به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، غلامرضا شاه‌میوه اصفهانی، مدرس و داور بین‌المللی مسابقات قرآن به بهانه پایان چهلمین دوره برگزاری مسابقات سراسری قرآن، نقدی جامع بر این مسابقات را به رشته تحریر درآورده است، نقدی که در آن تلاش کرده است تا ارکان اصلی این رقابت قرآنی را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل خود قرار دهد. این استاد علم قرائت قرآن در مقاله خود مسابقات را به چهار رکن، سازمان اوقاف و امور خیریه، ستاد عالی مسابقات، داوران و شرکت‌‌کنندگان تقسیم کرده و هر کدام از این چهار رکن را از نگاهش که حاصل تجربه چند دهه حضور در مسابقات قرآن است، عبور داده است. محتوای این مقاله که در اختیار ایکنا قرار گرفته است، تقدیم نگاه مخاطبان می‌شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
«حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً»
سحرگه رهرویی در سرزمینی/ همی گفت این معما با قرینی
که ای صوفی شراب آنگه شود صاف/ که در شیشه بماند اربعینی
در بسیاری از ادیان توحیدی به ویژه اسلام عزیز عدد 40 نمادی از بلوغ و کمال است. 40 عدد بعثت پیامبر اعظم(ص) و عدد خلوص و باز شدن سرچشمه‌های حکمت به روی انسان است. اکنون که از مرز چهلمین دوره برگزاری مسابقات سراسری قرآن کریم عبور کرده‌ایم بی‌مناسبت ندیدیم که نگاهی هر چند کوتاه و گذرا به موضوع برگزاری مسابقات و ارکان آن انداخته و آن را به بوته نقد سازنده بگذاریم. اساساً اگر نقد سازنده نباشد پیش‌برد برنامه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و غیره امکانپذیر نیست، هر چند پیش از این نیز با توجه به همین نقدهای گاه منصفانه و گاه غیرمنصفانه، برخی تغییرات عمده و جزئی در جهت‌گیری‌ها و روند برگزاری مسابقات صورت پذیرفته است، اما به اعتقاد نگارنده، کماکان جای نقد سازنده وجود داشته و دارد.
منفی‌نگر، غیر متواضع و نقدناپذیر
لکن با کمال تأسف باید اذعان نمایم که هر چند در بین افراد جامعه قرآنی، اساتید و شخصیت‌های متقی بزرگوار و اخلاق‌مداری وجود دارند، اما برخی از آنان نیز منفی‌نگر، کم‌تحمل، زیربار نرو، غیرمتواضع و نقدناپذیر هستند و این یکی از دلایلی است که حتی با وجود ظرفیت‌های بالا در جامعه قرآنی کشور متاسفانه پیشرفت برنامه‌های قرآنی کشور از رشد و سرعت مطلوبی برخوردار نبوده است.
باید بدانیم که هیچ شخصیت حقوقی یا حقیقی در حوزه مسائل فرهنگی و قرآنی و به ویژه مسابقات قرآن، مصون از اشتباه و غفلت نبوده و نباید از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کند. اینجانب که عضو کوچکی از این جامعه هستم، ضمن اعتذار از مسئولان محترم، اساتید و سروران گرامی به عنوان کسی که از 32 سال پیش چه به عنوان شرکت‌کننده در مسابقات، چه به عنوان داور و یا عضوی از اعضای کمیته بازنگری آیین‌نامه‌ها یا عضو کمیته فنی ستاد عالی مسابقات، از نزدیک با تمامی زوایای مسابقات قرآن آشنایی دارم، به حکم وظیفه شرعی و انسانی خود لازم دیدم تا مواردی را به استحضار قرآنیان کشور برسانم. اگرچه ممکن است برخی را گمان بر این باشد که حوادث و حواشی پدید آمده در مسابقات اخیر در شهر ارومیه تنها علت نگارش این مطالب باشد، اما خداوند بزرگ را شاهد می‌گیرم که از سال‌ها پیش هرگاه فرصتی به دست آمده است به فراخور اتفاقات، دیدگاه‌های خود را بیان داشته و هرگز به خاطر مصلحت‌اندیشی و حفظ جایگاه خود از ابراز حق و حقیقت و از نقد منصفانه سر باز نزده‌ام. دور نیست دو سال متوالی کناره‌گیری حقیر از داوری مسابقات مدیحه‌سرایی و همخوانی قرآن کریم در شرایطی که نسبت به نحوه برگزاری انتقاداتی داشتم با بیان این موارد از طریق مصاحبه با اصحاب رسانه و نیز کناره‌گیری بر مدار حق و عدالت پای فشردم.
