به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، نهمین دوره همایش بینالمللی پژوهش‌های قرآنی در حاشیه سی و دومین دوره مسابقات بینالمللی قرآن در حالی برگزار شد که فراخوان ارسال آثار به این همایش در بهمن‌ماه سال گذشته آغاز شد و مهلت ارسال مقاله به آن تنها دو ماه تعیین شده بود.
25 بهمن‌ماه سال 93 بود که خبری مبنی بر اعلام فراخوان ارسال مقالات به این همایش در بخش‌های کتاب، پایان‌نامه، مقاله‌نویسی و طرح پژوهشی منتشر شد. مهلت پایان این فراخوان 15 فروردین‌ماه بود که با تمدید مهلت 12 روزه‌ای، تقریباً به حدود دو ماه رسید. همچنین روز 31 اردیبهشت‌ماه نیز روزی بود که پرونده نهمین دوره آن بسته شد.
پژوهش کاری پرزحمت و زمان‌بر است؛ چراکه نیاز به تفکر، اندیشه و فرصتی برای فکر کردن دارد و پژوهش اگر قرار است که به حل مسائل منجر شود، لازم است که زمان مقتضی و مناسب برای آن در نظر گرفته شود.
در شاخه پژوهش‌های قرآنی نیز به‌ویژه به خاطر حساسیت موضوع، اهمیت این امر چندین برابر رخ‌نمایی می‌کند. اما همواره علی رغم پرداختن به این موضوع اما این عرصه با مشکلاتی مواجه بوده است.
یکی از اقدامات در این زمینه، برگزاری همایش بینالمللی پژوهش‌های قرآنی است که سه سال است دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم که زیر نظر سازمان اوقاف و امور خیریه اداره می‌شود، متولی برگزاری آن محسوب می‌شود. دانشگاهی که در شهرهای مختلف شامل آمل، خوی، تهران، قم، شیراز، مراغه، مشهد، بجنورد، سبزوار، شاهرود، دامغان، میبد، کرمانشاه، ملایر، اصفهان، زابل، ایلام، زاهدان و خمین دانشکده‌های متعددی دارد.
جابجایی رئیس مرکز امور قرآنی؛ دلیل ناهماهنگی‌ها
حجت‌الاسلام محمد اکبری، دبیر این همایش در گفت‌وگو با ایکنا در مورد فرصت محدود دو ماهه‌ای که برای این فراخوان اعلام شده است، گفت: دو ماه نبوده بلکه بیشتر از دو ماه بوده است. ما از سال گذشته بعد از اینکه همایش هشتم تمام شد کار برگزاری نهمین همایش پژوهش‌های قرآنی را آغاز کردیم. فراخوانش اعلام شده بود منتهی به شکل خبری اعلام نشده بود؛ ولی اعلام شده بود!
وی افزود: ما وظیفه خودمان را انجام داده‌ایم. زمان اطلاع‌رسانی هم بوده است؛ منتهی مراحل اطلاع‌رسانی متفاوت بوده است. وگرنه بحمدلله 700 اثر داشتیم. بخاطر جابجایی که در اوقاف اتفاق افتاد و رئیس مرکز امور قرآنی مسئولیتش عوض شد؛ آقای یاراحمدی رفت و آقای حسینی جانشین ایشان شد، روند اعلام این فراخوان متفاوت شد.
بنا بر گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام اکبری، دبیر همایش موضوع تغییر رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف را به‌عنوان اصلی‌ترین موضوع تأخیر در اعلام فراخوان این همایش عنوان کرده است، حال اینکه این تغییر مدیریتی در دی‌ماه 93 انجام شده است و عملاً زمان زیادی از برگزاری دوره هشتم در اردیبهشت‌ماه 93 گذشته و از دست رفته بوده است. ضمن اینکه شاید تغییر مدیریت را صرفاً بتوان به‌عنوان یک توجیه ذکر کرد اما در عمل و در بحث اجرایی قابل دفاع نیست.
حضور پررنگ دانشجویان دانشگاه علوم و معارف در همایش
یکی از دانشجویان دانشکده علوم و فنون قرائت قرآن تهران که از دانشکده‌های زیر نظر دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم است و اثر وی در این همایش حائز رتبه شده بود، در رابطه با مهلت محدود این همایش، گفت: ما هم از دو ماه پیش از این همایش مطلع شدیم. دو ماه است که قبل از ساعت 12 شب نتوانسته‌ام بخوابم. برخی از اساتید این دانشگاه پنج نمره تحقیق را منوط به ارسال اثر و مقاله به این همایش کرده بودند. از اینرو اکثر دانشجویان این دانشگاه موظف بودند که در این همایش شرکت کنند؛ البته همه اساتید این شرط را نگذاشته بودند.
