اجلاسیه محله با مرکزیت مسجد در شهر اسلامی برگزار شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به نقل از روابط عمومی دبیرخانه هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، اجلاسیه نظریه «محله، پدیده پایدار اجتماعی با مرکزیت مسجد (با عملکرد مذهبی، فرهنگی و اجتماعی) در شهر ایرانی اسلامی» به همت معاونت پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس و دبیرخانه هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی برگزار شد. در این نشست علمی که با سخنرانی محمدرضا پورجعفر به عنوان ارائه‌دهنده نظریه همراه بود؛ آقایان عبدالحمید نقره‌کار، مصطفی بهزادفر و حسین سلطان‌زاده به عنوان شورای داوران و آقایان علی‌اکبر تقوایی، اصغر فهیمی‌فر و حجت‌الاسلام کوچکیان به عنوان ناقدان طرح‌نامه در این پیش اجلاسیه حضور داشتند.

محمدرضا پورجعفر در تشریح نظریه خود گفت: در حالی كه محله ايرانی اسلامی به صورت واحدی اجتماعی، پايداری خود را با ارزش‌ها و سرمايه‌های اجتماعی محلی و با مركزيت محلی همچون مسجد يا حسينيه به منزله كانونی برای فعاليت‌های مذهبی، فرهنگی و اجتماعی در دورانی متمادی به نمايش گذاشته است. بنابراين لازم است، ضمن ارتقا محله‌های موجود به عنوان پايگاه‌هايی اجتماعی بر اساس اندوخته‌های فرهنگی-اجتماعی، در بازآفرينی اين واحد ارزشمند شهری با مركزيت مسجد، و همچنين در برنامه‌ريزی و طراحی محله‌های جديد چه در حوزه گسترش شهرها و چه در شهرهای جديد در حال و آينده كوشا باشيم. در اين ارتباط سعی گرديده تا در قالب نظريه‌ای بر اساس فرهنگ اسلامی و پيشينه شهرسازی در دوران اسلامی در ايران ويژگی‌های محيط مسكونی استنتاج و الگويی كاربردی برای محله‌ای ايرانی اسلامی ارائه گردد.

وی افزود: از آنجا كه به مبانی كلي برنامه‌ريزی و طراحی اين محله‌ها مربوط می‌شود، از نظر برنامه‌ريزی بايد اندازه و جمعيت حدودی يک محله بر اساس فرهنگ ايرانی اسلامی تعيين شود. از نظر شكل و فرم، اين محلات بهتر است از دانه‌بندی نـرم، بافـت هماهنگ و وحدت‌بخشی برخوردار باشند. مسجد (يا حسينيه) بايد به مثابه عنصری چه از نظر ا جتماعی و چه از نظر فيزيكی جذاب (Magnet) و به عنوان سمبل و نشانه‌ای با هويت ايرانی اسلامی از لحاظ بصری، عملكردی و جهت‌يابی به خوبی برای اين‌گونه محله‌ها عمل كند.

این استاد دانشگاه همچنین در ادامه توضحیات خود بیان کرد: همچنين بهتر است كه عنصر ذكر شده عبادی و مركزی بر روی محور اصلی طرح محله قرار گيرد و دورنماي زيبا و جذابی را ارئه نمايد. الگوی شبكه معابر و دسترسی به مسجد بايد از نظمی ارگانيک و متنوع پيروی كند. فاصله دورترين نقطه محله تـا مسجد نبايد بيش از حد توانايی سالمندان و كودكان برای پياده‌روی باشد. همچنين می‌بايست سلسله مراتبی از فضاها از زمين‌های بازی كودكان تا فضاهای عمومی، اجتماعی و غيره در مقياسی انسانی، گرم و دلنشين در سطح محله در نظر گرفته شود.

وی تاكيد كرد: فضای عمومی اصلی محله بايد جواب‌گوی عملكردهای مختلف اجتماعی، فرهنگی و مذهبی و به صورت چند عملكردی باشد. اين به آن معناست كه فضاهای اصلی عمومی بايد امكاناتی را برای همه مراسم سوگواری و اعياد مانند تاسوعا-عاشـورا، عيـد فطر، عيد قربان، عيد غدير، ميلادها و عيد نوروز فراهم كند.

پورجعفر تصريح كرد: نوع مصالح برای بافت و جداره‌ها نيز بهتر است محلی و اصيل باشد و يا بومی‌سازی شوند. رنگ‌های مورد استفاده ترجيحا بايد از اصالت و كيفيت بومی و محلی برخوردار بوده و در هماهنگی با اطراف مورد استفاده قرار گيرند. به زبانی ديگر بافت محله بهتر است تبلور و تجلی تواضح و فروتنی باشد. محله لازم است در ارتقا تعاملات اجتماعی برنامه‌ريزی و طراحی شود. فضاها و بافت محله ايرانی اسلامی بايد بستری مشوق انجام و استمرار فعاليت‌های اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، هم‌زبانی و هم‌دلی ساكنين باشد.

در ادامه داوران در جلسه به بيان سوالات خود در خصوص مسائل مطرح شده پرداختند و پورجعفر به سوالات پاسخ داد. در نهایت با نظر هیئت داوران مقرر گردید تا اعمال نظر در خصوص این طرح‌نامه پس از اعمال اصلاحات توسط این استاد دانشگاه صورت گیرد.