اکنون نیز اگر سخنی بر زبان و قلم جاری می‌کنم با همین نیت و به منظور اصلاح امور است تا ان شاء‌الله در پیشگاه خداوند متعال در روزی که همه باید پاسخگو باشیم شرمسار و سرافکنده نباشیم.
به اعتقاد حقیر مسابقات قرآن در حال حاضر و با توجه به شرایط موجود دارای چهار رکن است که به ترتیب به نقد هر یک از آنها می‌پردازیم.
الف) سازمان اوقاف و امور خیریه
این سازمان به عنوان بزرگترین و مهم‌ترین برگزارکننده مسابقات قرآن در سطح کشور هر چند به لحاظ وظیفه سازمانی و تشکیلاتی خود موظف به برگزاری مسابقات فعلی نمی‌باشد، اما براساس یک سنت حسنه دیرین، ده‌ها سال است که این امر خطیر را برعهده گرفته و هر سال اقدام به برگزاری صدها مسابقه در سطوح شهرستانی، استانی، کشوری و بین‌المللی می‌نماید. امروزه با سعی و مدیریت افراد مخلصی که در این چهار دهه هر کدام در برهه‌ای از زمان مسئولیت‌های مختلفی را در زمینه برگزاری مسابقات برعهده گرفته‌اند، مسابقات قرآن از حیث کمی و کیفی رشد چشمگیری یافته و در حال حاضر مرکز مستقلی در این سازمان به منظور مدیریت هر چه بهتر مسابقات در حال فعالیت است. ارتقای جایگاه تشکیلاتی برنامه‌های قرآنی در سازمان در مقایسه با سال‌های قبل بدون شک مرهون تلاش‌های مدیران قبلی و فعلی سازمان به ویژه این مرکز است که حقیقتاً جای تقدیر و تشکر دارد.
همه به دنبال یک هدف
اینجانب به عنوان کسی که با اکثر مدیران و مسئولان این حوزه مأنوس بوده‌ام، شهادت می‌دهم که هدف تمامی آنان برگزاری هرچه شایسته‌تر مسابقات قرآن به منظور رشد هرچه بیشتر فرهنگ قرآنی و توجه به قرآن کریم در جامعه بوده است. در این سال‌ها گاه شاهد اجرای دوره‌هایی سرشار از موفقیت نسبی و گاه عدم موفقیت مطلوب بوده‌ایم، اما یقیناً هیچکس خواهان عدم تکامل و پیشرفت یا درجا زدن نبوده است. گاه عواملی خارج از اراده بر روند برگزاری مطلوب تأثیرگذار بوده و گاه عواملی ارادی از جمله اشتباه در تصمیم‌گیری‌ها یا به کارگیری طرح‌های کارشناسی نشده و ناکارآمد موجب پدید آمدن نارضایتی و حواشی پیرامون مسابقات بوده است.
اگر بخواهیم به طور فهرست‌وار مهم‌ترین دلایل موفقیت در برخی ادوار را برشمرده و از آن درس بگیریم، می‌توان موارد زیر را یاد نمود؛ به کارگیری برخی از طرح‌های موثر و مفید همچون طرح مسابقات منطقه‌ای (با وجود اشکالات جزئی آن)، استفاده از نیروهای اجرایی مجرب و کارآزموده، زمان‌بندی مناسب و مکفی برای برگزاری، سپردن میزبانی به استان‌های توانمند و دارای امکانات استاندارد، استفاده از داوران طراز اول با مقبولیت عمومی و اعمال نظارت قوی و موثر در اثناء مسابقات.