وی افزود: دانشگاه ما هم زیر نظر وزارت علوم است و هم زیر نظر اوقاف. سرفصل‌هایش را وزارت علوم تعیین می‌کند؛ اما خود دانشگاه در سیستم نمره‌دهی دخالت دارد. ما 12 نمره تئوری داریم و هشت نمره برای تحقیق و پژوهش.
بر اساس این گزارش، در مجموع تنها سه اثر از آثار خارجی رسیده به این همایش توانستند رتبه چهارم، پنجم و سی و دوم را کسب کنند؛ برگزیدگانی از کشورهای مغرب، اردن و تاجیکستان.
در کل در مقایسه با خود سی و دومین مسابقات بینالمللی قرآن، این همایش در حاشیه و در سایه قرار گرفته بود، شاید زمان برگزاری آن یکی از دلایل اصلی آن بود. این همایش برخلاف خود مسابقات که عصرها برگزار می‌شدند، صبح برگزار شد و برخی از صندلی‌های خالی سالن اجلاس سران حکایت از در مهجوریت قرار گرفتن همیشگی پژوهش‌های قرآنی می‌داد.
عدم ارائه چکیده مقالات
برخلاف اکثر همایش‌های پژوهشی که بروشور و یا لوح فشرده‌ای از چکیده مقالات برتر در آن به حاضران ارائه می‌شود در این همایش هیچ چیزی به حاضران داده نشد و صرفاً به اعلام اسامی برگزیدگان در زمان تقدیر آن‌ها اکتفا شد. مشخص نشد که شرکت‌کنندگان از کدام دانشگاه یا مرکز پژوهشی هستند و تنها به نشستی که برای ارائه مقاله در صبح روز همایش به مدت یک ساعت و نیم برگزار شد، اکتفا شد.
تدوین نظریه شجره طوبی بر اساس سیره پیامبران علیهم‌‌السلام در قرآن کریم و بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله العالی)؛ راهکاری جهت مدیریت فرهنگ اسلامی عنوان مقاله برتر نهمین دوره این همایش است که به قلم مهدیه سادات خشوعی نوشته شده است. مهدیه سادات خشوعی که دارای مدرک دکتری در رشته روانشناسی عمومی است توانسته است در همایشی که محوریت و موضوع آن پژوهش‌های قرآنی است حائز رتبه برتر شود. همچنین برخی از اسامی اعلام شده میان برگزیدگان، افرادی بودند که اسامی آن‌ها در سال‌های مختلف میان اسامی برتر به کرات اعلام شده است.
بنا برگزارش ایکنا، حجت‌الاسلام اکبری، دبیر همایش همچنین به دهمین دوره برگزاری همایش اشاره کرد و گفت: بنا داریم که برای همایش دوره بعدی پژوهش‌های قرآنی، سازوکار خاصی اتخاذ کنیم و یک برنامه‌ریزی مدونی داشته باشیم. ان‌شاء‌الله دقیقاً بعد از اتمام دوره نهم برای دوره دهم برنامه‌ریزی خواهیم داشت تا بتوانیم بیشتر وجه بینالمللی آن را تقویت کنیم. هر چه در این جهت سرمایه‌گذاری کنیم کم است. امیدواریم حضور گسترده و هرچه بیشتر پژوهشگران، مؤلفان و شخصیت‌های علمی کشور را در دهمین دوره این همایش داشته باشیم.
حال باید دید که آیا حقیقتاً اهتمام به شروع جشنواره دهم بلافاصله بعد از اختتامیه نهمین دوره همایش بینالمللی پژوهش‌های قرآنی دیده خواهد شد یا نه. 72 میلیون تومان مجموع مبلغی بود که به برگزیدگان این همایش تعلق گرفت که در مقایسه با جوایز تعلق گرفته به‌طور مثال به نفر برتر رشته قرائت که 60 میلیون تومان بود، رقم قابل ملاحظه‌ای می‌شود که علی‌رغم هزینه‌های فوق‌العاده‌ای که اینگونه همایش‌ها به بیت‌المال تحمیل می‌کنند، انتظار می‌رود آن بازخورد و فایده لازم را داشته باشند. در واقع هر کاری زمانی ارزش پیدا می‌کند که بازدهی آن بیشتر از سرمایه‌ای باشد که برای آن صرف شده است. آیا در مورد این همایش نیز اینگونه بوده است؟