حسین حساوی، کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز در گفت‌وگو با کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، تشریح کرد: ایجاد تفریحات سالم از مهم‌ترین اقدامات پیشگیری از اعتیاد در جوانان است که نوع این تفریحات را باید خانواده‌ها با توجه به شرایط مالی ، سن، روحیات فرزند، امکانات شهر و محل سکونت مشخص کنند.
حساوی اظهار کرد: سلامت خانواده و به‌کارگیری روش‌ها و مهارت‌های مؤثر فرزند‌پروری در تربیت و رشد سالم فرزندان نقشی اساسی دارد عواملی مانند ژنتیک، ذاتی و محیطی نیز در شکل‌گیری ویژگی‌ها و تکامل کودک مؤثر است و همچنین فرآیندهای رفتاری خانوادگی نیز مهم است.
کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: خانواده‌ها می‌توانند با تأمین نیازهای اساسی، ایجاد فضای امن خانوادگی، راهنمایی، قانون‌گزاری مناسب و نظارت، فرزندانشان را از بسیاری رفتارهای مشکل‌ساز و پرخطر از جمله مصرف مواد و بزهکاری دور نگه دارند.
حساوی افزود: صاحب‌نظران، مدل‌های متعددی را در مورد نحوه شروع مصرف مواد در نوجوانان مورد بررسی قرار داده‌اند و بر اساس این بررسی‌ها در تمامی این مدل‌ها عوامل خانوادگی و والدین نقشی بنیادی در تمامی سنین داشته‌اند.
وی ادامه داد: والدین در انتخاب دوستان کودکان و نوجوانان خود مؤثرند و زمانی‌که نوجوانان رابطه خوبی با والدین خود داشته باشد احتمال انتخاب دوستانی که از آنها تأثیر مطلوبی بگیرند بیشتر است.
کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز اظهار کرد: رابطه امن و سالم والدین با فرزندان، نظارت بر فرزندان و ایجاد مقررات مناسب، انتقال مناسب ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی، حضور والدین در بخش‌های مختلف زندگی فرزندان و حمایت والدین از جنبه‌های مختلف عاطفی، فکری، اجتماعی و اقتصادی در پیشگیری از اعتیاد نوجوانان و جوانان مؤثر است.
حساوی اظهار کرد: همچنین ارتباط والدین با کودکان و نوجوانان کمک می‌کند که بتوانند تحمل بیشتری در مقابل بحران‌های مختلف زندگی داشته باشند و این بحران‌ها را به شکل مناسب اداره کنند.
وی ادامه داد: پدر و مادرهایی که ضمن حمایت از فرزندانشان در مستقل‌بودن به آنها کمک می‌کنند و رعایت مقررات از سوی فرزندانشان را تشویق می‌کنند و ثبات و عدالت را در این مقررات مد نظر دارند فرزندان مقاوم‌تری خواهند داشت.
کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: از سوی دیگر برخی از ویژگی‌های خانواده مانند برخورد نامناسب با رفتارهای فرزندان، مقررات خشن و بی‌ثبات و نبود موقعیت‌های یادگیری مهارت اجتماعی نیز می‌تواند مشکلات اجتماعی، روان‌شناختی و تحصیلی در کودکان و نوجوانان را افزایش دهد.
حساوی با اشاره به اینکه محیط آشفته و بی‌ساختار زندگی خانوادگی از عوامل مؤثر در گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر است بیان کرد: زمانی که رابطه پدر و مادر با فرزندان نشان‌دهنده حالتی از بی‌تفاوتی و ناامنی باشد و در سال‌های اولیه زندگی باشند، فرزندان در نوجوانی در معرض خطر بیشتری برای افسردگی، اضطراب و مشکلات ارتباطی قرار می‌گیرند.
وی با تأکید بر اینکه جوانان به‌صورت ژنتیکی و اکتسابی، از والدین خود بیش از هر شخص دیگری تأثیر می‌گیرد گفت: مادری که سیگار می‌کشد یا پدری که مشروبات الکلی مصرف می‌کند، نمی‌توانند از فرزندان خود انتظار داشته باشند که زندگی سالم و نرمالی را در پیش داشته باشند زیرا با رفتار خود، قبح این‌گونه اعمال را نزد فرزندان از میان برده‌اند.
کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: کودک در سنین پایین، والدین را مظهر یک انسان کامل می‌داند به‌طوری‌که قرآن مبین، از پدر و مادر به‌عنوان خدایان کوچک ما یاد می‌کند و این نشان‌دهنده اوج شکوه و عظمتی است که کودک برای والدین قائل است.
حساوی عنوان کرد: مصرف سیگار گامی برای آلودگی به مواد مخدر است بنابراین لازم است والدین در این زمینه، قدری حساس و سخت باشند و البته ظرایف این سخت‌گیری را نیز رعایت کنند.
وی گفت: از آنجا که والدین، دوستان و رفیقان و به‌ویژه دوستان صمیمی، تأثیر بسیار در شیوه زندگی، تفریحات و لذت‌جویی‌های نوجوان و جوانان دارند توصیه می‌شود والدین باید درباره دوستان فرزندشان اندکی تحقیق کنند و حتی از فرزندان بخواهند که دوستان را حضوراً به آنها معرفی کند تا از سالم‌بودن آنها اطمینان حاصل کنند.
کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: ازآن‌جا که مصرف مواد مخدر همیشه رو به افزایش است نوجوانان نیز در ابتدا با مقداری کم شروع می‌کنند و چون با گذشت زمان مقدار کم اولیه نیاز جسم را تأمین نمی‌کند، مجبور می‌شوند یا مقدار مصرف را افزایش دهد و یا فاصله زمانی مصرف را کمتر کند، که درنهایت موجب وابستگی شدید به مواد مخدر می‌شود.
حساوی اظهار کرد: تحقیقات نشان می‌دهد که هرچه سواد و میزان تحصیلات قشر جوان بالاتر باشد، کمتر به اعتیاد و استفاده از مواد روی می‌آورند.
وی گفت: اختلافات خانوادگی یکی از علل گرایش جوانان به اعتیاد است نوجوان و جوانی که والدینشان دچار مشکلات اخلاقی و رفتاری هستند، بیشتر در معرض خطر اعتیاد و مصرف مواد مخدر هستند.
کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد: مشکلات رفتاری خانواده منجر به عدم امنیت و فشار روانی بر جوانان و نوجوانان می‌شود و آنان را از محیط امن خانواده دور می‌کند و همین امر موجب ارتباط بیشتر فرد با دوستان و گاه افراد مسئله‌داری می‌شود که زمینه‌ساز بسیاری از مسائل اجتماعی بعدی می‌شود.
حسین عبدالعزیزی