به گزارش ایکنا، در این شماره از مجله مطالعات اسلام و روانشناسی، مقالاتی با عناوین «ارائه الگوی اسلامی کامیابی در کار براساس قرآن، کتب روایی و بیانات مقام معظم رهبری»، «نقش سلامت معنوی و مقابله مذهبی در پیش‎بینی اضطراب مرگ در بیماران مبتلا به ویروس کرونا»، «تحلیل روان‌شناختی «انفعالات» و بررسی رابطه آنها با «اختیار» از دیدگاه قرآن کریم»، «پیش‌بینی میزان خودمهارگری نوجوانان دختر و پسر در مقطع دبیرستان براساس میزان صبر اسلامی و جهت‌گیری دینی»، «اثربخشی نرم‌افزارهای تلاوت قرآن بر انگیزش تحصیلی و یادگیری مفاهیم دینی در بین دانش‌آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی»، «بازکاوی و مقایسه جایگاه عادت در تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری و امانوئل کانت» و ««حیای جنسی»، «خودشفقت‌ورزی» و «سبک‌های دلبستگی به خداوند»؛ مقایسه زوجین متقاضی طلاق و عادی» منتشر شده است.

بازکاوی و مقایسه جایگاه عادت در تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری و امانوئل کانت

در طلیعه نوشتار «بازکاوی و مقایسه جایگاه عادت در تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری و امانوئل کانت» آمده است: این جستار در پی بررسی رابطه عادت با تربیت از دیدگاه مرتضی مطهری (1298−1358ه.ش) و امانوئل کانت (1724−1804م)، فیلسوف آلمانی است تا از این رهگذر معلوم شود: تربیت چگونه تعریف می‎شود؛ عادت چه تعریفی دارد و چه نسبتی میان عادت و تربیت حاکم است. در این پژوهش بنیادی−تاریخی که به روش توصیفی−تحلیلی انجام شده است، برای بازشکافت دیدگاه مطهری و کانت درباره عادت و نسبت آن با تربیت، به گردآوری اطلاعات لازم و تحلیل آنها پرداخته شد و برپایه یافته‎های موجود معلوم شد که: الف) مطهری درمجموع با ایجاد عادات در متربی موافق‎ است و حتی عادت را یکی از روش‎های تربیتی می‎داند؛ ب) وی برای تبیین دیدگاه برگزیده خود در اقدامی ابتکاری، عادت را به فعلی (تکرار تأثیر و فعل/ مثبت) و انفعالی (تکرار تأثر و انفعال/ منفی) تقسیم کرده است؛ 3) بنا بر قول مشهور، کانت عادت را برای تربیت، زیانبار خوانده ‎است؛ ج) به نظر نگارنده، کانت بی‎آنکه عنوان کند یا حتی متوجه باشد، از عادت چنان یاد کرده است که گویی به تقسیم عادت به فعلی و انفعالی باور دارد و اولی را بخشی از تربیت و دومی را مخالف آن می‎داند؛ د) بنابراین و به ادعای بی‎سابقۀ این مقاله، نگرش مطهری و کانت نسبت به عادت و تربیت (با چشم‌پوشی از جزئیات)، بسیار به هم نزدیک و بلکه یکی است.

تحلیل روان‌شناختی «انفعالات» و بررسی رابطه آنها با «اختیار» از دیدگاه قرآن کریم

در چکیده مقاله «تحلیل روان‌شناختی «انفعالات» و بررسی رابطه آنها با «اختیار» از دیدگاه قرآن کریم» می‌خوانیم: انسان در بعضی موقعیت‌ها، حالت انفعالی به خود می‌گیرد؛ برای مثال خشمگین می‌شود؛ ماهیت این انفعالات چیست؟ و آیا با اختیار انسان و با ثواب و عقاب هماهنگ است یا از انسان سلب اختیار می‌کند؟ هدف پژوهش تحلیل روان‌شناختی انفعالات و اشاره‌ای به رابطه آن با اختیار است؛ برخی از پرسش‌‌های پژوهش عبارت‌اند از: «انفعالات در ساحت روانی انسان چگونه تحلیل روان‌شناختی می‌شود؟»، «اقسام انفعالات از دیدگاه قرآن کدام است و چه رابطه‌ای با مختار بودن انسان دارند؟»، «مصادیق انفعالات قرآنی کدام است؟»، «انفعالات در قرآن چگونه توصیف می‌شوند؟»، «تبیین عِلّی انفعالات چگونه است؟»، «پیش‌بینی و مدیریت انفعالات چگونه ممکن است؟»؛ این پژوهش به روش تفسیر موضوعی (شناسایی آیات مرتبط، بررسی دلالت آیات، رعایت بافت معنایی و سیاق آیات و ملاحظه معانی کنایی و التزامی آیات) انجام شده است. بعضی از دستاوردهای این پژوهش عبارت است از: 1. عواطف انسانی به سه نوع انگیزش، هیجان و احساسات تقسیم می‌شوند؛ 2. انفعالات بسیار فراوان هستند و حالت‌های پیوستاری و ترکیبی نسبت به یکدیگر دارند؛ 3. انفعالات (هیجان‌ها و احساسات) نوعاً در انسان با آثار فیزیکی همراهند و در وی تمایل به عملکرد ایجاد می‌کنند؛ 4. وجود انفعالات با اختیار انسان منافات ندارند.