پنج دلیل عدم موفقیت در مسابقات
اما به اعتقاد نگارنده دلایل مستقیم یا غیر مستقیم عدم موفقیت در برخی از دوره‌ها را می‌توان چنین دانست؛
تغییرات و جابجایی‌ها
1 – تغییرات و جابجایی‌های مکرر مسئولان اجرایی خصوصاً مدیران تصمیم‌ساز در امر برگزاری مسابقات از جمله دلایل عدم توفیق در برخی ادوار بوده است، زیرا با کمال تأسف به محض اینکه یک مدیر و نیروهای او با چم و خم کارها آشنا می‌شوند، باید بار سفر ببندند. اگر به تغییرات این مدیران در 15 سال گذشته نظری بیفکنیم متوجه خواهیم شد که برای هر مدیر به طور متوسط عددی کمتر از سه سال مدیریت به ثبت رسیده است و این در حالی است که در برخی کشورهای مشابه مانند مالزی بعضی از مدیران نزدیک به 20 سال است در عرصه مسابقات حضور دارند و حتی کادرهای اجرایی نیز هر یک تجربه‌ای بالاتر از 10 تا 15 سال را با خود به همراه دارند. این عدم ثبات موجب گردیده تا همواره شاهد بروز نواقص، کاستی‌ها و ندانم‌کاری‌هایی در امر برگزاری مسابقات باشیم.
تنگناهای مالی
2 – تنگناهای مالی و بودجه‌ای موجود خصوصاً در چند سال اخیر که مسابقات قرآن چه در بعد داخلی و چه در بعد بین‌المللی توسعه‌یافته است، موجب شده تا هم در بخش اجرایی و برگزاری شاهد نواقص و کمبودهایی باشیم و هم بخش فنی که مهم‌ترین بخش مسابقات قرآن است به شدت تحت تأثیر قرار بگیرد. برای مثال فشرده سازی مسابقات در چند روز محدود و با این حجم وسیع که با توجیه کاهش هزینه‌ها صورت می‌گیرد، باعث گردیده تا عملاً فشار مضاعفی بر نیروهای اجرایی، شرکت کنندگان و به ویژه هیئت داوران وارد آید. بدون تردید برای امر خطیری همچون داوری مسابقات قرآن حد معینی از کارکرد مفید جسم و ذهن افراد وجود دارد زیرا چنین فعالیت‌هایی نیاز به دقت و تمرکز بالا داشته و در خوش‌بینانه‌ترین حالت نمی‌تواند بیش از شش ساعت و آن هم در دو مقطع مجزا باشد. بنابر این نمی‌توان از گروه داوری توقع داشت با روزی نزدیک به 10 ساعت داوری و بدون برخورداری از استراحت کافی همان تمرکزی را که در ابتدای روز دارند، در انتهای شب نیز داشته باشند. همین موضوع یکی از اصلی‌ترین ایراداتی است که می‌تواند مهم‌ترین عنصر مسابقات یعنی تحقق عدالت در داوری را مورد چالش قرار دهد. پس لازم است برای ادوار آینده از طرح‌هایی جایگزین استفاده شود تا فشار و تنش های ناشی از کمبود زمان به نحو شایسته برطرف گردد.
تشریفاتی بودن هیئت نظارت
3 – کم اثر بودن و در مواردی تشریفاتی بودن ناظران یا هیأت نظارت در اثناء مسابقات از جمله مواردی است که تا اندازه زیادی اعتماد شرکت‌کنندگان را به مسئولان و هیئت محترم داوران کاهش داده است. وظیفه ناظر یا هیئت نظارت را نباید تنها به موارد رفع بروز اختلاف بین دو داور محدود نمود. هیئت نظارت باید هم از حقوق داوران و هم از حقوق شرکت‌کنندگان با اعمال حق نظارت خود صیانت نماید. به اعتقاد اینجانب اگر سازمان اوقاف در مسابقات سراسری از یک هیئت نظارت متخصص، توانمند و با مقبولیت عامه متشکل از یک متخصص در هر رشته‌ای استفاده نماید که هم با نظارت بر کار و عملکرد داوران و هم در موارد لزوم رسیدگی واقعی(نه فرمالیته) به اعتراضات بتواند نقش حلقه وصل را بین شرکت‌کنندگان، مسئولان و داوران ایفا نماید بسیاری از حواشی و نارضایتی‌های کنونی از مسابقات مرتفع و نتیجه آن ایجاد اعتماد در متسابقین خواهد بود.
