به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) حجتالاسلام والمسلمین سعیدی روشن در نشست علمی منطق گفتمانی قرآن یر اساس نگاه شیعه در مرکز شیعه شناسی با اشاره به اینکه نگاه شیعه به وحی نگاهی بسیار مترقی است، گفت: یکی از سنن پایدار الهی در هدایت خاص بشر، وحی و نبوت است در حالی که در نگاه ادیان دیگر این مفهوم وجود ندارد.
وی افزود: نقد نگاه و تحلیل گفتمانی در حوزه دین از ضروریات کار طلاب است که باید در حوزه قرآنپژوهی به آن بپردازند، در حقیقت این نگاه باعث میشود تا مبانی فلسفی و عقلی و تفسیری را بهتر درک کنیم.
لزوم تعریف مبانی قرآنی
این استاد حوزه بیان کرد: یکی از مهمترین مباحث در تحلیل گفتمانی قرآن، مبحث شناسنامه قرآنی است و پس از این حوزه باید به دنبال تعریف مبانی قرآنی باشیم و باید با بازشناسی این حوزه به دنبال رسیدن به مبانی اصلی و حقیقی قرآن باشیم.
وی گفت: نگاه قرآنی ما با نگاه غربی تفاوت دارد؛ غربیان معتقدند که دوران اول، دوران اساطیری است و دوره دوم دوره فلسفه یونانی و دوره سوم دوره علم است که در رنسانس بوجود آمد.
سعیدی روشن بیان کرد: تقسیم بندی قرآن نسبت به حیات انسانی و فلسفه حیات در روی کره زمین با نگاه غربی کاملا متفاوت است؛ نظریات غربی و به خصوص نظریه داروین نقش خاصی در سلطه تفکرات علم تجربی به حوزه دین داشت ولی قرآن آغاز حیات بشر در کره زمین را به هبوط نبی مرتبط میداند در حالی که قرآن بیان کرده است که اولین انسان ولی خدا و آخرین آن هم ولی خدا خواهد بود.
وی گفت: هنر تحلیلگران گفتمان قرآنی این است که بتوانند با تکیه بر معارف قرآنی علوم خاصی چون جامعه شناسی، روانشناسی، علوم سیاسی و... را استخراج کنند.
وی با بیان اینکه وقتی مقام معظم رهبری بیان میکنند که باید علوم انسانی را از مبانی قرآنی گرفت همین جهت را مورد نظر دارند تصریح کرد: اگر مشکلی در حل مسایل از طریق قرآن است مشکل از ماست زیرا قرآن حوزهای عظیم و نا محدود است که هیچ سوالی را بی پاسخ نمیگذارد؛ ناتوانی در استخراج از قرآن مشکل اصلی است که مانع از رسیدن به این فهم گفتمانی میشود.
افتخار به مکتب تشیع
وی گفت: هر شیعه باید به این مکتب افتخار کند زیرا هیچ مذهبی توان این همه استحصال و مبناسازی در حوزه علوم قرآنی را نداشته است. شیعیان به مدد فلسفه قدرتمند و اصول فقه قوی، بالاترین توان را استحصال مبانی قرآنی دارد.
وی اظهارکرد: غربیان به دنبال آن بودند که در هر دورهای با اسلام مقابله کنند از این رو به دنبال تعدیل اجتماعی توسط دین بودند. در این بین، تجربه گرایان به طور کلی دین را بیهوده انگاشتند و سعی کردند با بیان این مطلب که قابلیت تجربه پذیری مهمترین دلیل در رد یا پذیرش دین است، دین را به هیچ بیانگارند.
وی اظهار کرد: آنها سعی کردند این تفکر را در بین مسلمان و روشنفکران مسلمان نهادینه کنند که در این مسیر تا حدودی هم موفق بودند. پژوهشگرانی چون احمد خان با نگاهی پوزیتویستی به تفسیر دین پرداختند.
سعیدی روشن با مطرح کردن این سوال که جملات قرآنی دارای چه وجهی هستند، گفت: مرحوم علامه زبان قرآن را زبان خاص بیان کرده است. ایشان بیان کرده اند که هر کسی در تفسیر اکتفا کند به همان قواعد عمومی همه متون، تفسیر به رای کرده است؛ مرحوم صدر بیان می کند که تفسیر لفظ آسان است ولی تفسیر معنا دشوار است.
زبان قرآن عرفی و فراعرفی است
وی گفت: علامه طباطبایی در توضیح کلمه تفسیر بیان کرده است که تفسیر به معنای شناخت مدلول و معنا و مقصود است؛ البته باید به این نکته توجه کرد که برایند نظرات این بزرگان آن است که قرآن توان فهم کف و حدنصاب هدایت را برای همه فراهم کرده است و با این تفاسیر باید گفت که زبان قرآن، در حقیقت، عرفی و فرا عرفی است.
وی در خصوص مبحث واژه شناسی قرآن اظهارکرد: زبان واژگان قرآن در برخی مکانها به همان معنی لغوی استوار است و برخی اوقات عرفی است؛ در حقیقت باید در این بحث به معنای لغوی و عرفی این کلمات دقت کرد البته باید به این فهم رسید که تمامی جملات قرآن نقشی دوگانه دارند؛ این نگاه با نگاه غربی متفاوت است زیرا غربیان دین را صرفا توصیهای معنی کردهاند این در حالی است که بخش اعظم دین توصیفات است.
سعیدی روشن بیان کرد: نکته این است که تمام جملات اخباری قرآن در دل خود پیام انگیزشی دارد یعنی نوعی توصیه نیز در آن نهفته است و تمام جملات اخباری قرآن پیام آور است یعنی هم توصیه است و هم توصیف.
این استاد حوزه بیان کرد: تک تک آیات قرآن فقه الحیات دارد و در حقیقت همه این باید ها به هست ها بر می گردد؛ به این خاطر است که الحمدلله، رب العالمین و مالک یوم الدین را در خود دارد و در فلسفه اخلاق ما نیز همین مسایل مصداق دارد.