امروز اول ماه ربیع‌الاول است. بشارت باید بر شما اتمام ماه صفر و حلول ماه ربیع‌الاول. ماهی که در آن میلاد پر برکت حضرت محمد(ص) و آغاز امامت حضرت حجت(عج) اتفاق بیفتد قدر مسلم ماه سرور و شادمانی اهل بیت(ع) و پیروان ایشان است. ماهی که اعمال آن به قدری مشخص است که جایی برای بدعت آفرینی در این اعمال باقی نمی‌ماند.
مهم‌ترین وقایع ماه ربیع الاول:
خارج شدن پیامبر اعظم از مکه و مخفی شدن آن حضرت در غار ثور در آغاز ربیع الاول.
رهسپار شدن پیامبر (ص) به سوی مدینه و آغاز هجرت آن بزرگوار به آن شهر.
ارتحال امام حسن عسگری در سن 28 سالگی در سال 260 ه.ق
آغاز امامت حضرت بقیة اللَّه اعظم در نهم ربیع الاول سال 260 ه.ق
ازدواج پیامبر (ص) با حضرت خدیجه «ام المومنین» در دهم ربیع الاول.
وفات عبدالمطلب در دهم ربیع الاول.
ورود پیامبر اعظم به مدینه در دوازدهم ربیع‌الاول.
میلاد پیامبر اکرم (ص) در سال عام الفیل در هفدهم ربیع الاول.
آداب و اعمال :
شب اول: این شب در سال سیزدهم بعثت، مبداء هجرت حضرت رسول صلی الله علیه و آله از مکه معظمه به مدینه منوره بود و ایشان در آن شب در غار ثور مخفی شدند و حضرت امیر علیه السلام جان خود را فدای جان شریف حضرت کرد و در جای آن حضرت خوابید ... و این آیه در شأن ایشان نازل شد: «وَ مِنَ النَّاسِ مَن یشری نَفسَهُ ابتِغَآءَ مَرضَاتِ اللهِ» (مفاتیح الجنان . فصل نهم . در اعمال ماه ربیع الأّوّل).
روز اوّل این ماه:
علما گفته‌اند مستحب است، به شکرانه هجرت موفّقیت آمیز رسول خدا(ص) این روز را روزه بگیریم و صدقه و انفاق و احسان کنیم و همچنین زیارت آن بزرگوار، در این روز مناسب است.
مرحوم «سید بن طاووس»، دعایى را براى این روز در کتاب اقبال به این شرح نقل کرده‌است.
«اللهم لا اله إلا انت، یا ذا الطول والقوة، والحول والعزة، سبحانک ما أعظم وحدانیتک، وأقدم صمدیتک، وأوحد إلهیتک، وأبین ربوبیتک، وأظهر جلالک، وأشرف بهاء آلائک وأبهى کمال صنائعک (1)، وأعظمک فی کبریائک، وأقدمک فی سلطانک، وأنورک فی أرض، وسمائک، وأقدم ملکت، وأدوم عزک، وأکرم عفوک، وأوسع حلمک، وأغمض علمک، وأنفذ قدرتک، وأحوط قربک .أسألک بنورک القدیم، وأسمائک التی کونت بها کل شئ، أن تصلی».
روز هشتم و نهم:
در این روز شهادت امام حسن عسکری(ع) واقع شد و سزاوار است که در این روز،
محزون و اندوهناک باشیم به ویژه اینکه صاحب مصیبت در این روز، حجت عصر و
امام زمان (عج) است. همچنین به شیعیان توصیه شده است که «به آنچه او را در
نظر آید آن حضرت را زیارت کند و امام علیه السلام را به آنچه مناسب داند
تعزیت و تسلیت گوید»
سپس به شکرانه آغاز امامت حضرت ولی عصر(عج) خدای را شکر گوید و از غیبت و
دوری او اظهار تأثر کند و زمان ظهور و فوائدی که از آن عاید می‌شود و انوار
و خیرات و برکاتی که به مردم می رسد به یادآورد» (المراقبات .ص 75 ).
همچنین زیارت امام حسن عسکری(ع) و امام زمان(عج) در روز نهم ربیع‌الاول
توصیه شده است.
روز دوازدهم: در این روز دو رکعت نماز مستحب است که در رکعت اول بعد از
حمد، سه مرتبه سوره «قل یا ایّها الکافرون» و در رکعت دوم بعد از حمد، سه
مرتبه سوره «توحید» خوانده شود.
روز هفدهم:
همان گونه که قبلا گفته شد این روز مطابق نظر مشهور علماى امامیه، روز ولادت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) و همچنین میلاد امام صادق(علیه السلام)است و روز بسیار مبارکى است و داراى اعمالى به شرح زیر است:
1) غسل؛ به نیت روز هفدهم ربیع الاول.
2) روزه؛ که براى آن فضیلت بسیار نقل شده است، از جمله در روایاتى از ائمه
معصومین(علیهم السلام)آمده است: کسى که این روز را روزه بدارد، خداوند
براى او ثواب روزه یکسال را مقرر مى‌فرماید.
3) دادن صدقه، احسان کردن و خوشحال کردن مؤمنان و به زیارت مشاهد مشرفه رفتن.
4) زیارت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) از دور و نزدیک؛ در روایتى از آن
حضرت آمده است: هر کس بعد از وفات من، قبرم را زیارت کند مانند کسى است که
به هنگام حیاتم به سوى من هجرت کرده باشد، اگر نمى‌توانید مرا از نزدیک
زیارت کنید، از همان راه دور به سوى من سلام بفرستید (که به من مى‌رسد).
5) زیارت امیر مؤمنان، على(علیه السلام) نیز در این روز مستحب است با همان
زیارتى که امام صادق(علیه السلام) در چنین روزى کنار ضریح شریف آن
حضرت(علیه السلام) وى را زیارت کرد. (این زیارت در بخش زیارات، صفحه 301
آمده است)
6) تکریم، تعظیم و بزرگداشت این روز بسیار بجاست، مرحوم «سید بن طاووس»،
در اقبال، در تکریم و تعظیم این روز به خاطر ولادت شخص اول عالم امکان و
سرور همه ممکنات حضرت نبى اکرم(صلى الله علیه وآله) سفارش بسیار کرده است.
بنابراین، سزاوار است مسلمین با برپایى جشن‌ها و تشکیل جلسات، هرچه بیشتر
با شخصیت نبى مکرم اسلام(صلى الله علیه وآله)، سیره و تاریخ زندگى او آشنا
شوند و از آن، براى ساختن جامعه اى اسلامى و محمّدى بهره کامل گیرند.