کم‌توجهی به جایگاه کمیته فنی
4 – یکی از دلایل ضعف مسابقات در حال حاضر کم توجهی به نقش کمیته فنی ستاد عالی از زمان تأسیس آن بوده است، یقیناً این کمیته که ترکیبی از افراد متخصص و با تجربه را در خود جای داده است می تواند نقشی فراتر از یک بازوی مشورتی را ایفا نماید. به نظر نویسنده این سطور، یکی از راهکارهای سازمان به منظور رهایی از نیش انتقادات و اعتراضات موجود در مسابقات این است که به طور کلی مسئولیت فنی در بخش داوری و نظارت و انتخاب قطعات(که در حال حاضر یکی از زمینه‌های چالش برانگیز است) را به کمیته واگذار نمایند. متاسفانه در شرایط کنونی سازوکار تعیین هیئت داوران، ناظران و انتخاب قرعه‌ها(براساس فحوای کلام مسئولان دو طرف) به گونه‌ای است که عملاً نه کمیته فنی و نه سازمان اوقاف هیچکدام مسئولیت صددرصدی را در این خصوص نمی‌پذیرند.
فراموشی فلسفه حضور دو داور در هر رشته
5 – تا آنجا که بنده به خاطر دارم فلسفه استفاده از دو داور در هر رشته از سال‌‌ها پیش این بوده است که از دو زاویه مختلف در هر رشته به یک تلاوت نگریسته شده و احتمالاً گرایشات خاصی که ممکن است در نحوه داوری یک داور وجود داشته باشد توسط دیگری تعدیل شود. همه اساتید و داوران ارجمندی که از سال‌ها قبل با چنین شرایطی داوری کرده‌اند به خوبی به یاد دارند که داوران حتی از صحبت کردن در اثناء مسابقه و یا اعلام امتیاز خود به دیگری منع می‌شوند و البته مبنایی منطقی یعنی وجود اختلاف تا سقف 10 درصد مجموع امتیازات در هر رشته هم برای این کار در نظر گرفته شده بود. اما با نهایت تأسف به مرور این فلسفه زیر سوال رفت و به جایی رسید که اکنون دو داور در کنار هم نشسته و کاملاً با هم مشورت می نمایند. بدیهی است هر چند نتیجه این کار کم شدن فاصله امتیازات دو داور و البته یکسان شدن امتیازات در بسیاری از موارد است اما باید توجه داشت که اگر داوری به طور کلی در امتیازدهی دست پایین یا حتی بالا داشته باشد خود به خود داور دوم را هم تحت تأثیر خود قرار خواهد داد. بنابر این در چنین شرایطی اساساً چه نیازی به استفاده از دو داور خواهد بود؟ چگونه ممکن است در شرایطی که در حال حاضر به دلیل تغییر رویکرد مسابقات از رتبه‌بندی به سمت سطح‌بندی، کسب حد نصاب‌های اعلامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به نتایج چنین شکلی از امتیازدهی اعتماد نمود؟
ب) ستاد عالی مسابقات قرآن کشور
با اینکه سابقه این ستاد در موضوع مسابقات چندان طولانی نیست و در مدت نسبتاً کوتاه فعالیت خود نیز توانسته سیاست‌ها و تصمیمات موثر و مفیدی را اتخاذ نماید، اما همچنان انتظار بیشتری از آن رفته و جامعه قرآنی ما باید نقش ستاد را بیش از این احساس نماید. این ستاد که در قالب کمیته‌های مختلف خود به امر ساماندهی و هدایت مسابقات می‌پردازد، وظیفه دارد نقش پررنگ‌تری به این کمیته‌ها به ویژه کمیته فنی واگذار نماید. هنوز تکلیف برخی موارد که تأثیر بسیار زیادی در روند مسابقات قرآنی کشور خصوصاً مسابقات سازمان اوقاف دارد معلوم نیست. اهم این موارد عبارتند از؛
1- بازبینی عملکرد داوران کنونی و ساماندهی وضع موجود داوری اعم از ابقاء، حذف، سطح‌بندی و حوزه فعالیت داوران کنونی مسابقات در سطوح شهرستان، استان، کشوری و بین‌المللی و یا مسابقات نهادها
