در نقد یک همایش بین‌المللی؛
تبعات اختصاص رتبه اول همایش پژوهش‌های قرآنی به یک روانشناس بدون سابقه قرآنی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) در پی برگزاری همایش بین‌المللی پژوهش‌های قرآنی که هفته گذشته در کنار مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در سالن اجلاس سران برگزار شد، یکی از اعضای هیئت علمی در رشته علوم قرآن، با ارسال یادداشتی به ایکنا به انتقاد از این همایش پرداخت که متن کامل این یادداشت را در ادامه می‌خوانید:

انتظار برای مشاهدۀ نتایج نهمین همایشِ «پژوهش‌های قرآنی» به سر انجام رسید. همایشی که به شکلی خارج از عرف فراخوان خود را اعلام کرده بود و زمانِ اعلان فراخوان تا دریافت مقالات خود را تنها دو ماه درنظر گرفته بود. از همین ابتدا می شد حدس زد که خروجی این همایش در چه سطحی است و مقالاتی که در دو ماه تدوین شوند چگونه خواهند بود.

حالا و پس از اعلان برگزیدگانِ این همایش می توان تمام آن احتمالات را به رأی‌العین دید. شاهکارِ این همایش نیز همان رتبۀ اول آن است. پژوهشگری که به حوزۀ روان شناسی تعلّق خاطر دارد و حتی یک مقاله پژوهشی در مطالعات قرآنی ندارد، در این همایش قرآنی رتبۀ اول را به دست آورده است. اعلان چنین نتیجه‌ای شمشیر دولبه‌ای را برای مسئولین و داوران این همایش به وجود آورده است: این چالش از آن روست که اگر یک پژوهش گر غیر متخصص در مطالعات قرآنی بتواند گوی رقابت را از تمام متخصصان این رشته برباید و رتبۀ اول را کسب کند که باید فاتحه رشتۀ قرآن و حدیث را در کشور بخوانیم و بر پیکر بی جان آن نماز بگذاریم.

اما در مقابل اگر چنین انتخابی بر اساس سیاسی‌کاری باشد که می‌بایست بر پیکر بی‌جانِ اخلاق حرفه‌ای در کشورمان نماز بخوانیم؛ همایشی با این حد از اطلاع رسانی و تبلیغ، ضعیف‌ترین انتخاب ممکن برای برگزیده خود را در نظر گرفته است.
فارغ از این مباحث صوری و ظاهریِ در ارتباط با رتبۀ اول همایشِ پژوهش های قرآنی، وقتی به چکیدۀ این مقاله مراجعه می‌کنیم و دست‌آوردهای آن را می‌نگریم، نوآوری(!) و مسئله‌محوری(!) را در آن به خوبی مشاهده می کنیم.

او در این زمینه نوشته است: «در مجموع، نقشه مدیریت فرهنگ اسلامی بر اساس نظریه شجره طوبی ترسیم شد که بر اساس آن دولت و ملت باید با همدلی و همزبانی و با علم و عمل در ایجاد و مدیریت فرهنگ اسلامی تلاش کرده تا جامعه موجود به جامعه مطلوب یا آرمانی تبدیل شود».

بسیار جالب است که دست آورد اصلیِ این پژوهش، همان شعار سال است که مقام معظم رهبری ابتدای سال بیان کرده‌اند. شعاری که قرار بوده است به عنوان یک خط‌مشی و شروعی باشد برای سرانجامی نیکو، در این مقاله به عنوان دست‌آورد و سرانجامِ پژوهش در نظر گرفته شده است. اینکه دولت و ملت باید همدلی و هم زبانی داشته باشند، یک ایده‌آل است که باید توسط هر دو گروه مورد عمل قرار بگیرد و چیزی نیست که بخواهیم در مقالات و پژوهش‌ها آن را بازتکرار نماییم.
متاسفانه عادت کرده‌ایم که شعارهایی که هر سال توسط رهبر انقلاب و برای عمل دولت و ملت است، در حد یک بیانیه پایین بیاوریم و با بازتکرار آن در تالیفات، از عمل به آن سر باز زنیم. متاسفانه حالا می‌بینیم که این عمل‌گریزی در همایش‌های ملی و بین‌المللی ما نیز محقق شده است.
در مجموع انتظار آن می‌رود که فعالیت‌های پژوهشی مدعی، از ابتذال علمی بپرهیزند و اخلاق حرفه‌ای را سرمشق خود قرار دهند تا بتوانیم مطالعاتِ قرآنی را از این وضعیت بغرنج و وخیم خود رهایی دهیم.