به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) محمود مظفر قائم مقام ستاد اقامه نماز کشور طی یادداشتی به بررسی تأثیر نماز و آسیب‌های اجتماعی پرداخته است.
در این یاداشت آمده است: بر اساس گزارشهای متعددی که برگرفته از پژوهشها و تحقیقات میدانی است، متأسفانه آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد، طلاق، روسپیگری، فرار از خانه، سرقت، شرب خمر، حاشیه نشینی، زندانیان و... رو به رشد فزاینده است و تأسف بار تر، کاهش سن آسیب است که نسل نو، جوانان و نوجوانان کشور را تحت تأثیر قرار میدهد.
دسته‌بندی مصادیق منکرات و مصادیق فحشاء
با نگاهی گذرا به لیست آسیب‌های اجتماعی میتوان موارد را در دو ستون، شامل مصادیق منکرات و مصادیق فحشاء دسته‌بندی کرد، آسیب‌های اجتماعی ریشه در دو معضل جدی و اساسی دارد:
1- غلبه قوه غضبیه که باعث ایجاد منکرات می‌شود.
2- غلبه قوه شهویه که باعث ایجاد شهوات می‌شود.
راه درمان را نیز خداوند متعال به جامعه نشان داده است، راهی ارزان، ساده و
با مدت زمان کم تحت عنوان نماز که خداوند در دو آیه از قرآن نقش نماز در
پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی را فرمودهاند.
تضمین صد درصدی خداوند برای پیشگیری از فحشا و منکر
1- (إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنکَرِ – سوره
عنکبوت/45) در این آیه به طور قطع و یقین و با تضمین صد در صدی خداوند
اقامه نماز را عامل پیشگیری از فحشاء و منکرات که زمینه بروز آسیب‌های
اجتماعی است، میداند.
2- (إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً - إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً
- وَإِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً - إِلَّا الْمُصَلِّینَ – (سوره
المعارج/19-22))، در این آیه اشاره می‌شود که انسان بیصبر و حریص آفریده
شده است که نشانه حریص بودن دو چیز است:
تأثیر جزع در آسیب‌های اجتماعی
1- جزع به هنگام سختی 2- بخل هنگام کامیابی که بسیاری از ناهنجاریهای اجتماعی که از مصادیق منکرات هستند، ریشه در حرص و بخل دارند که طبع مادی انسان به سوی آنها میل دارد که اگر مهار نشود منجر به بروز منکرات و شیوع بسیاری از آسیب‌های اجتماعی می‌شود. در بسیاری از سرقتها، اعتیاد، طلاق، قتلها، زندانها، فرار از خانه و خود فروشی ناشی از عدم تحمل و جزع در زمان تنگدستی و سختی و یا مواجهه با مشکلات خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی بوده که به دلیل پائین آمدن آستانه تحمل میباشد و یا به دلیل بخل هنگام کامیابی با زیاده خواهیها، چشم و هم چشمی، خودخواهیها، عدم توجه به محرومین و نیازمندان زمینه بروز آسیب‌های اجتماعی را فراهم میآورد. که راه درمان آن نماز و یاد خدا است که با مداومت میتواند اضطراب‌ها و تشویشها را از انسان دور و راه نجات از اخلاق ناپسندیده و باعث پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی شود.
اگر این وظیفه به خوبی انجام و حق آن اداء شود، نه تنها هزینه چند صد میلیاردی مبارزه با آسیب‌های اجتماعی کاهش مییابد، بلکه افراد و جامعه در مدت کوتاهی به اوج عزت و سربلندی و فلاح و رستگاری خواهند رسید و لذا نماز دو اثر مهم بازدارندگی و زایندگی دارد که از طرفی مانع رذایل اخلاقی و از طرف دیگر باعث بروز و رشد فضائل اخلاقی می‌شود.
خداوند متعال یک میزان و ترازویی را به عنوان نماز قرار داده است، چنانچه کفه ترازو به سمت فحشاء و منکرات سنگینی کند، نشان از تضییع نماز در جامعه و چنانچه کفه ترازو به سمت کاهش فحشاء و منکرات سنگینی کند، نشان از بزرگداشتن و ادای حق نماز در جامعه است.
