عابدین مومنی تشریح کرد:
تلاش شهید مطهری برای عینی کردن اندیشه‌های اسلامی

عابدین مومنی، دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با تاکید بر این که شهید مطهری پیرو یک جریان فکری خاص نبود و خودش توانست یک جریان جدیدی ایجاد کند، گفت: شهید مطهری با ارائه اندیشه‌های نو در تفکرات و فلسفه اسلامی و با ارائه راهکارهای جدید طبیعتا یک جریان جدید و مستقلی در علوم انسانی به حساب می‌آید که البته این جریان در مسیر مستقیم است و مورد قبول اعاظم و بزرگان است. حتی حضرت امام خمینی تفکرات ایشان را به عنوان یک جریان جدید و ارزشمند و علمی ترویج می‌فرمودند. در خصوص جنبه‌های نوآوری ایشان می‌توانم به مواردی اشاره کنم. مثلا استاد مطهری در مسائل کلامی به عقلانیت و استدلال بسیار توجه داشتند؛ در مسائل فلسفی به تحلیل و راه یافتن به عمق مسئله بسیار توجه داشتند؛ در مسائل فقهی-حقوقی به سازنده بودن تفکرات حقوقی بسیار توجه داشتند.

وی افزود: اگر کتاب «نظام حقوق زن در اسلام» یا کتاب «مسئله حجاب» ایشان را نگاه کنید می‌بینید که راهکاری ارائه شده است برای فعال شدن جامعه؛ راهکاری است برای این که جامعه از یک حالت خمودی و رکود در بیاید و تلاش بکند. همینطور شما اگر «اصول فلسفه و روش رئالیسم» ایشان را نگاه بکنید می‌بینید که شهید مطهری در پاورقی‌های آن اندیشه‌هایی را ترویج کرده‌اند که این اندیشه‌ها جامعه را به حرکت در می‌آورد و جامعه را می‌سازد. از آن طرف در کتاب مشکل اساسی سازمان روحانیت، در حوزه روحانیت سخن از این می‌کند که روحانیت باید فعال باشد تا بتواند جامعه را هدایت بکند. حوزه باید یک جنبشی در خودش به وجود آورد و اگر چیزهایی مانع فعالیتش هست، از خودش پالایش بکند و دور بکند. شما همه اینها را که بینید متوجه می‌شوید که ایشان آن چیزی که برایش مهم است این است که اندیشه‌ها در عرصه زندگی عینی خودشان را نشان دهند و روی همین جهت، بحث خدا در زندگی را مطرح می‌کند، یعنی همه چیز در یک مسیر مشخص حرکت می‌کند.

آیا اندیشه‌های مطهری در جریانی پس از وی تداوم یافت؟

وی در خصوص این که آیا شهید مطهری در یک جریان فکری خاص قرار می‌گیرد یا خیر، اظهار کرد: این تعبیرات ممکن است تفسیرهای خاص خودش را داشته باشد، اما استاد مطهری واقعا یک متفکری با اندیشه های نو، متعالی و سازنده است. ما می‌توانیم از این زاویه صحبت بکنیم و الّا اگر بخواهیم ایشان را ببریم در یک قالب‌های دیگر قرار دهیم و تفسیرهای دیگری از ایشان بکنیم، خود شهید مطهری هم از این تفسیرها اجتناب داشتند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که چرا جریان فکری شهید مطهری پس از ایشان امتداد نداشته است، گفت: متاسفانه در حال حاضر نمی‌توانم به نحو خاص بگویم که یک جریانی وجود دارد که امتداد راه شهید مطهری است؛ چون واقعا ما بعد از انقلاب رویکردی با آن عمق، با آن صلابت و با آن دقتی که در تفکرات شهید مطهری مشاهده می‌کنیم در یک فرد خاص یا جریان خاص مشاهده نمی‌کنم و نمی توانم کسی را معرفی بکنم، چون ایشان واقعا در بعد فکری امتیازاتی دارد که ما به آن سطح نتوانسته‌ایم دست پیدا کنیم. علت این امر هم این است که ما در عرصه فعالیت حوزه و دانشگاه، آن آدم‌های ویژه ای که بتوانند این جریان را ادامه دهند، نپرورانده‌ایم.