دست یابد.
شورای سیاستگذاری در سال گذشته منفعل عمل کرد
اسماعیلی تصریح کرد: لازمه این امر، این است که متولی مشخصی برای حوزه شعر و ادبیات در کشور وجود داشته باشد و ساختار منسجمی برای ادبیات طراحی شود، تا این ساختار بتواند حمایت و پشتیبانی کند و فعالیت‌های ادبی و فرهنگی در طول سال صرفاً به یک جشنواره ختم نشود. چون این جشنواره پیشگام فعالیت‌های فرهنگی و ادبی است، اما در طول سال برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای رشد کمی و کیفی ادبیات داریم که این برنامه‌ریزی‌ها باید در ساختار منسجمی شکل بگیرد و تا این امر ممکن نشود مشکلات همچنان به قوت خود باقی خواهند ماند.
وی در ادامه بیان کرد: جشنواره شعر فجر دارای شورای سیاستگذاری است که اگر این شورا تقویت شود و اعضای آن به وظایف خود عمل کنند بسیاری از حواشی که هر سال برای این جشنواره به وجود می‌آید، از بین خواهد رفت. به عنوان مثال قبل از اینکه برنامه‌ای اعلام شود و یا کاری انجام شود پیش از آن تصمیم‌گیری شود، مشکلی پیش نخواهد آمد و جشنواره شعر فجر در مسیری درست و سالم حرکت خواهد کرد، اما به عقیده من شورای سیاستگذاری در سال گذشته منفعل عمل کرد، چرا که برنامه‌ای را دبیر جشنواره اعلام می‌کرد، اما شورای سیاستگذاری اظهار بی‌اطلاعی کرده یا مواضع متفاوتی را اتخاذ می‌کردند و این مشکل بزرگی بود.
ایجاد وحدت رویه میان دبیر و شورای سیاستگذاری جشنواره شعر فجر
این شاعر انقلاب گفت: اگر وحدت رویه میان دبیر جشنواره و اعضای شورای سیاستگذاری وجود داشته باشد و تصمیمات از مسیر شورای سیاستگذاری به دبیر ابلاغ شود، امسال شاهد برگزاری باشکوه نهمین دوره جشنواره شعر فجر خواهیم بود، اما اگر همانند سال گذشته منفعلانه با مسائل برخورد کند، بعید نیست اتفاقات سال گذشته تکرار شود.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چه تدابیری برای وحدت و همگرایی شاعران مؤثر است، بیان کرد: وحدت و همگرایی و تعامل سازنده میان شاعران به این برمی‌گردد که هدف ما در این جشنواره ارتقا و اعتلای زبان و ادبیات فارسی باشد، یعنی به دنبال باشیم که شکوه و عظمتی که ادبیات فارسی در گذشته داشت، این شکوه و عظمت را به آن برگردانیم و خلأ‌هایی که در رابطه با زبان و ادبیات فارسی وجود دارد، از بین ببریم که اگر این موضوع مورد توجه قرار گیرد تعامل سازنده نیز میان شاعران رخ می‌دهد.
زبان فارسی؛ دغدغه مشترک شاعران
اسماعیلی با تأکید بر تقویت نقاط اشتراک شاعران فارسی‌زبان عنوان کرد: در شرایط فعلی، چه شاعران قبل و چه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، زبان فارسی برایشان دارای اهمیت است و این دغدغه‌ای مشترک است؛ از این رو باید بر نقاط اشتراک میان شاعران تأکید کرد و سعی کنیم هم‌افزایی ایجاد کرده و تمام توان خود را برای تحقق این امر صرف کنیم، همانطور که مقام معظم رهبری نیز همواره بر تقویت زبان فارسی تأکید و بیان کرده که نباید زبان فارسی به حاشیه رانده شود و به فراموشی سپرده شود که این جشنواره‌ها می‌تواند در این راستا مؤثر باشد و تسهیلاتی را فراهم کند تا شاعران کشورهای فارسی‌زبان بیش از پیش تقویت شوند.
وی با بیان اینکه اولویت نخست جشنواره شعر فجر باید تقویت زبان فارسی باشد، تصریح کرد: با این اقدام می‌توان جشنواره شعر فجر را از انزوا خارج کرد و شکوه و عظمت زبان فارسی را احیا کرد و از این ظریق هست که شاعران همه در میدان و عرصه شعر فعال می‌شوند و حضور می‌یابند و فاصله‌ها و شکاف میان شاعران حذف می‌شود، اما اگر شعر در دامن سیاست‌زدگی بیفتد آفت بزرگی است. از دبیر جشنواره، آقای اسماعیل امینی که فردی سلیم‌النفس است، می‌خواهم که این اهداف بلند را دنبال کنند تا به نقطه مطلوب در حوزه شعر و ادبیات فارسی دست یابیم.
معرفی آثار برگزیده شعر انقلاب در بخشی مستقل
وی به دلایل بی‌توجهی به شعر انقلاب در جشنواره شعر فجر اشاره و عنوان کرد: جشنواره شعر فجر، عنوان فجر را دارد، اما دارای جامعیت بیشتری است و ما در جشنواره هدفمان این است که همه کسانی که به زبان فارسی شعر می‌گویند، زیر چتر خود بگیریم، به ویژه شاعران فارسی‌زبان سایر کشورها. که محمل و روزنه‌ای ایجاد کنیم تا این شاعران امیدوار شوند که جریانی است که آنها را امیدوار و دلگرم می‌کند تا به شعر فارسی بپردازند.
اسماعیلی در ادامه یادآور شد: جشنواره شعر فجر باید در دو حوزه به فعالیت خود ادامه دهد، یکی اینکه باید شاخه مستقلی برای شعر انقلاب باشد و شاعرانی که با موضوع انقلاب شعر سروده و کارهای جدیدی ارائه کرده‌اند، به رقابت بپردازند و در حوزه شعر انقلاب به عنوان یک بخش مستقل سرمایه‌گذاری کنیم و آثار مربوط داوری شوند. اما بخش دوم که از جامعیت بیشتری برخوردار است، زبان و ادبیات فارسی است که ما تمام شاعرانی را که به زبان فارسی شعر می‌گویند، زیر چتر این جشنواره گرفته و آنها را حمایت کنیم و طبیعی است که این دو بخش می‌تواند در دستور کار قرار گیرد، اگر این اتفاق امسال بیفتد، نارضایتی‌ها کمتر بوده و به هدف حمایت از شعر فجر و انقلاب دست می‌یابیم و در این بخش نیز آثار فاخر و شایسته را به جامعه معرفی کنیم.