رابطه سبک زندگی و قانونی شدن ضدارزش‌ها در فرهنگ غرب

رابطه سبک زندگی و اصلاح قانونی شدن ضد ارزش‌ها

به گزارش ایکنا از خوزستان، علیرضا قوی‌دل، پژوهشگر و استاد دانشگاه در برنامه سبک زندگی قرآنی بنیاد فرهنگی مهدی موعود(عج) درباره سبک زندگی در عصر غیبت یا هزاره سوم گفت: خداوند در آیه 24 سوره انفال می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»؛ «ای کسانی که ایمان آورده‌اید دعوت خدا و رسول(ص) او را اجابت کنید زمانی که شما را برای چیزی می‌خوانند که به شما حیات می‌دهد. حیات و زندگی انسان منوط به اجابت دعوت خدا و رسول او است.»

وی در ادامه گفت: برای فهمیدن اهمیت بحث به چند نکته اشاره می‌کنم؛ اول اینکه، روان‌شناسان اجتماعی و جامعه‌شناسان جامع‌نگر غرب و شرق اعتقاد دارند هشت میلیارد و چندصد میلیون جمعیت بشر، تراژدی تلخ ولی واقعی از انسان امروز را به عنوان ابزار برای ما ترسیم می‌کند؛ یعنی از سال 1945 تاکنون بیش از 185 جنگ با بیش از 50 میلیون قربانی و 500 میلیون مجروحان جنگی برجای گذاشت شده است.

قویدل با بیان اینکه دنیای امروز، دنیای تغییر و سرعت است، توضیح داد: در دنیای دیجیتال و ماشینی و به اصطلاح مدرن امروز تغییرات به سرعت رخ می‌دهد، به طوری که اگر انسان امروز نتواند خود را با این تغییرات وفق بدهد، دچار شوک می‌شود.

این محقق افزود: مهم‌تر از همه این است که بیش از 2500 مذهب در دنیا وجود دارد و مهم‌تر از همه تأکید سازمان جهانی بهداشت بر نقش سبک زندگی در بیماری و یا درمان انسان‌ها است؛ یعنی سازمان جهانی بهداشت اعلام می‌کند عامل مشکلات، بیماری‌ها و مسائل بغرنج جامعه بشری فعلی ناشی از سبک نادرست زندگی است و بهترین و کم‌هزینه‌ترین روش برای اصلاح و درمان، تغییر سبک زندگی است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: سبک زندگی در غرب این‌طور تعریف شده که سبک زندگی چیزی است که ما خود را با آن بیان می‌کنیم، یا به عبارت ساده‌تر روشی است که با آن به جهان اعلام می‌کنیم به کدام کیش یا خرده‌کیش تعلق داریم. این تعریفی است که الوین تافلر در کتاب «شوک آینده» مطرح کرده است. در ادبیات مذهبی خودمان شاید بهترین و زیباترین معیار در تعریف سبک زندگی فرمایشی است که امام صادق(ع) فرموده‌اند: «کونُوا لَنا زَیْناً وَ لا تَکونُوا عَلَیْنا شَیْناً» طوری رفتار کنید که مایه زینت و افتخار ما باشید.

ویژگی‌های هزاره سوم

قوی‌دل با بیان اینکه در ادبیات غربی، هزاره سوم را دوره بحران هویت دانسته‌اند، گفت: در این دوره احساس جای ادراک را می‌گیرد. به زبان ساده یعنی یک ثانیه فیلم، معادل هفتاد صفحه کتاب خواندن است. یکی از رؤسای جمهور یکی از کشورهای غربی برای اینکه 20 سال خود را جوان‌تر نشان بدهد بیش از 6 میلیون دلار هزینه می‌کند تا دکور صحنه‌ای که می‌خواهد روی آن حرف بزند، او را جوان‌تر نشان بدهد. این یعنی احساس به جای ادراک است.

بنیادی شدن ضدارزش‌ها به جای ارزش‌ها

وی بنیادی شدن ضدارزش‌ها به جای ارزش‌ها را ویژگی دیگر این دوره خواند و گفت: هزاره سوم به گونه‌ای است که ضدارزش‌ها قانونی و ارزشمند می‌شوند؛ چنانکه امروز علناً در کشورهای غربی، همجنس‌گرایان کرسی رسمی در پارلمان‌های مجلس دارند. خیلی متأسفم که بگویم در همین کشورها صف تظاهرات همجنس‌گرایان بیش از چند کیلومتر است.