2- تعریف سازوکار لازم برای آموزش مستمر و منظم متقاضیان داوری و درجه‌بندی آنها به منظور رفع نیازمندی‌های موجود در برگزاری مسابقات
3- واگذاری رسمی مسئولیت کامل فنی مسابقات سراسری و بین‌المللی به کمیته فنی ستاد
4- بازتعریف نقش و وظایف هیئت نظارت در مسابقات مهم سراسری و بین‌المللی
ج) هیئت داوران
بدون تردید مهم‌ترین رکن برگزاری هر نوع رقابت یا مسابقه‌ای هیئت داوران هستند. بر این اساس از یک سو مسئولان امر باید در انتخاب آنان دقت کافی را به عمل آورده و از سوی دیگر شرایط و امکانات لازم و مناسب از جمله محیط، زمان داوری و شرایط رفاهی لازم را برای قضاوت مطلوب ایشان فراهم نمایند. لکن داوران محترم نیز در راستای وظیفه خطیر قضاوت خود باید مواردی را نصب العین خود قرار داده تا ان‌شاءالله در محضر خداوند متعال روسفید باشند. اینجانب که خود سال‌هاست چنین وظیفه‌ای را برعهده داشته و با بسیاری از عزیزان و سروران فعال در این حوزه افتخار همکاری داشته‌ام مشفقانه و خیرخواهانه نکاتی را تقدیم همکاران خود می‌نمایم‌، اما پیش از آن شخص خودم را مورد خطاب این تذکرات قرار داده و از خدای متعال می‌خواهم که خود عامل به این مطالب باشم.
ملزومات یک داور
1- مسأله قضاوت براساس آیات شریفه قرآن کریم و روایات دینی، امری بس خطیر و پراهمیت است که برای تحقق آن شرایط زیادی باید وجود داشته باشد تا فردی در جایگاه قضاوت قرار بگیرد. مشهور است که قضات از نزدیکترین افراد به آتش جهنم هستند. بدون تردید برخورداری از تقوی، عدالت، شجاعت، علم، تخصص و مهمتر از همه شمّ داوری از عمده‌ترین ملاک‌های قضاوت و داوری است. در عرصه مسابقات قرآن نیز قطعاً چنین ملاک‌هایی برای داوری باید محقق شود. هرکس پیش خود و خدای خود بهتر می‌داند که دارای شرایط لازم برای داوری هست یا نه. مبادا خدای ناخواسته گمان ما بر این باشد که به اعتبار سابقه و کسوت، استادی یا دارا بودن رتبه‌های ممتاز در مسابقات کشوری و بین‌المللی می‌توانیم به خود اجازه دهیم که در مسند قضاوت هم بنشینیم!! آری ممکن است که برخی از این عناوین با هم نیز قابل جمع باشد، اما لاجرم بهره‌مندی از شرایط داوری و قضاوت باید بر تمامی عناوین رجحان داشته باشد. حضور در جایگاه قضاوت به هر قیمتی نباید اصل باشد. لازم است کلاه خود را قاضی کنیم و یکبار با خود بیندیشیم که آیا حقیقتاً توانایی قضاوت ولو در سطوح پایین و متوسط را داریم یا خیر؟
2) هرگز نباید گمان کنیم که داوری ما خالی از اشتباه یا سهل‌انگاری است. به هر حال ما انسان هستیم و جایزالخطا بودن جزئی از سرشت ماست. عوامل زیادی در پیرامون ما وجود دارد که حتی در صورت برخورداری از شرایط داوری می‌تواند بر روند قضاوت تأثیر بگذارد. لحظه‌ای صحبت کردن با سایر همکاران در حین داوری، توجه به گوشی همراه، از دست دادن تمرکز به واسطه خستگی یا خواب آلودگی و مواردی از این دست که هر کدام از ما ممکن است آن را تجربه کرده باشیم، می‌تواند ضریب خطاهای ما را افزایش دهد. بنابر این اگر گاهی با تقاضای تجدیدنظر یا بازبینی و اصرار کسی که فکر می‌کند حق او ضایع گردیده مواجه می‌شویم، لااقل چنین احتمالی را در مورد قضاوت خود منتفی ندانیم.
