حافظ، سخنگوی ضمیر ناآگاه ایرانی است. حرف حافظ تمام نشدنی است، برای اینکه حرف دل است و حرف گذشته یک سرزمین. ۲۰ مهر در تقویم ملی به روز گرامیداشت این شاعر گرانقدر اختصاص یافته است. اشعار حافظ یگانه منبع موثق زندگی او هستند و اشارات اندکی از زندگی شخصی و خصوصی او وجود دارد. او در خانواده‌ای متوسط جامعه زمان خویش متولد شده است. در نوجوانی قرآن را با چهارده روایت از بر کرده و از همین رو به «حافظ» ملقب گشته ‌است. حافظ در غزل شماره ۳۱۹ می‌گوید: صبح خیزی و سلامت‌طلبی چون حافظ هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم؛ گر به دیوان غزل صدرنشینم چه عجب سال‌ها بندگی صاحب دیوان کردم.