به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان امروز، دوشنبه، 16 مردادماه در مراسم تجلیل از خبرنگاران حوزه سیاست خارجی رسانه‌ها که در ساختمان وزارت خارجه برگزار شد، ضمن گرامیداشت شهدای رسانه به ویژه شهید صارمی، اظهار کرد: هدف مشترک دستگاه دیپلماسی و رسانه‌ها که در یک مسیر و راه حرکت می‌کنند شرایط ویژه‌ای را برای ارتباطات گسترده‌تر و نزدیک‌تر میان وزارت خارجه به عنوان مسئول سیاست خارجی جمهوری اسلامی و جامعه رسانه‌ای به عنوان کسانی که هم وظیفه رساندن پیام مردم ایران به دنیا را دارند و هم در کنار آن وظیفه اطلاع‌رسانی داخلی و شفاف‌سازی رفتارهای مسئولان را برعهده دارند و ایجاد یک توازن بین دو وظیفه کاری بس دشوار است.
ظریف با بیان اینکه در جهان امروز پیام ارزش واقعی پیدا کرده است، گفت: یک خط توئیت 140 حرفی می‌تواند تأثیرات عمیقی بر سیاست‌گذاری آینده داشته باشد؛ اگر این توئیت پیام غلط را منتقل کند چه بسا بتواند به جنگ منجر شود؛ نظاره‌گر بودید که توئیت‌هایی که بعد از بحران اخیر در خلیج فارس منتشر شد تا چه حد توانست تأثیرگذار باشد.
وی گفت: این یک واقعیت است که در دنیای امروز به خاطر تحولاتی که در ابزارهای قدرت شکل گرفته هم دارندگان قدرت متنوع و متکثر شدند و هم ابزارهایی که قدرت را منتقل و ایجاد می‌کنند متنوع و متکثر شدند؛ هر خبرنگاری می‌تواند یک قدرت‌مند در صحنه تحولات جهانی باشند و هر خبری می‌تواند ابزاری برای قدرت در صحنه جهانی باشد.
وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه گفتمان امروز می‌تواند قدرت‌زا یا قدرت‌زدا باشد، اظهار کرد: گفتمان می‌تواند ایجاد نفوذ کند یا ایجاد تهدید کند، لذا فراموش نکنید امروز رسانه به عنوان عامل انتقال و انتخاب گفتمان اهمیت پیدا کرده است، بنابر این بسیار مهم است که چه گفتمان و تصویری انتخاب شود.
وی ادامه داد: در جهان امروز و در کل دنیای علوم انسانی انتخاب تحلیل‌گر، پژوهشگر و کنشگر یک واقعیت است؛ شما در میان خبرها و تصاویر مختلف می‌توانید یک یا چند خبر را برای انعکاس انتخاب کنید و این انتخاب شما می‌تواند فاصله بین عزت ملی یا شرمساری باشد.
ظریف تأکید کرد: همه دوست دارند که این تصور را نسبت به آنها داشته باشیم که واقعیت را بی‌طرفانه منتقل کنند، اما در انتقال بی‌طرفانه واقعیات و این تصور که شما می‌توانید صرفاً با واقعیات اجتماعی عینی برخورد کنید مقداری کم‌لطفی به حق انتخاب پژوهشگر است.
وی افزود: پژوهشگر در میان داده‌ها گروهی از داده‌ها را انتخاب می‌کند؛ خبرنگار نیز در میان اخبار و تصاویر مواردی را انتخاب می‌کند که از نظر او بهتر واقعیات را جلوه می‌دهد و همین تصمیم‌گیری در رابطه با اینکه چه چیزی انتقال بهتر واقعیات است یک تصمیم مؤثر در قدرت‌زایی و قدرت‌زدایی است.
وزیر امور خارجه قدرت رسانه را قدرتی معنایی توصیف کرد و گفت: بپذیریم که قدرت معنایی در جهان باعث شده که کشورهایی که در گذشته انحصارها را به عهده داشتند، امروز انحصارها را از دست بدهند؛ اگر این قدرت منحصر به قدرت‌های مادی، اقتصادی یا قدرت نظامی بود، امروز به دلیل اینکه ابزارهای قدرت متنوع شده، کسانی که می‌توانند تولید فکر، گفتمان و تصویرسازی کنند، خواهند توانست در دنیای نقش اساسی داشته باشند و اینجاست که باید جامعه خبری و رسانه‌ای باید به قدرت خود ایمان بیاورند.
ظریف با بیان اینکه هر قدرتی مسئولیت می‌آورد، تصریح کرد: هیچ قدرت بدون مسئولیت نداریم؛ هم در برابر مردم و هم در برابر خداوند بینا و شنوا و آگاه به اسرار درونی؛ و این یک واقعیت یکی از دستاوردهای جامعه جهانی است که توانسته در دوران کنونی با ابزار متنوعی ایجاد نفوذ و قدرت کند.