3- یقیناً جایگاه داوری ارتباط تنگاتنگی با کرسی تعلیم و تدریس دارد. هرگز نباید فکر کنیم که بدون داشتن هیچ فعالیت آموزشی در طول سال می‌توانیم وارد عرصه داوری مسابقات شویم این تصوری کاملاً اشتباه است و همواره این‌گونه داوران را به عنوان یک علامت سوال در ذهن متسابقان مطرح می‌سازد زیرا یکی از عوامل اعتمادساز این است که شرکت‌کنندگان از طریق جلسات عمومی، کرسی تدریس و یا تألیفات با نقطه نظرات داوران آشنا شده و نسبت به توانایی علمی و عملی او ایمان پیدا کنند. بدون تردید چنین موضوعی در کاهش تنش‌ها و نارضایتی‌ها نقشی بس موثر دارد.
ارفاق و تکریم در امتیاز دهی
4 – همواره سعی نماییم در هنگام قضاوت خود شخصیت اجتماعی و انسانی شرکت‌کنندگان را محترم شمرده و در اعطاء امتیاز به ایشان کمی با نظر رحمت، ارفاق و تکریم به مجموعه آنان بنگریم. بسیاری از متسابقان خود از اساتید جوانی هستند که گاه همراه با شاگردان خود در مسابقات حاضر می‌شوند و اگر جبر روزگار و روند ناخواسته‌ایی که در کشور ما برای انتخاب افراد برتر از طریق مسابقات وجود دارد، نبود، شاید هرگز وارد این عرصه نمی‌شدند؛ لذا می‌توان با کمی دست بالا گرفتن علی‌السویه امتیاز برای تمامی افراد این احترام را در نحوه قضاوت نیز نشان داد تا خدای ناکرده به واسطه امتیازات پایین شأن و شخصیت آنان زیر سوال برود.
عنصر مقبولیت‌بخشی به داوری
5- مسلماً در شرایطی داوری ما می‌تواند مورد پذیرش افراد واقع شده و در دل و جان آنان بنشیند که قدرت دفاع کامل از امتیاز اعطایی و توان تجزیه و تحلیل تلاوت‌های متسابقین را داشته باشیم و یادمان باشد در پاسخ به شرکت‌کنندگان نباید هرگز از عباراتی استفاده کنیم که حاکی از کلی‌گویی، طفره رفتن یا خدای ناکرده کوچک انگاشتن آنان باشد.
6- در مواردی که احساس می‌کنیم اگر بر رأی خود پافشاری نداشته باشیم ممکن است حقی از کسی تضییع شود، شجاعانه برعقیده و نظر خود استوار بوده و خدای ناخواسته به خاطر مصلحت‌ها و دور بودن از حاشیه سکوت پیشه نسازیم.
