در راستای اقدام سازمان تبلیغات آستان قدس رضوی در زمینه کپی‌برداری سرود ملی و میهنی «ای ایران»، که آن را به سرودی ایدئولوژیک و معطوف به گرایش‌های شیعی تغییر داده، موجی از انتقادات در فضای مجازی پدید آمد و این سؤال را به وجود می‌آورد که آیا چنین عملی منع قانونی دارد یا خیر؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه گفت‌وگویی با سامان احتشام، که فارغ‌التحصیل رشته موسیقی و دارنده مقام اول پیانو کلاسیک و ایرانی است، داشتیم که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
سامان احتشامی، برنده لوح زرین و لوح تقدیر جشنواره موسیقی فجر، در گفت‌وگو با ایکنا درباره کپی‌برداری سرود ملی «ای ایران» با اشاره به فرهنگ کپی‌رایت در ایران گفت: فرهنگ کپی‌رایت یا قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان موسیقی، که به زبانی ساده‌تر مالکیت انحصاری اثری منحصربه‌فرد برای مدتی معین است، در کشور جا نیفتاده است و هر کسی به راحتی می‌تواند آهنگ دیگری را کپی کند و منع قانونی وجود ندارد، اما در اصل این حرکت غیرحرفه‌ای است و از نظر روانی بار منفی فراوانی را برای هنرمندان و مؤلفان آثار در پی دارد.
مؤسس مرکز فرهنگی هنری «آوای باغ مهر» اظهار کرد: متأسفانه به دلیل اینکه صاحبان آثار موسیقایی آگاهی کافی از قوانین وضع شده در این زمینه نداشته و ندارند، تاکنون نتوانسته‌اند حقوق خود را آن طور که باید مطالبه کنند.
وی افزود: هر آهنگ که سی سال از عمرش بگذرد امکان کپی کردن از آن وجود دارد. در تمام كشورها، از جمله ايران طبق قوانين، هر شخص حقيقی يا حقوقی به شرطی می‌تواند در اثر موسيقیایی دخل و تصرفی داشته باشد كه اجازه خالق اثر را كسب كند. اين اجازه معمولاً با پرداخت حقوق مادی و یا جلب نظر موافق صاحب اثر حاصل می‌شود. البته نباید از این واقعیت غافل شد که موسیقی در ایران از منظر حقوقی و جایگاه اجتماعی مهجور مانده است، اما متأسفانه با توجه به مشکلاتی که وجود دارد، رعایت تمام و کمال قوانین کپی‌رایت در ایران باعث می‌شود بسیاری از آثار فاخر شنیده نشود.
احتشامی اظهار کرد: حتی بعد از فوت هنرمند، برای کپی کردن اثر هنری قوانینی وجود دارد و اگر هنرمند وارثی داشته باشد، نمی‌توان بدون اجازه آن‌ها دخل و تصرفی در اثر ایجاد کرد، زیرا از لحظه‌‌ای که آهنگساز تصمیم می‌گیرد آهنگی را بسازد تا زمانی که اثری خلق و به دست مخاطبش می‌رسد، مراحل زیادی باید طی شود، اما در صورت کسب اجازه، می‌توان آهنگ یا ترانه اثر را تغییر داد و اثری جدید را خلق کرد. درباره اثر ملی «ای ایران» نیز باید بررسی شود که آیا در اجرای قطعه مربوطه شرایط اخلاقی رعایت شده است یا خیر.
این مدرس پیانو گفت: در ایران دخل و تصرف در اثر هنری و ایجاد تغییر در آن از نظر تکنیکی اشکال ندارد و حق معنوی مالکان آثار هنری مورد توجه قرار نمی‌گیر،د اما مسلم است که از لحاظ روحی تبعات فراوانی برای خالقان اثر به دنبال دارد. در حالی که در کشور ما قانون کپی‌رایت وجود دارد، اما به مرحله اجرا نرسیده و هیچ تلاشی برای اجرای آن نمی‌شود. به نظر می‌رسد تنها راهکار در شرایط موجود این باشد که افراد حقوق معنوی سایرین را از نظر اخلاقی رعایت کنند و در اسرع وقت برای نقض این قوانین چاره‌ای اندیشیده شود.
وی اظهار کرد: بنابراین درباره اثر ملی (ای ایران) که روی آن ترانه دیگری گذاشته‌اند، باید بگویم پس از گذشت بیش از سی سال از خلق این اثر اگر از صاحبان آن کسب اجازه شده باشد، از نظر تکنیکی اشکالی به آن وارد نیست و با توجه به اجرا نشدن قانون کپی‌رایت در ایران، اینکه عده‌ای معتقدند نباید دخل و تصرفی در آن شود، سلیقه شخصی آن‌هاست. همان طور که ممکن است این کار مورد اقبال عده‌ای دیگر قرار گیرد و تا زمانی که قانون کپی‌رایت شفاف‌سازی و اجرا نشود، نمی‌توان به تولید چنین آثاری خرده گرفت.
انتهای پیام