مسابقات قرآن در بوته نقد؛‌
چهره‌های تکراری در مسابقات سراسری قرآن و نگرانی از یک آسیب

چهره‌های تکراری و نگرانی از نگاهی کاسبانه برخی به مسابقات سراسری قرآن

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مسابقات سراسری قرآن کریم در حالی امسال چهلمین دوره خود را پشت سر گذاشت که تا قبل از آغاز آن و حتی در حین برگزاری، بر روی این موضوع که چهل‌ساله شده است، مانور بسیار زیادی داده و برگزاری این تعداد دوره را نشان‌دهنده کمال مسابقات می‌دانستند.

در اینکه مسابقات سراسری قرآن کریم هر سال به کمال خود نزدیک‌تر می‌شود، شکی وجود ندارد، اما اینکه اگر در یک دوره برخی کاستی‌های به چشم ‌می‌خورد، آن را صرفاً به ساختار نسبت دهیم هم چندان مطلوب نخواهد بود، نسبت دادن تمام نواقص به ساختارها و بَری دانستن اجرائیات و محتواها از هر نقصی می‌تواند به مانعی محکم برای رسیدن مسابقات به کمال تبدیل شود. 

یکی از مواردی که در این دوره علاوه بر تمام ضعف‌ها و قوت‌های ساختاری و فنی و محتوایی شاهد آن بودیم، آیین نامه مسابقات بود؛ امسال شاهد برخی ضعف‌ها در آیین‌نامه مسابقات بودیم، ضعف‌هایی که اگر برطرف نشود در سال‌های آینده می‌تواند به رویه‌ای آسیب‌زا برای قاریان و حتی اهداف مسابقات تبدیل شود.

از جمله مواردی که به نظر می‌رسد، آیین‌نامه آن نیاز به بررسی بیشتر دارد، آیین‌نامه رشته‌های حفظ 10 و 20 جزء قرآن کریم است. آیین‌نامه این رشته‌ها از ضعف بسیار بزرگی رنج می‌برد که عدم اصلاح آن و به تعویق انداختن این اصلاح همراه با مشکلاتی خواهد بود.

براساس آیین‌نامه مسابقات سراسری قرآن کریم، نفرات برتر و حتی ممتازین در این رشته‌ها سال بعد نیز می‌توانند در همان رشته در مسابقات حضور یابند تا این جای کار شاید هیچ مشکلی به نظر نرسد؛ چرا که در سایر رشته‌ها نیز رویه به همین صورت است. اما مشکل از آنجا شروع می‌شود که افراد برتر و حتی ممتازین این رشته‌ها چند سالی می‌شود، تکراری بوده به طوری که رتبه‌های ممتاز، عالی و شایسته تقدیر بین چند نفر خاص دست به دست می‌شود و ورود به جمع برترین‌های این رشته‌ها برای دیگر افراد به سختی صورت می‌گیرد.

شاید این موضوع در رشته‌هایی نظیر حفظ کل، قرائت و رشته‌هایی از این دست که شرکت‌کنندگان در این رشته‌ها و نفرات برگزیده آن به مسابقات بین‌المللی راه می‌یابند، مفید به نظر برسد، اما در رشته‌هایی همچون حفظ 10 و 20 جزء قرآن که انتهای حضور یک شرکت‌کننده در مسابقات، مرحله کشوری است، می‌تواند محل ایراد باشد. این ایراد وارده طی سال‌های اخیر و بعد از استقرار سطح‌بندی به جای رتبه‌بندی خود را نشان داده است. 

نگاهی به نفرات برتر رشته‌های حفظ 10 و 20 جزء قرآن کریم در یکی دو سال اخیر نشان می‌دهد که نفرات ممتاز، عالی و شایسته تقدیر این دو رشته تا حدود زیادی مشابه بوده‌اند و شاهد خروج و ورود زیادی در نفرات برگزیده این رشته‌ها نبوده‌ایم.

اگرچه شرکت‌کنندگان در این رشته‌ها بعد از یکی دو سال راه حافظ کل قرآن شدن را در پیش می‌گیرند، اما با توجه به تسلط در این دو رشته ترجیح می‌دهند به جای ارتقاء رشته رقابتی خود، در رشته‌هایی که صاحب توان بیشتری هستند، حضور یابند. کما اینکه بسیاری از شرکت‌کنندگان در این رشته‌ها این اعتقاد را دارند که به راهی برای صرفاً دریافت جایزه نقدی مسابقات تبدیل شده است و راه برای ورود افراد بیشتر در این رشته تنگ و تنگ‌تر شده و هر سال شاهد حضور عده‌ای خاص و دست به دست شدن عناوین، ممتاز، عالی و شایسته تقدیر در بین آنها باشیم. 

به نظر می‌رسد حداقل کاری که مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه می‌تواند در این زمینه انجام دهد، محرومیت یک تا چند ساله نفرات ممتاز، عالی و شایسته تقدیر رشته‌هایی نظیر حفظ 10 و 20 جزء قرآن کریم از همان رشته باشد تا انگیزه‌ها در افرادی که به تازگی راه حفظ قرآن و حضور در مسابقات را پیدا کرده‌اند از بین نرود.

در همین گزارش امکان نام بردن از تک تک این افراد که چند سالی است رتبه‌های اول در دستانشان جابه‌جا می‌شود، بود که از ذکر اسامی این حافظان عزیز چشم‌پوشی کرده و امیدواریم که مرکز امور قرآنی در جهت رفع این مشکل برآید.