بررسی رابطه دین و سیاست از دیدگاه شیعه در «پژوهشنامه معارف قرآنی»

به گزارش ایکنا؛ سی و هفتمین شماره فصلنامه علمی ترویجی «پژوهشنامه معارف قرآنی» به صاحب‌امتیازی دانشگاه علامه طباطبایی و مدیرمسئولی محمدرضا ابراهیم‌نژاد منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «‌جلوه‌هایی از پدافند غیرعامل در‌ راهبرد‌های دفاعی قرآن مجید و سیره نبوی(ص)»، «زیباشناسی حروف جارّه در آیات قرآن کریم از نگاه زمخشری»، «بازشناسی تطبیقی مفهوم قول و نطق موجودات از منظر مفسران با تکیه بر تفاسیر التبیان، مجمع البیان و المیزان»، «پی‌جویی میزان تأثیرگذاری ابن‌جریج در ترویج اسرائیلیات»، «رابطه دین و سیاست از دیدگاه شیعه امامیه با تأکید بر دکترین مهدویت و از منظر قرآن و روایات»، «غایات اخلاقی در قرآن کریم»، «ویژگی وعده‌های الهی در قرآن و روایات».

رابطه دین و سیاست از دیدگاه شیعه

در چکیده مقاله «رابطه دین و سیاست از دیدگاه شیعه امامیه با تأکید بر دکترین مهدویت و از منظر قرآن و روایات» می‌خوانیم: «تبیین رابطه دین و سیاست در دکترین مهدویت شیعه امامیه، یکی از مهمترین دغدغه‌های اندیشمندان مسلمان است که می‌تواند در عصر غیبت راهنمای دولت‌های اسلامی در تصمیمات و سیاستگذاری‌ها باشد. این پژوهش درصدد است تا با روش توصیفی تحلیلی به سوالات ذیل پاسخ دهد: 1- رابطه دین و سیاست در اندیشه مهدویت براساس آموزه‌های دین اسلام در قرآن و روایات چگونه تبیین می‌شود؟ 2- نگرش شیعه امامیه در این مساله، چه تمایزی با رابطه دین و سیاست در دنیای مدرن و متجدد دارد؟ دین در دکترین مهدویت شیعی متاثر از نصوص دینی، برای هدایت انسان در دنیا و آخرت آمده است و به زندگی اجتماعی و سیاسی انسان جهت می‌دهد. بنابراین رابطه دین و سیاست یک رابطه ماهوی و منطقی است و دین بر حیات سیاسی انسان اشراف داشته، همه ابعاد رفتاری از جمله رفتارهای سیاسی را به سوی اهداف معنوی و قرب الهی پیش می‌برد. نوآوری این مقاله در آن است که می‌تواند، علاوه بر تبیین رابطه دین و دولت در اندیشه مهدویت، برای جهت دهی رفتار جوامع اسلامی در دوره غیبت راهگشا باشد.»

ویژگی وعده‌های الهی

در طلیعه مقاله «ویژگی وعده‌های الهی در قرآن و روایات» می‌خوانیم: «وعده ‌الهی، موضوعی پربسامد در قرآن مجید و سنت معصومان(ع) است. در گونه‌شناسی وعده‌ها، می‌توان آنها را به وعده‌های مربوط به پیامبران(ع)، عموم مؤمنان و خواص آنها تقسیم کرد. با توجه به رابطه‌علّی میان بینش‌ها و کنش‌ها، اطلاع از ویژگی وعده‌ها به عنوان مجموعه‌ای از بینش‌ها در تقویت دینداری مؤثر است. علاوه بر ویژگی و نتایج خاص وعده‌ها در حوزه‌های معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و روش‌شناختی، یک ساختار منسجم و هدف واحد، در دستاورد‌ها دنبال می‌کند. برای رسیدن به این امر، ابتدا مطلق آیاتی که وعده‌الهی را بیان کرده‌اند، استخراج و طبقه‌بندی شده، سپس با مراجعه به تفاسیر به تحلیل هر طبقه پرداخته شده است. دستاورد گونه‌های‌سه‌گانه،‌ درحوزه معرفت‌شناختی عبارتند از: اخباری و مطلق بودن، معرفت یقینی، دارای معیار سنجش صدق، شیوه‌های بیانی متفاوت است. در حوزه هستی‌شناختی، وعده‌ها دارای وجود بالفعل و تشکیکی است. در حوزه انسان‌شناختی به لحاظ ابعاد بینشی و کنشی انسان، جاودانه، سیاسی و اجتماعی؛ و از نظر کنشی، وعدۀ علم آموزی، تربیت صالحان و همزیستی‌مسالمت‌آمیز اجتماعی است. در حوزه روش‌شناختی، دارای رویکرد فقهی، تفسیری، کلامی و تربیتی است. دستاوردهای فوق، تجهیزاتی برای هدایت و تربیت انسان است.»