۱۰ راه مؤثر برای ترک کردن بدگویی و غیبت

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به نقل از پایگاه خبری «Muslim Village»، خداوند در آیه ۱۲ سوره حجرات می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا یَغْتَب بَّعْضُکُم بَعْضًا أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَن یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِیمٌ»(ای کسانی که ایمان آورده‏‌اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، چرا که پاره‌ای از گمان‌ها گناه است، و هرگز (در کار دیگران) تجسس نکنید، و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند. آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ همه شما از این امر کراهت دارید، تقوای الهی پیشه کنید که خداوند توبه پذیر و مهربان است).

غیب کردن کار ناپسند اما آسانی است. یک مکالمه کاملاً معمولی ممکن است در یک ثانیه بسیار زشت و کریه شود. ممکن است خود را در حال غیبت کردن بیابید و حتی متوجه نشوید که چطور شروع کرده‌اید.

به گفته حضرت محمد(ص) غیبت عمل ناشایست بر زبان آوردن کلام و مطلبی در مورد فردی در نبود او است که راضی به مطرح شدن آن نیست.

بسیاری از مردم نمی‌دانند که غیبت چه معنای گسترده‌ای دارد. غیبت علاوه بر گفتن شامل شنیدن هم می‌شود. غیبت حتی می‌تواند یک کلمه، یک نگاه، یک اشاره و یا یک نوشته باشد.

غیبت آثار مخرب فردی و اجتماعی دارد و بنابر آموزه‌های اسلامی فرد غیبت‌کننده عاقبت خوشی در انتظار ندارد.

خوشبختانه می‌توان با خویشتن‌داری و تلاش، از غیبت کردن اجتناب کرد. در زیر ده راهکار عملی برای کنار گذاشتن این عادت زشت ارائه می‌شود:

1. دانش خود را زیاد کنید
اسلام دین متفکران است. انتظار می‌رود که ما به عنوان یک مسلمان در مورد دین خود بدانیم، تحقیق کنیم و آن را بشناسیم. مطالعه مباحث مطرح شده در دین اسلام در مورد غیبت کمک فراوانی به ما خواهد کرد.
همچنین مطالعه کتاب‌های خوب سبب وسعت نظر انسان، گسترش شناخت او و پرهیز از عادات بد می‌شود.

2. از افرادی که در مورد دیگران صحبت می‌کنند دوری کنید
بعضی افراد هستند که اگر از دیگران صحبت نکنند چیز زیادی برای صحبت کردن ندارند. یکبار به دوستم در مورد عدم تمایل به غیبت کردن گفتم و او پاسخ داد: «پس در مورد چه چیزی باید صحبت کنیم؟» متأسفانه بسیاری از اوقات همینطور است. از گفت‌وگوهایی با کسانی که نمی‌توانند غیبت نکنند اجتناب کنید حتی اگر یک یا دو دوست خود را از دست بدهید.

3. به اماکنی که در آنجا غیبت می‌شود نروید
در محل کار شما حتماً جاهایی وجود دارد که شایعات در آنجا رد و بدل می‌شوند. رستوران‌های دانشگاه‌ها به مکانی برای انتشار شایعات شهرت دارند. در فضای مجازی و اینترنت نیز با استفاده از چت‌روم‌ها و نیز برنامه‌های ارتباطی مانند تلگرام، لاین و .. فرصت نامحدودی برای غیبت وجود دارد. از قرار گرفتن در فضاهایی که سبب می‌شود در معرض غیبت کردن قرار بگیرید، اجتناب کنید.

4. سوالات هدایت‌کننده به سمت غیبت نپرسید
بسیاری از اوقات در درون خود می‌دانیم که سوالی را که می‌پرسیم به کجا ختم خواهد شد. از پرسیدن سوال در مورد فردی که در جمع غایب است اجتناب کنید.

5. به محض شروع غیبت آن را متوقف کنید
اگر در موقعیت جدیدی هستند و افراد شروع به غیبت کردن می‌کنند، سریع اما مؤدبانه و با ملایمت به آن‌ها اجازه دهید بدانند که شما نمی‌خواهید در چنین مکالماتی حضور داشته باشید.

6. بگذارید دیگران بدانند که شما تلاش می‌کنید که غیبت نکنید
یکی از سخت‌ترین کارها متوقف کردن غیبت با کسانی است که قبلاً این کار را با آن‌ها انجام می‌داده‌اید. به آن‌ها بگویید که به شدت در حال تلاش هستند که دیگر غیبت نکنید و از آن‌ها بخواهید که به شما کمک کنند. اگر وسط صحبت‌هایتان ناگهان غیبت شروع شد، با ملایمت یادآوری کنید که در تلاش برای ترک آن هستید شاید تلاش‌های شما آن‌ها را هم ترغیب کند.

7. سیاست یادآوری به یکدیگر برای پرهیز از غیبت را امتحان کنید
با دوستانتان قرار بگذارید که به یکدیگر کمک کنید تا دیگر از کسی بدگویی نکنید. اگر از قبل با هم در این رابطه صحبت کرده باشید، راحت‌تر می‌توانید به هم یادآوری کنید که در حال نزدیک شدن به غیبت هستید.

8. سکوت؛ راه امن
در مباحث اخلاقی و عرفانی «سکوت» یک اصل مهم و یک فضیلت ارزشمند است که «به از خامشی هیچ پیرایه نیست» و «ترا خامشی این خداوند هوش/ وقار است و نااهل را پرده‌پوش». امن‌ترین راه برای پرهیز از غیبت، صحبت نکردن در مورد کسانی است که در جمع حاضر نیستند. اگر همیشه این قانون را عمل کنید احتمال غیبت را بسیار کم کرده‌اید.

9. کسانی را که از شما غیبت کرده‌اند، ببخشید
همه ما خطا می‌کنیم و خطاکاری انسان جز ذات او است. خداوند نیز انسان را از این ویژگی آگاه کرده و به او تعلیم داده که هر گاه خطایی کرد به آغوش او که بخشاینده و مهربان است باز گردد. انسان نیز باید همین صفات را در خود پرورش دهد و خطاهای دیگران را ببخشد.

10.  مرگ را به یاد آورید
یکی از توصیه‌هایی که به انسان شده این است که گاهگاه به مرگ و گذر اجتناب‌ناپذیر خود از این زندگی فکر کند. این کار علاوه بر اینکه انسان را از کارهای زشت باز می‌دارد، او را مهربان کرده و به سمت کارهای خیر و خدمت و محبت به مردم سوق می‌دهد.