به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم علیدوست امشب 12 آبان در سومین همایش علوم انسانی و اسلامی در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) گفت: تعریف علوم انسانی همانند فقه با گستردگی خاصی توام است.

وی افزود: در تعریف فقه دو گسست وجود دارد؛ اول اینکه بیان می کند که فقه عملیات استنباط بسیط است و وظیفه آن حول محور حکم‌شناسی و موضوع‌شناسی است.

عضو جامعه مدرسین بیان کرد: نوع دیگر تفکری که در این زمینه به چشم می خورد، مسئله اختلاف در تعریف گستره شریعت است؛ این تفکر در زمینه اندیشه شمول حداکثری و اندیشه کلی‌گویی و حداقلی شکل گرفته و نظراتی در این خصوص مطرح شده است که پذیرش هر کدام از این موارد مستلزم پذیرش یک مسیر مشخص و طبیعتا از جمله این مباحث است.

عضو جامعه مدرسین بیان کرد: این گستره زمانی خودنمایی پیدا می کند که فقهایی در زمینه ای نظر می دهند و باب اجتهاد را باز می کنند که ممکن است فقیه دیگری بیان کند که نباید در این حوزه وارد شد.

وی گفت: این اختلافات باعث نگاه‌های جدیدی در زمینه‌های فقهی سیاسی هم شد نظیر مسایل و اختلافاتی که بین برخی علما در زمینه مشروطه بوجود آمد و تفاوت نظر مشروطه‌طلبان با مشروطه‌خواهان نیزدر همین مسئله بود.

این استاد حوزه بیان کرد: اگر بخواهیم بین علوم انسانی و فقه تناسب ایجاد کنیم باید نظرات مختلف را در یک جا حمع کنیم و بین این نظرات، واژه‌گزینی کیفی انجام دهیم مثلا در موضوع علوم انسانی می‌توانیم این تعریف را بپذیریم که این علوم از هست‌ها و رابطه هست بحث می‌کند و فقه نیز عملیات استنباط است.

وی گفت: در اینجا، فقه در تمام ساحت‌ها و حوزه‌های شریعت وارد می‌شود و این شریعت جامع گاهی ما را وارد مصداق‌شناسی می‌کند پس علوم انسانی می تواند به موضوع‌شناسی و مصداق‌شناسی در فقه نیز کمک کند که قطعا چنین کارویژه‌ای نیز خواهد داشت.

علیدوست بیان کرد: البته در این میان، فقیه نیز نمی‌تواند خود را از آنچه که در حوزه علوم انسانی تولید شده است و بخشی از توان علمی بشر است را نادیده بگیرد.

وی گفت: اسلام برای علوم اسلامی فرایند و مسیر و مقصد تعریف کرده است و به همین دلیل است که نتیجه می گیریم که علوم انسانی می تواند بازویی توانمند برای فقه باشد.

این استاد حوزه بیان کرد: یکی از وظایف فقیه در کنار کشف و استنباط، تلاش در جهت اجرای مبانی فقیهی است که در اینجا نیز علوم انسانی باز هم می تواند تئوری‌سازی و اجرا کند.

وی گفت: در این میان، فقیه می‌تواند به علوم انسانی جهت دهد به همین خاطر است که معتقدیم، فقیه نمی‌تواند دور خود یک دیوار بکشد و خود را از حوزه‌هایی چون اخلاق بی نیاز بداند.

علیدوست بیان کرد: فقه جواهری به شرطی که انرژی‌های درونی خود را پیدا و بیدار کند می‌تواند در زمان غیبت امام معصوم(عج) پاسخگوی همه حوادث واقعی در دنیای معاصر باشد.

وی با ذکر این مطلب که می توان از عرف و مصلحت نیز در کنار منابع چهارگانه به استباطات فقهی کمک کرد گفت: راه‌های اصلی استنباط همان چهار راه اصیل است ولی عرف با پیشینه‌کاوی و پسینه‌کاوی می‌تواند کارایی فقه را بیشتر کند.