جالب است که از بین تمام فرائض واجب دینی در قرآن خداوند متعال نقش و اثر نماز را بیشتر در این دنیا حواله کرده است تا آخرت، از جمله:
1- بدرستیکه نماز انسان را از فحشاء و منکرات باز میدارد مربوط به این دنیای انسانها است.
2- (اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ – البقره/153)، از صبر و نماز کمک بگیرید، مربوط به حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... مردم در این دنیا میباشد و خداوند نماز را وسیلهای کمکی و مؤثر و قابل اطمینان در چالشها و مشکلات زندگی قرار داده است.
و یا وقتی خداوند میفرمایند «وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَوةِ – طه/132» (خانوادهات را به نماز امر کن) در ادامه میفرماید«نَحْنُ نَرْزُقُکَ - طه/132» (ما رزق تو را میدهیم)، بطوریکه پیامبر اسلام هر زمان دچار مشکل اقتصادی میشدند اطرافیان را به نماز دعوت میکردند که ثمره دعوت دیگران به نماز، نزول برکت و رزق و روزی خداوند را به همراه میآورد.
3- (وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکاً – الانبیاء/193 )، اگر از ذکر خدا دوری کنید، معیشت تلخ و مشکل می‌شود. که خداوند راه حل غلبه بر مشکلات اقتصادی و معیشتی را در این دنیا نماز ذکر کرده است.
4- (أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ – الرعد/28)، با یاد خدا دلها آرامش میگیرد. راه غلبه به قوه غضبیه که با عصبانیتها، خشونتها و نگرانی‌ها منجر به منکرات میگردد. در این دنیا نماز است راه درمان افسردگیها، اضطراب‌ها، تنشهای روحی و روانی و ...
تفاوت خواندن نماز و اقامه نماز
و اما نمازی که میتواند چنین اثرات شگرف و عجیبی داشته باشد از قول خداوند، خواندن نماز نیست بلکه اقامه نماز است یعنی اول وقت، به جماعت، در مسجد و پنج وعده را به جای آوردن. متأسفانه نمازهای صبح، جدی گرفته نمیشود و این نسخه شفابخش و حلال مشکلات با حذف یک وعده کارایی آنرا کاهش و کم اثر میکند و نیز تلاش برای حضور قلب و تمرکز و خشوع در نماز جهت تأثیرگذاری بیشتر.
چنانچه به موضوع نماز به عنوان یک اولویت و ضرورت و نسخه شفابخش و حلال مشکلات در آسیب‌های اجتماعی نگریسته شود، در آیندهای نزدیک قطعاً شاهد کاهش آسیب‌های اجتماعی خواهیم شد.
بیش از 90 درصد مجرمان رابطه با نماز و مسجد ندارند
با تأملی در گذشته افراد دچار سوءسابقه، متأسفانه نماز، جایگاه اصلی و مهمی در زندگی فردی و اجتماعی آنان نداشته است. (در پژوهش میدانی در زندانهای استان تهران توسط قوه قضاییه بیش از 90 درصد مجرمین رابطه با نماز و مسجد نداشتهاند)
امید است روزی مشاوران، قضات و وکلا در راهنمایی زوجین در قبل از ازدواج و یا هنگام اقدام برای طلاق توصیهای مبنی بر تأکید و اصلاح نماز در زندگی کنند تا اثرات معجزهآسای آنرا مشاهده کنند و یا معتادین در پروسه درمان، آموزش و توصیه نماز و اثرات روحی و اجتماعی آنرا تجربه کنند و یا در بیماریهای روحی و روانی با منشاء عصبی و اضطراب‌ها، درمانگران موضوع اصلاح نماز و تأکید بر آن واثرات مفید آنرا گوشزد کنند و یا مددکاران مستقر در مراکز شبانه روزی و روزانه آسیب‌های اجتماعی و کانونهای اصلاح و تربیت در کنار فعالیتهای تخصصی و تربیتی نماز مددجویان را با اولویت و جدیت دنبال نمایند بعد از مدتی شاهد حداقل برگشتپذیری را خواهند بود.
در این برهه حساس از زمان و لزوم تقویت مبانی دینی و معنوی و لزوم مداخله زود هنگام در پیشگیری از بحرانهای اجتماعی آتی، نقش مهدهای کودک، مدارس، دانشگاه‌ها در توسعه و ترویج فرهنگ اقامه نماز، میبایست با جدیت و با اولویت بشتری پرداخته شود.