د ) شرکت‌کنندگان
رکن مهم دیگر مسابقات قرآن شرکت‌کنندگان هستند، مسلماً ایشان دارای حقوقی هستند که باید توسط مسئولان امر محترم شمرده شده و در هر شرایطی از این حقوق بهره‌مند شوند. از جمله این حقوق برخورداری از امکانات رفاهی و شرایط مادی و معنوی مقتضی برای حضور در یک رقابت سالم، حق آگاهی از نقاط ضعف و اشکالات خود و در موارد لزوم حق تجدید نظر و رسیدگی  واقعی به اعتراضات است. اما در عین حال و به رغم بسیاری از کاستی‌هایی که در این زمینه وجود داشته و همواره نگرانی‌ها و تنش‌هایی را در بین متسابقان عزیز ایجاد نموده است، اما به نظر اینجانب که از نزدیک با جو حاکم بر مسابقات و صحبت‌های متسابقین آشنایی دارم برخی از آسیب‌ها و ایرادات را هم متوجه این عزیزان می‌دانم که ذیلاً به اهم آنها اشاره می‌کنم؛
رفتارهای دور از شأن
1) با کمال تأسف و بدون در نظر گرفتن استثنائات، سطح اخلاق‌مداری و توجه به ارزش‌ها در دهه اخیر و در مقایسه با نسل‌های پیش بسیار کاهش یافته است، حقیقتاً معلوم نیست چه بر سر جامعه امروز قرآنی ما آمده است که گاه حاضریم بسیاری از ارزش‌های دینی و قرآنی را نادیده انگاشته و به هر قیمتی در این رقابتی که مزین به نام مبارک قرآن کریم است، برنده شویم. گاه در مسابقات شاهد رفتارهایی از سوی شرکت‌کنندگان هستیم که ابداً در شأن یک چهره قرآنی نیست. متأسفانه برخی از افراد جایگاه خود را فراموش کرده و به مثابه فردی عمل می‌کنند که گویی در یک رقابت رزمی یا خشن ورزشی شرکت کرده و گویی به هر قیمتی باید پشت رقبای خود را به خاک برساند.
باز هم با نهایت تأسف و تأثر بسیاری را در مسابقات مشاهده می‌کنیم که حداقل ظواهر شرعی را هم رعایت ننموده و به نظر می‌رسد تنها با اهداف بهره‌مندی از مواهب مادی حاصل از کسب رتبه‌های ممتاز و برای کسب درآمد بیشتر از محافل و مجالس آینده پای به مسابقات گذارده‌اند. بسیاری از برخوردهای ایشان طلب‌کارانه و بدون رعایت احترام و ادب است، واقعاً قدری با خود فکر نمی‌کنیم که به چه سمتی در حال حرکت هستیم؟ چه بسا عمری را در کنار رحل قرآن می‌گذرانیم اما در کارنامه اعمال ما جز تباهی و خسران چیزی ثبت نمی‌شود و شاید زمانی که شر و شور ما و حضور در عرصه‌های مختلف تجلی ما به پایان می‌رسد و غبار عمر به سر و روی ما می‌نشیند به فکر بیفتیم که چگونه عمر خود را با تصور خدمت به قرآن سپری کرده اما اکنون چیزی عایدمان نشده است.
متسابقانی که حق دیگر شرکت‌کنندگان را ضایع می‌کنند
2 ) معمولاً بسیاری از متسابقین ارجمند، اندازه فنی و سطح اجرای خود را ندانسته و معمولاً تحت هر شرایطی و با وجود هر گروه داوری نسبت به امتیازات کسب شده خود معترض می‌باشند، بدون اینکه هیچ عیار علمی و مبنایی در ذهن داشته باشند. یقیناً بسیاری از اعتراضاتی که در این سال‌ها صورت گرفته توسط چنین افرادی بوده است، این افراد حتی با عملکرد غلط خود حق کسانی را که حقیقتاً اعتراضشان وارد بوده ضایع و فرصت بازنگری را از آنان گرفته‌اند، زیرا به هر حال با توجه به محدودیت زمان و فشردگی مسابقات امکان بررسی تقاضاهای فراوان برای تجدید نظر وجود نداشته و ندارد. بنابر این شرکت‌کنندگان ارجمند لاجرم باید قواعد بازی را پذیرفته و تا حد ممکن بر حکم هیئت محترم داوران تن در داده و مثل مشهود «سنگ مفت و گنجشک مفت» را تداعی نسازند.
