امام على(ع) فرمودند: «هر كه دو روزش يكسان باشد، مغبون است». سال جدید آغاز و با روزهای ماه مبارک رمضان قرین شده است. در ماه رمضان، فصل خودسازی، می‌توانیم هر روز نکات جدیدی بیاموزیم تا نه تنها مغبون نباشیم، بلکه در مسیر رشد و تعالی اخلاقی قرار گیریم.

خبرگزاری ایکنا با همین هدف، سلسله‌ جلسات کوتاه اما پرمحتوای سواد عاطفی را به منظور آموزش روش‌های مدیریت عواطف و احساسات برگزار کرده است. در این جلسات عاطفه سهرابی، روانشناس، به تشریح راهکارهای عملی مدیریت خشم و سایر عواطف می‌پردازد.

در چهارمین جلسه این دوره آموزشی او به تشریح اهمیت خودآگاهی و نحوه شناخت احساس خشم پرداخت که در ادامه می‌خوانید و می‌بینید.

از سال 98 که کرونا شیوع یافت، بررسی آمارهای مربوط به مشاوره‌های خانوادگی نشان می‌دهد که قرنطینه‌ها و موقعیت‌هایی که موجب شد افراد بیشتر در کنار خانواده‌های خود بمانند، باعث افزایش خشم، ناراحتی و درگیری‌ در اکثر خانواده‌ها شد. بدین ترتیب متوجه شدیم که فقدان مدیریت خشم وجود دارد. افراد به ما مراجعه و مطرح می‌کردند که یک اتفاق کوچک در خانواده رخ می‌دهد، اما به یک مشکل بزرگ ختم می‌شود و آرامش خانواده را از بین می‌برد.

چه اتفاقی افتاده و چرا خشم و ناراحتی خانواده‌ها را دچار مشکل کرده است؟ خشم نشانه‌ها و آثاری دارد که یکسری از آنها را می‌بینیم و یکسری را نمی‌بینیم. آنهایی را که می‌بینیم خیلی خوب است؛ لااقل می‌بینیم و می‌توانیم کاری انجام دهیم، ولی آنهایی را که نمی‌بینیم ریشه می‌دوانند و در طول زمان اتفاق‌هایی را رقم می‌زنند که حل کردن آنها سخت است.

به همین سبب می‌خواهیم ویژگی‌های کسانی که می‌توانند خشمشان را مدیریت کنند بررسی کنیم و ببینیم که شما چند مورد از این ویژگی‌های خوب را دارید و اگر همه این ویژگی‌ها را دارید، خیالتان راحت باشد که می‌توانید خشمتان را به خوبی مدیریت کنید.

خودآگاهی و نقش آن در کنترل خشم

اولین مورد خودآگاهی است. چقدر خودآگاهی داریم. خودآگاهی یعنی چه؟ گاه پیش آمده که افراد می‌گویند خیلی ناراحت هستند و اتفاق‌هایی افتاده که غصه می‌خورند و ... . اما وقتی به کمک خود آنها موضوع را می‌شکافیم، می‌بینیم که آنها اصلاً ناراحت نیستند، بلکه خشم خود را فروخورده‌اند و خشمگین هستند. اگر افراد می‌توانستند این احساس خود را به خوبی بشناسند، به بیراهه نمی‌رفتند و به دنبال رفع کردن ناراحتی خود نبودند، بلکه درصدد بودند که چطور خشم خود را مدیریت کند.

کسی که می‌تواند خشمش را مدیریت کند رفتاری جرئت‌مندانه دارد و حق و حقوق خود را به خوبی می‌شناسند. جرئت‌مندی به این معنا نیست که کاری کنیم تا دیگران از ما حساب ببرند، بلکه به این معناست که با علم به حقوق خودمان و طرف مقابل کلام و رفتاری را در پیش بگیریم که کمترین آسیب را به دیگران وارد کند و بیشترین آورده را داشته باشد.

افراد جرئت‌مند این صفات را دارند: بلدند خوب صحبت کنند، شمرده و گویا صحبت می‌کنند، افراد صادقی هستند، درصدد نیستند که حرفشان را به کرسی بنشانند و نیز موضوع را مطرح می‌کنند و منتظر می‌مانند که جواب طرف مقابل را بشنوند. آنان یاد گرفته‌اند که خشمشان را به خوبی مدیریت کنند.

خودآگاهی و شناخت خود باعث می‌شود که اول از همه احساسمان را خوب بشناسیم و کمکمان می‌کند که احساسمان را به بهترین نحو مدیریت کنیم.