به گزارش ایکنا از اردبیل، سخنرانى تاریخى پیامبر اسلام(ص) - که حدود یک ساعت طول کشید- در یازده بخش قابل فصل‌بندی است:
۱) حضرت در اولین بخش سخن به حمد و ثناى الهى پرداختند و صفات قدرت و رحمت حق تعالى را ذکر فرمودند، و بعد از آن به بندگى خود در مقابل ذات الهى شهادت دادند.
۲) در بخش دوم، سخن را متوجه مطلب اصلى نمودند و تصریح کردند که باید فرمان مهمى درباره على بن ابیطالب(ع) ابلاغ کنم، و اگر این پیام را نرسانم رسالت الهى را نرساندهام و ترس از عذاب او دارم.
۳) در سومین بخش امامت دوازده امام(علیهم‌السلام) بعد از خود تا آخرین روز دنیا را اعلام فرمودند تا همه طمع ها یک باره قطع شود. از نکات مهم در سخنرانى حضرت، اشاره به عمومیت ولایت آنان بر همه انسان ها، در طول زمانها و در همه مکانها و نفوذ کلماتشان در جمیع امور بود، و نیابت تام ائمه علیهم السلام را از خداو رسول در همه امور و حلال وحرام اعلام فرمودند.
۴) در بخش چهارم خطبه، پیامبر صلی الله علیه و آله با بلند کردن و معرفى امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ، اَللَّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَ عادِ مَنْ عاداهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ. سپس کمال دین و تمام نعمت را با ولایت ائمه اطهار(علیهم‌السلام) اعلام فرمودند، و بعد از آن خدا و ملائکه و مردم را بر ابلاغ این رسالت شاهد گرفتند.
۵) در بخش پنجم حضرت صریحاً فرمودند: هر کس از ولایت ائمه سر باز زند اعمال نیکش حبط می شود و در جهنم خواهد بود. بعد از آن شمه اى از فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام را متذکر شدند.
۶) مرحله ششم از سخنان پیامبر(ص) غضب الهى بر دشمنان اهل بیت علیهم السلام را نمودار کرد. حضرت با تلاوت آیات عذاب و لعن از قرآن فرمودند: منظور از این آیات عده اى از اصحاب من هستند که مأمور به چشم پوشى از آنان هستم. سپس با اشاره به امامانِ گمراهى که مردم را به جهنم مى کشانند فرمودند: من از همه آنان بیزارم. همچنین با اشاره رمزى به اصحاب صحیفه ملعونه تصریح کردند که بعد از من مقام امامت را غصب مى کنند و غاصبین را لعنت کردند.
۷) در بخش هفتم حضرت تکیه سخن را بر اثراتِ ولایت و محبت اهل بیت علیهم السلام قرار دادند و فرمودند: اصحاب صراط مستقیم در سوره حمد شیعیان اهل بیت علیهم السلام هستند.
سپس آیاتى از قرآن درباره اهل بهشت تلاوت فرمودند و آن‌ها را به شیعیان و پیروان آل محمد صلی الله علیه و آله تفسیر کردند. آیاتى هم درباره اهل جهنم تلاوت کردند و آن‌ها را به دشمنان آل محمد صلی الله علیه و آله معنى نمودند.
۸) در بخش هشتم مطالبى اساسى درباره حضرت بقیة اللَّه الاعظم حجة بن الحسن المهدى(ارواحنا فداه) فرمودند، و به اوصاف و شئون خاص حضرتش اشاره کردند؛ و آیندهاى پر از عدل و داد به دست امام زمان(عج) را به جهانیان مژده دادند.
۹) در بخش نهم فرمودند: پس از اتمام خطابه، شما را به بیعت با خودم و سپس بیعت با على بن ابیطالب(ع) دعوت مىکنم. این بیعت به امر خداوند تعالى است و پشتوانه این بیعت آن است که من با خداوند بیعت کردهام.
۱۰) در دهمین بخش حضرت درباره احکام الهى سخن گفتند که مقصود بیانِ چند پایه مهم عقیدتى بود: از جمله اینکه، چون بیان همه حلالها و حرام ها توسط من امکان ندارد، با بیعتى که از شما درباره ائمه علیهم السلام مى گیرم حلال و حرام را تا روز قیامت بیان کرده ام، زیرا علم و عمل آنان حجت است. دیگر این که بالاترین امر به معروف و نهى از منکر، تبلیغ پیام غدیر درباره امامان و امر به اطاعت از ایشان و نهى از مخالفت شان است.
۱۱) در آخرین مرحله خطابه، بیعتِ لسانى انجام شد و حضرت بیعت با زبانها را مطرح کردند و مطلبى را که باید مردم به آن اقرار مى کردند تعیین فرمودند، که خلاصه آن اطاعت از دوازده امام و عهد و پیمان بر عدم تغییر و تبدیل و بر رساندن پیام غدیر به نسل هاى آینده و غایبان از غدیر بود.
کلمات نهایى پیامبر، دعا براى اقرارکنندگان به سخنان حضرت و نفرین بر منکرین اوامرشان بود، و با حمد خداوند خطابه حضرت پایان یافت.
تهیه و تنظیم: ابراهیم عزیززاده – سردبیر ایکنا اردبیل