جلال قزل ایاق:
جذابیت؛ فاکتور فراموش شده در سینمای قرآنی

جلال قزل ایاق، تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره ویژگی فیلم قرآنی و این‌که چه ویژگی‌هایی برای این گونه سینمایی الزامی است، اظهار کرد: از نگاه من، جذابیت، اصلی‌ترین فاکتوری است که می‌توان برای فیلم قرآنی الزامی دانست، چون اگر این ویژگی در کار موجود نباشد، آن اثر هر اندازه که فاخر باشد، باز هم نخواهد توانست بازخورد لازم را داشته باشد، اما در عوض یک فیلم ممکن است که به لحاظ فیلمنامه، غنای لازم را نداشته باشد، اما به اندازه‌ای از اهرم‌های جذابیت بهره برده که مخاطب را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. 

وی افزود: برای درک بهتر موضوع سینمای هالیوود را مثال می‌زنم. در این سینما آنچه که مشاهده نمی‌شود، غنای مفهومی است، اما متاسفانه توانسته به نوعی جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد، زیرا تماشاگر شیفته جذابیت‌های تصویری آن می‌شود. بهترین نمونه فیلم سینمایی «موسی(ع)» و «نوح(ع)» است، این دو کار یک تحریف آشکار از زندگی پیامبران است، اما می‌بینیم که در جهان، مخاطبان بسیاری را جذب خود می‌کند. این اتفاق در شرایطی است که ما در سینمای کشورمان به هیچ وجه به روی این امر توجه نداریم و تنها تاکیدمان به روی فیلمنامه است. 

این تهیه‌کننده در پاسخ به این مطلب که سینمای ایران فیلمی چون «ملک سلیمان(ع)» را هم تولید کرده که می‌توان از آن به عنوان کاری تکنیکی نام برد، این گونه جواب داد: با نظر شما موافقم، چون فیلمی که از آن نام بردید واقعاً کاری بود که توانست در کنار مفهوم، از اهرم‌های جذابیت به خوبی بهره ببرد، اما چند فیلم در سینمای کشورمان تولید شده که چنین امتیازی را داراست. بنابراین به بهانه ساخت تنها یک فیلم نمی‌توان انتظار داشت که سینمای قرآنی رشد لازم را داشته باشد. 

در این بخش از گفت‌و‌گو خبرنگار ایکنا با بیان اینکه نگاه هالیوود به پیامبران، نگاهی زمینی است و در آن هیچ نوع اشاره‌ای الهی مشاهده نمی‌شود، گفت: در سینمای هالیوود پیامبران عموماً چهره‌ای زمینی دارند. برای همین است که حضرت موسی(ع) در آن رفتار انسانی دارد و حتی برخی مواقع رفتار دون‌مایه انجام می‌دهد. این رویکرد تنها با یک هدف انجام می‌شود، آن هم اشاعه فرهنگ دین‌زادیی در سراسر جهان است؛ بنابراین نمی‌توان انتظار داشت این قبیل تولیدات بتواند تاثیرگذاری مثبتی به همراه داشته باشد.

قزل ایاق در پاسخ به نقد مطرح شده، گفت: به نظر من این قبیل کارها به هر حال در جذب مخاطب موفق بوده‌اند و به نوعی مردم را به سوی پیامبران الهی هدایت می‌کند، برای همین شاید در ظاهر آنها روش خوبی برای تصویرگری انتخاب نکرده باشد، اما در نهایت تاثیرگذاری آن مثبت خواهد بود. نکته دیگر اینکه شاید از دیدگاه تفکر اسلامی به آن قبیل تولیدات نتوان عنوان دینی اطلاق کرد، اما مسلماً از نگاه خودشان، آن اثر، یک اثر دینی محسوب می‌شود. 

این تهیه‌کننده درباره فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» هم این گونه اظهار نظر کرد: به لحاظ فنی و ساختاری فیلم سینمایی محمد (ص) از امتیازات بسیار بالایی بهره می‌برد، اما نظر یک اشکال اساسی داشت؛ آن هم اینکه باورپذیری لازم را نداشت، زیرا پیامبر تا قبل از بعثت همانند یک انسانی عادی بود، اما در این فیلم تصویری از رسول‌الله می‌بینیم که بسیاری با آن آشنا نبودند. البته درک می‌کنم که این فیلم می‌خواست چهره رحمانی پیامبر را بیان کند، اما فکر نمی‌کنم به صورت باورپذیری این اتفاق روی داده باشد.

تهیه‌کننده فیلم «دوستی از جنس آتش» در پایان این گفت‌وگو به مسئولان سینمایی توصیه کرد: برای اینکه فیلم‌های قرآنی بتوانند از جذابیت لازم بهره‌مند باشند، بهترین مسیر برای رسیدن به این خواسته، همکاری با کشورهای صاحب سینماست، همانند اتفاقی که در «ملک سلیمان(ع)» رخ داد و ما اتفاق خوبی را در این حوزه شاهد بودیم.