گمانه‌زنی‌های ناصواب
3- گاه در اثناء مسابقات شاهد گمانه‌زنی‌ها و توهماتی بی‌اساس از سوی برخی از اشخاص هستیم که مطمئناً در محضر عدل الهی محاسبه داشته و حتی برخی از آنها می‌تواند بار حقوقی داشته باشد. مثلاً گاه مطرح می‌شود که نظر هیئت داوران در این دوره فلان قاری یا مرتل یا حافظ است. یا گاهی اگر بر تعداد افراد مراحل نیمه نهایی یا نهایی افزوده می‌شود، عده‌ای گمان می‌برند که این کار حتماً به خاطر وجود افرادی خاص یا نورچشمی صورت گرفته است. حقیر در پیشگاه خداوند متعال شهادت می‌دهم که در طول بیش از دو دهه داوری خود هرگز شاهد چنین مطالبی از سوی شخص یا اشخاصی در هیئت داوران نبوده‌ام و این گونه سخنان هرگز واقعیت نداشته است.
4 – خودبینی تعدادی از شرکت‌کنندگان که در برخی از دوره‌های برگزاری موجب دوگانگی در قول و فعل آنان شده است، با نهایت تأسف بعضی را مشاهده نموده‌ایم که فقط به منافع شخصی خود اندیشیده و حاضر هستند به هر قیمتی از روی دیگران رد شده و بالا بروند ولی هنگامی که در شرایط مشابه قرار می‌گیرند جور دیگری سخن گفته و عمل می‌نمایند. نمونه بارز آن بیشتر در زمان‌هایی رخ داده است که تعدادی با چانه‌زنی خواهان افزایش تعداد افراد برای مراحل بالاتر مسابقات هستند و در این ماجرا فقط و فقط به حضور خود فکر می‌کنند، اما همین اشخاص در سال‌هایی که خود را در مراحل بالاتر دیده‌اند، نسبت به افزایش تعداد معترض بوده و در صحبت‌های در گوشی و خصوصی عدم رضایت خود را از این موضوع ابراز می‌کنند. یقیناً چنین روحیه‌ای با اخلاق قرآنی فرسنگ‌ها فاصله داشته و باید مورد تجدیدنظر این برادران قرار گیرد.
پذیرش شانس
5- شرکت‌کنندگان ارجمند به هر حال باید بپذیرند که در هر رقابت یا مسابقه‌ای قدر معینی از شانس یا بخت و اقبال می‌تواند در تعیین سرنوشت افراد موثر باشد. حتی در مسابقات ورزشی که جنبه‌های کمی آن بر کیفی می‌چربد همچنین موضوعی حاکم است. اگر چه وظیفه مسئولان امر این است که تا حد امکان ضریب شانس را کاهش دهند، اما وقتی شرکت‌کننده‌ای در روز مسابقه دچار بیماری یا سانحه‌ای می‌شود یا زمان قرعه‌اش مناسب نیست و یا بالاتر از آن قاری با تجربه‌ای که اغلاط اعرابی می‌خواند و ده‌ها عامل دیگر که می‌توان برشمرد چه می‌توان کرد. پس شایسته نیست که همه تقصیرها را به گردن عوامل اجرایی یا داوران انداخت. عزیزان، بنده در طول این سال‌ها شاهد بوده‌ام که بسیاری از افراد که همه چیز را در علل و اسباب مادی و خوب یا بد خواندن خود و گاه در ضعف داوران و عوامل اجرایی جستجو کرده‌اند و بویی از توکل نبرده بودند، هرگز به موفقیت دست نیافتند، اما در مقابل برخی نیز در یکی دو سال حضور خود نتیجه لازم را به دست آورده‌اند. باید  بدانیم که وظیفه ما تنها عمل به تکلیف یعنی رفع معایب، تمرینات مناسب و حضور با آمادگی کامل است، اما باید نتیجه را به حق تعالی واگذار می‌کنیم تا روزی که مشیت او بر توفیق ما در این عرصه قرار گیرد.
غلامرضا شاه‌میوه اصفهانی/ 21 شهریورماه 96