وی با اشاره به حاشیه‌های مراسم تحلیف ریاست جمهوری در مجلس شورای اسلامی گفت: در این مراسم چند رئیس مجلس از کشورهای مهم صنعتی دنیا به دنبال گرفتن عکس سلفی با بنده بودند؛ آن تصاویر یک ‌پیام را منتقل می‌کرد و تصاویر دیگر، پیام‌های متفاوتی را منتقل کرد؛ اینکه ما کدام تصاویر را برای انتقال پیام انتخاب کنیم بستگی به تصمیم ما دارد.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه فردی که می‌تواند تولید خبر کند قدرت‌مندترین انسان روی زمین است، اظهار کرد: یک نفر که خبر، عکس و مطلب تولید می‌کند می‌تواند در دنیا موج‌آفرین باشد؛ دیگر نیازی به امپراطوری‌های رسانه‌ای نداریم؛ اگر پیام درست تولید شود حتی اگر یک خبرنگار غیر حرفه‌ای یا «شهروند خبرنگار» باشد، می‌تواند موج عظیمی ایجاد کند.
وی گفت: خبر و تصویری که بر روی شبکه‌های مجازی ارسال می‌شود به طور غیر قابل کنترلی گسترش پیدا می‌کند و می‌تواند، موجی از احساسات را ایجاد کند و نکته مهم این است که احساسات هم جهانی شده است.
ظریف ادامه داد: به دلیل جهانی شدن احساسات، دولت‌های جنگ‌طلب به دنبال یک حرکت برق‌آسا هستند؛ چرا که جنگ‌افروزان نمی‌توانند مقاومت طولانی در برابر احساسات عمومی تحمل کنند؛ نه الزاما به دلیل مشکلات نظامی، بلکه به دلیل فشارهای احساسات عمومی.
وی با بیان اینکه امروز نمی‌توانیم مخاطب خود را انتخاب کنیم، اظهار کرد: زمانی که مطلبی بیان می‌شود و یا منتشر می‌شود نمی‌توان گفت این مطلب برای فضای خاصی گفته شده است؛ به محض اینکه مطلبی از لبان کسی خارج شد و یا از قلم فردی منتشر شد تمام دنیا مخاطب آن می‌شوند.
وزیر امور خارجه گفت: اگر این دو مطلب را کنار هم بگذاریم سنگینی این مسئولیت هم برای ما و هم برای شما کاملاً روشن می‌شود؛ اولاً بدانیم که حرف و کلام قدرت است و دوم باور کنیم که کلام محدودیت‌ناپذیر است و هیچ محدودیتی برای یک اظهار نظر برای یک اقدام و سخنرانی و گفت‌وگو وجود ندارد.
وی با اشاره به شرایط سنگین امروز اظهار کرد: زمانی شرکت‌های روابط عمومی بیشتر سیاست‌مداران را هدف می‌گرفتند و تلاش می‌کردند ملاقات و جلسه فراهم کنند اما امروز بیشترین هزینه‌ها در حوزه روابط عمومی برای تولید پیام است.
ظریف ادامه داد: بسیاری از این صحبت‌های که توسط برخی رقبای ما یا برخی بدخواهان ما در جامعه بین‌المللی مطرح می‌شود، با هزینه گزافی تولید شده است؛ پول‌های سنگینی پرداخت می‌شود تا یک مقاله از یک فرد در یک روزنامه آمریکایی منتشر شود و توجه داشته باشید که پیامی که تولید می شود محتوای آن چیست؛ حتماً طرف مقابل هزینه سنگین چندین ده میلیون دلاری در ماه نمی‌کند که پیامی در جهت منافع ما تولید کند و اینجاست که هوشیاری می‌طلبد؛ چرا که پیام‌ها تصادفی تولید نمی‌شود و آن پیام با عنایت به تأثیر گفتمان و پیام در قدرت‌سازی تولید شده است.
وزیر امور خارجه با تأکید بر ضرورت توجه به رعایت منافع ملی در تولید پیام و گفتمان گفت: وظیفه ماست که دوستان رسانه را در جریان تحولات و نگرانی‌های خودمان و در جریان دلایلی که برای هر حرکت خودمان داریم قرار دهیم که خود این نکته با ملاحظاتی انجام می‌شود.
ظریف اظهار کرد: همه ما باید یک چارجوبی از منافع ملی تعریف کنیم و سیاست‌های خود را و حرکمت‌هایمان را در آن چارچوب و بر اساس همدلی و هم‌افزایی پیگیری کنیم و شکل دهیم که نیازمند ارتباط گسترده‌تر بین دیپلماسی عمومی وزارت خارجه و اصحاب رسانه است.