گروه ادب: نوروز فرصت مناسبی برای مطالعه است و این فرصت میتواند با عیدی دادن کتابهایی مانند قرآن و علوم قرآنی کامل شود و رویکردی نوین به خود بگیرد.
نوروز در ایران اسلامی به عید مذهبی تبدیل شده است و روایات و احادیثی در این زمینه نقل شده و شاعران با تکیه بر همین روایات، احادیث و باورهای دینی، بهاریههای بسیاری سرودهاند. این بهاریهها از قرآن نیز تأثیر گرفتهاند و در آنها میتوان اشارات و تلمیحاتی از قرآن را یافت.
به عنوان مثال مولانا در مثنوی درباره بهار و نوروز میگوید:
«گفت پیغمبر به اصحاب کبار/ تن مپوشانید از باد بهار
کانچه با برگ درختان میکند/ با تن و جان شما آن میکند»
تجلی بهار در شعر فارسی متفاوت است، اما به نظر میرسد نماد زندگی پس از مرگ مهمترین وجه بهار در شعر فارسی باشد و مولوی در این باره میگوید:
«بیایید بیایید که گلزار دمیده است/ بیایید بیایید که دلدار رسیده است
چه روز است و چه روز است، چنین روز قیامت/ مگر نامه اعمال ز آفاق پریده است»
یکی از سنتهای زیبای نوروز، عیدی و هدیه دادن به یکدیگر است، که این کار در دین اسلام سفارش بسیاری شده و از گذشته نیز رسم بر این بوده که کوچکترها از بزرگترها عیدی بگیرند، اما این عیدی اغلب اسکناسهای نو است که کودکان با گرفتن آن شادی و شور بیشتری برایشان ایجاد میشود.
هر چند بعضی از بزرگترهای متدین، این پولها را لای قرآن خود میگذارند و هنگام عیدی دادن، قرآن را گشوده و پول را از لای قرآن بیرون میآورند و هدیه میکنند که این کار برای آموزش ایجاد ارتباط بهتر و بیشتر با قرآن کریم است و از این راه پولهای عیدی را متبرک میکنند.
پیامبر گرامی اسلام به پیوند در این ایام با نیت الهی اشاره کرده و فرمودند: «اگر میتوانید هر روز را نوروز کنید، یعنی در راه خدا به یکدیگر هدیه دهید و با یکدیگر پیوند داشته باشید».(دعائم الاسلام، ج 2، ص 326)، یکی از سنتهای نیکو که در گذشته و امروز در اقوام مختلف ایرانی مرسوم بوده و هست، حضور قرآن کریم در آیینهای نوروزی است. یکی از جلوههای زیبای حضور قرآن در آیینهای نوروزی، گذاشتن قرآن روی سفره هفتسین است.
جلوه دیگری از حضور قرآن در نوروز، میتوان هدیه آن به یکدیگر باشد، یعنی بهتر است به جای عیدی پول، کتاب به یکدیگر هدیه دهیم که این کتاب میتواند قرآن، کتابهای علوم قرآنی و یا کتابی که باور و اندیشههای فرد را به اوج آسمانها پرواز دهد، باشد. این نوع هدیه دادن را میتوان یکی از نشانههای رشد فکری جامعه دانست که اگر به تدریج ترویج یابد، اتفاق فرخندهای خواهد بود.
البته عیدی کتاب برای کودکان باید متناسب با سن آنها باشد تا بتوانند شور و اشتیاق به کتاب را در آنها دوچندان کند. با این سنت حسنه میتوان به فرا رسیدن روزی امید داشت که کتاب «قرآن» و سایر کتابهای علوم قرآنی یا موضوعات مورد علاقه اقشار گوناگون مردم جای خود را در میان خانوادهها باز کند.
چه کتابهایی غیر از قرآن برای هدیه دادن مناسب هستند؟
داستانهای شگفتانگیز از آیتالله دستغیب کتابی مناسب است که میتوان در این ایام به آن مراجعه کرد. «عود ارواح» کتابی جالب از آیتالله العظمی مکارم شیرازی است و کتاب «چهار گفتار» کتاب دیگری است که در آن به گفتارهای معنوی به جای دین، قرائتی لیبرال از نسبیت و خشونت، حقوق بشر، درون دینی و برون دینی و… پرداخته شده است.
کتاب «زن در آینه جمال و جلال» آیتالله العظمی جوادیآملی اثر مناسب به شمار میرود، «شفای دل» که شامل نکات با ارزش و ریز قرآن کریم است، برای کودکانی مناسب است که تفسیر کاملی از قرآن ندارند.
داستانها و رمانهایی مانند «رؤیای نیمهشب» اثر مظفر سالاری، «نامیرا» نوشته صادق کرمیار، «قاف» یاسین حجازی، «به بلندای آن ردا» اثر سیدعلی شجاعی، «جای پای فرهاد» نوشته فرهاد خضری، «فرمانده من» رحیم مخدومی و «پسران دوزخ فرزندان قابیل» نوشته مجید پورولی کلشتری نیز از آثار شاخص سال 94 هستند که میتوان آنها را در ایام نوروز مورد مطالعه قرار داد.