کاریکاتور و کارتون؛ ابزار بیداری وجدان‌ها در قبال رنج و مرارت جامعه بشری

مهدی عزیزی، رتبه سوم بخش کارتون چهارمین جشنواره جهانی «هنر مقاومت» در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: با یک اثر کارتون با موضوع داعش و جنایات این گروه تکفیری در منطقه خاورمیانه در این دوره از جشنواره شرکت داشتم که خوشبختانه با عنایت و حسن‌نظر هیئت داوران موفق به دریافت جایزه سوم این بخش شدم.

وی در پاسخ به این پرسش که چه تفاوتی میان کارتون و کاریکاتور وجود دارد، گفت: اغلب آن چیزی که به‌ویژه در مطبوعات و جراید ما و نوعاً با موضوعات سیاسی وجود دارد و به اشتباه به عنوان کاریکاتور موسوم است در واقع کارتون هستند؛ چراکه واکنش به یک اتفاق و رویداد بوده و موضوعی را با استفاده از زبان خاص خود به چالش می‌کشند در حالی که کاریکاتور صرفاً طراحی چهره و یا پرتره فردی به‌خصوص است که با توجه به خصوصیات فردی و ظاهری در آن کمی اغراق شده و چهره به شکلی دفرمه اجرا می‌شود.

عزیزی تصریح کرد: خوشبختانه با تکیه به ذوق و قریحه و استعداد ذاتی که در میان هنرمندان این رشته و به‌ویژه نسل جوان وجود دارد، پیشرفت‌های خوبی در این زمینه یعنی هم کاریکاتور و هم کارتون را در کشور شاهد هستیم؛ به شکلی که اکنون ایران به عنوان یکی از کشورهای مطرح جهان در عرصه هنر کاریکاتور و کارتون معرفی شده است و حتی گوی سبقت را در رقابت با کشورهایی همچون برزیل و چین در این رشته هنری ربوده است.

رتبه سوم بخش کارتون چهارمین جشنواره جهانی «هنر مقاومت» در ادامه گفت: متأسفانه علی‌رغم پیشرفت‌هایی که در این رشته هنری شاهد آن هستیم و روز به‌روز به تعداد کاریکاتوریست‌ها و کارتونیست‌های ایرانی و حرفه‌ای فعال در این عرصه افزوده می‌شود اما نسبت به ظرفیت‌های ایجاد شده در این عرصه غافل هستیم و نتیجه آنکه تنها عرصه جشنواره‌ای است که مجالی برای معرفی و کشف استعدادهای هنری در این رشته فراهم می‌نماید.

وی تأکید کرد: کاریکاتور و کارتون رشته‌ای هنری است که بیشتر در خدمت امور مطبوعاتی و رسانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد و به نوعی با بزرگ‌نمایی و تأکید بر برخی مسائل، سعی دارد وجدان جامعه را در قبال رنج و مرارت‌های جامعه بشری بیدار کند؛ در واقع کاریکاتور و کارتون را به عنوان یک رسانه بصری باید چشم بینای جامعه در مواجهه با مسائل گوناگون بشری و اجتماعی به حساب آورد که توجه به آنها در حالت عادی چندان اتفاق نمی‌افتد، در چنین رویارویی و حساسیتی که ایجاد می‌کند امکان برای رفع معضل و مشکل پیش آمده با استفاده از تدابیر فردی و جمعی فراهم می‌شود.

عزیزی در پایان گفت: توقع جامعه هنری فعال در کاریکاتور و کارتون آن است که زمینه فعالیت در عرصه مطبوعات مساعد شود  و فعالان این عرصه با آزادی بیان بیشتری به خلق اثر پرداخته و ذکر هر نکته‌ای که در حقیقت به منظور آگاهی جامعه در قالب کاریکاتور و کارتون مورد توجه قرار می‌گیرد را به مثابه توهین، اتهام و یا سیاه‌نمایی قلمداد نکرده و جلوی بروز خلاقیت در این زمینه را نگیرند.

امیرسجاد دبیریان