امروز یکی از مسائلی که به چالش و بحران برای کشور تبدیل شده کاهش سطح اعتماد مردم به حاکمیت اعم از قوای سه‌گانه و سایر نهادهای اقتصادی، فرهنگی و نظامی است. یکی از مهم‌ترین نهادها که به نظر می‌رسد سهم مهمی در این بی‌اعتمادی دارد مجلس است که به دلایل مختلفی از آنچه مورد انتظار مردم بوده فاصله گرفته و نتوانسته به معنای واقعی در رأس امور باشد.
اخیراً نیز عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، در تشریح نتایج بررسی صلاحیت‌های نامزدهای انتخابات مجلس بیان کرده که از مجموع 247 نماینده فعلی ثبت‌نام کرده، 90 نفر ردصلاحیت شدند که عمده دلیل این ردصلاحیت‌ها مسائل مالی بوده است.
عباس عبدی، پژوهشگر مسائل سیاسی و اجتماعی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره دلایل واقعی تنزل سطح جایگاه مجلس و کاهش اعتماد مردم به این نهاد گفت: عوامل درونی و بیرونی این مسئله را برای مجلس ایجاد کرده است. عوامل بیرونی شامل محدودیت‌های گسترده شورای نگهبان در ردصلاحیت‌ها و هم در نوع تطبیق مصوبات مجلس با شرع و قانون اساسی است؛ این عامل مهم به طور کل مجلس را بی‌اعتبار کرده است.
نقش کاهش تدریجی اختیارات و نگاه شورای نگهبان
وی افزود: وقتی محدودیت‌های شدیدی برای ورود به مجلس گذاشته می‌شود خیلی افراد اساساً ثبت‌نام نمی‌کنند تا بخواهند از این آزمون عبور کنند؛ در واقع صلاحیت اخلاقی و سیاسی برای کسانی که می‌خواهند آن‌ها را بسنجند قائل نیستند. بر این اساس مجلس بی‌اعتبار شده و 90 نفر از نمایندگان فعلی که قبلا تأیید صلاحیت شده‌ا‌ند رد می‌شوند. این نشان می‌دهد یا قبلاً در تأیید صلاحیت آن‌ها اشتباهی رخ داده یا در این چهار سال صلاحیت خود را از دست داده‌اند. من دیگر نمی‌دانم چگونه می‌توان مجلس را بی‌اعتبار کرد.
عبدی عامل مهم دیگر بی‌اعتبارسازی مجلس را کاهش اختیارات مجلس به مرور زمان دانست و گفت: این امر باعث شده که مجلس به شیر بی‌یال و دم و اشکمی تبدیل شود و با این وضعیت دیگر نمی‌توان از مردم انتظار داشت در انتخابات چنین مجلسی مشارکت کنند و رأی دهند.
این پژوهشگر مسائل سیاسی و اجتماعی درباره تأثیر نوع و روش نظارت و بررسی صلاحیت‌ها در کاستن از کارآمدی مجلس گفت: به نظر من ریشه اصلی بسیاری از بحران‌های ناکارآمدی به نگاه شورای نگهبان برمی‌گردد؛ چه در تطبیق مصوبات با شرع و قانون اساسی و چه در نحوه رفتار آن‌ها با نمایندگان مجلس.
مردم باید قدرت انتخاب واقعی داشته باشند
وی ابراز کرد: به عبارتی امروز دیگر نماینده مردم به معنی واقعی نداریم و این را باید از ذهن خود بیرون کنیم که برای مثال 40، 50 و 60 درصد مردم در انتخابات شرکت می‌کنند و نامزدها را انتخاب می‌کنند؛ این به معنای نماینده مردم نیست.
عبدی اظهار کرد: شما وقتی به بازار هم می‌روید براساس نیاز خود خریدی انجام می‌دهید و بیانگر آن نیست که این بازار واقعی شماست. بلکه عده‌ای اجناس خوب را احتکار کرده‌اند و اجناس بنجل را با قیمت بالا در معرض دید گذاشته‌اند و شما هم چاره‌ای ندارید که آن را بخرید. در واقع باید ابتدا اجناس احتکارشده آزاد شود و در معرض رقابت قرار گیرد تا همه مردم قدرت انتخاب واقعی داشته باشند و این کالاهای خوب همان افرادی هستند که باید وارد مجلس شوند و مجلس را از این وضعیت نجات دهند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره راهکارهای اصلاح این روند و تقویت کارآمدی مجلس و بالا رفتن ضریب اعتماد مردم به خانه ملت گفت: از پاسخ به سؤالات قبلی مشخص است که تا این نگرش شورای نگهبان که در عمل هم اعمال می‌شود، حاکم است و استمرار دارد هیچ امیدی به اصلاح مجلس وجود ندارد.
گفت‌وگو از مهدی مخبری