این پژوهشگر دینی با بیان اینکه بحران معنویت از ویژگی‌های مهم عصر غیبت امام زمان(عج) یا هزاره سوم است، تصریح کرد: افزایش بیماری‌های روحی و روانی در سطح جامعه یکی از نشانه‌های این بحران است. افزایش اعتیاد، الکل، فحشا و بیماری‌های وابسته چه در کشورهای غربی و شرقی، افزایش جرم و جنایت، افزایش طلاق، از نشانه‌های این بحران است.

به گفته قوی‌دل، خدافراموشی مهم‌ترین ویژگی این عصر است. خداوند در آیه 19 سوره حشر می‌فرماید: «وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ». ویروس کرونا امروز جامعه بشری را تحت تأثیر خود قرار داده است. عدم امنیت جسمانی، عدم امنیت روانی، اعتیاد نوین و وابستگی بیش از حد به موبایل و نت و ... همه این‌ها یک واقعیت را نشان می‌دهد که متأسفانه در جهان عصر حاضر یا هزاره سوم ما خدا را عملی و کاربردی در زندگی فراموش کردیم.

این استاد دانشگاه افزود: خداوند در آیه 124 سوره طه می‌فرماید: «وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا» (و هر كس از ياد من دل بگرداند در حقيقت زندگى تنگ [و سختى] خواهد داشت) به دور و بر خودمان نگاه کنیم، چه‌قدر گرفتاری زیاد شده است. هر کدام از ما به نحوی در حال غرق‌شدن هستیم. برخی مفسرین می‌گویند ذکر در این آیه فقط یاد خدا نیست و یاد امام معصوم هم است. ما برای رفع مشکلات خود دعا می‌کنیم ولی با کمال تأسف جرأت و شهامت نداریم در رأس همه دعاها، دعا برای ظهور حضرت کنیم. مگر می‌شود برای حضرت دعا کنیم و ایشان برای ما دعا نکنند؟ امکان ندارد.

این پژوهشگر گفت: در ادبیات مذهبی دو نکته مهم وجود دارد. امام صادق(ع) در سخنی فرمودند: دوره غیبت آنقدر سخت است که «لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ» کسی نجات پیدا نمی‌کند مگر کسی که خدا را بخواند مانند کسی که در حال غرق شدن است. راوی می‌گوید پرسیدم دعای غریق چیست؟ فرمودند: بگوید: «یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ» در آخرین فرازهای دعای افتتاح فراز بسیار خوبی است که دقیقاً برای ما وضعیت جهان بشریت را در عصر غیبت امام(ع) ترسیم می‌کند. می‌فرماید: «اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْكُو إِلَيْكَ فَقْدَ نَبِيِّنَا صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ غَيْبَةَ وَلِيِّنَا [إِمَامِنَا] وَ كَثْرَةَ عَدُوِّنَا وَ قِلَّةَ عَدَدِنَا، وَ شِدَّةَ الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الزَّمَانِ عَلَيْنَا» تعداد دشمنان ما زیاد است، تعداد ما کم است، فتنه‌ها بر ما سخت شد و  زمان علیه ما است. این ویژگی‌ها اهمیت سبک زندگی در این عصر را به ما نشان می‌دهد.

هدف سبک زندگی چیست؟

این کارشناس دینی با طرح این سؤال که هدف سبک زندگی چیست؟ گفت: واقعیت این است که غربی‌ها و شرقی‌ها می‌گویند هدف سبک زندگی با هدف زندگی در دنیا ارتباط مستقیم دارد. برداشت من از آیه 24 سوره انفال، رسیدن به حیات ابدی است. یعنی اگر می‌خواهیم زنده باشیم نه از نظر فیزیکی، (از نظر فیزیکی همه زنده‌ایم)، بلکه از نظر روحی و روانی یعنی از بودن خود به عنوان یک انسان لذت ببریم. این هدف ما است. بنابراین ما برای یک حیات ابدی آمده‌ایم و این دنیا فقط یک ایستگاه موقت است. این ایستگاه موقت ممکن است پنجاه سال باشد یا صد و پنجاه سال.

وی رضایت خداوندی را هدف دیگر سبک زندگی عنوان کرد و گفت: یک انسان موفق کسی است که در زندگی خود نه تنها از عملکرد خود بلکه از خالق خود هم راضی باشد. چند درصد ما اینطور هستیم؟ هدف سبک زندگی برگشت ما به خداوند است، در حالی‌که از او راضی باشیم. ملاک در رسیدن به هدف سبک زندگی، خداست که که از او رضایت داشته باشیم و شکرگزار او باشیم. این همان فوز عظیم است.