امین توکلی‌زاده، معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در گفت‌وگو با ایکنا، در تشریح این مسئله که شرایط تهران به عنوان پایتخت ایران تا چه حد مورد الگوگیری سایر استان‌‌های کشور قرار می‌گیرد و جایگاه تهران به عنوان ام‌القرای جهان اسلام تا چه حد محقق شده، گفت: با وقوع انقلاب اسلامی نقش الگودهی انقلاب اسلامی در دنیا ایجاد شد؛ چه بخش‌های مختلف بتوانند خود را به این مرتبه برسانند و چه نتوانند. اکنون نگاه بخش مهمی از جبهه مقاومت به جمهوری اسلامی است و همه رویدادهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ما از سوی آنها پیگیری می‌شود و هر رخدادی که قابل الگوبرداری در کشورهای مقاومت باشد، تکرار خواهد شد.
وی ادامه داد: در کشورهای منطقه خودمان هم همین روند برقرار است؛ نقش الگودهندگی ایران مربوط به امروز نیست و از روزی که انقلاب پیروز شده الگودهنده بوده است.
الگودهی علی‌رغم ضعف‌ها
توکلی‌زاده درباره تأثیر نقاط ضعف ما در این الگودهی، گفت: حالا ما یک جاهایی ضعف داریم و در نقطه‌ای که باید باشیم، نیستیم و نمی‌توانیم الگو هم ارائه کنیم. به طور مثال مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم یکی از ضعف‌های ما را حوزه عدالت دانسته و فرموده‌اند ما در حوزه عدالت عقب هستیم. یعنی در حوزه عدالت در جایی که باید باشیم، نیستیم ولی در برخی دیگر از حوزه‌ها مثل حوزه اندیشه‌ورزی، طراحی الگو و ... ترازهایی در جمهوری اسلامی طراحی شده که قابل تکرار و الگوبرداری است و در حوزه نرم جمهوری اسلامی توانسته الگوهای خوبی پدید بیاورد.
وی تصریح کرد: آن چیزی هم که کشورهای دنیا به آن نیاز دارند و قابل رقابت است در حوزه نرم است. چون در حوزه سخت اگر وارد شوید، شاید کشورهای زیادی باشند که الگودهنده و از ما جلوتر باشند و اگر کشوری بخواهد مدل‌های آخر پیشرفته در حوزه سخت را برداشت کنند از سایر کشورها برداشت می‌کند.
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران اضافه کرد: اما در حوزه‌های نرم چون زیرساخت انقلاب اسلامی حوزه فرهنگ، اندیشه و اسلامی بوده است و در این اندیشه‌ورزی با پشتوانه حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها، نخبگان و اندیشمندان نقاط خوبی فتح شده است، راحت‌تر می‌شود ارتباط برقرار کرد و الگو را صادر کرد.
ام‌القرایی به ادعا نیست
وی درباره نگاه مردم به مسئله ام‌القرایی تهران گفت: آن جایی مردم از این مسئله بهره می‌برند و با آن سنخیت بیشتری پیدا می‌کنند که روی زمین هم آن را رویت کنند و ملموس باشد. یعنی اگر ما یک تغییر فرهنگی را مطرح کنیم و مردم نتایج آن را در زندگی خود ببینند و احساس کنند که می‌توانند زندگی شاداب‌تری در جامعه بانشاط و پایدارتر داشته باشند، پیوستگی‌های آنها کامل‌تر می‌شود. بنابراین این مسئله به ادعا نیست بلکه به عمل است و نیاز دارد که ما آن را عملیاتی کنیم.
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در پاسخ به این سؤال که چه اقداماتی برای عملی شدن جایگاه تهران به عنوان ام‌القرای جهان اسلام انجام گرفته، گفت: آن چیزی که در شهرداری تهران از روز اول که این مدیریت شهری سر کار آمد مطرح بود این بود که ما در حوزه فرهنگی اجتماعی دو موضوع داریم؛ یکی هویت و یکی سبک زندگی، که باید بتوانیم این دو را در شهر تهران تدبیر کنیم.
ذخیره تمدنی خوب در ساحت‌های هویتی
وی تشریح کرد: برای هویت چند ساحت تعریف کردیم. ساحت ملی، ساحت انقلابی، ساحت اسلامی و حتی هویت قومی که در این چند ساحت، حرف برای گفتن داریم و پایه‌های خوبی هم در کشور برای هر کدام وجود دارد یعنی اگر به سراغ هر کدام از اینها برویم یک ذخیره تمدنی خوبی در این هویت‌ها ذخیره‌سازی شده و قابل برداشت است.
توکلی‌زاده ادامه داد: در حوزه سبک زندگی نیز مقام معظم رهبری در صحبت‌هایی که در خراسان شمالی داشتند این مسئله را تبیین و بیش از 30 مؤلفه را نام بردند. البته ایشان نشانه‌گذاری کردند که ما خودمان سایر امور را در سبک ورزش، پوشش، تفریح، نشاط و ... استخراج کنیم. سبک زندگی در دنیا یکی از مباحث مهم رسانه‌ها و دستگاه‌های فرهنگی است که بر روی آن کار می‌شود و ما در حوزه فردی، خانوادگی و اجتماعی می‌توانیم آن را مدنظر قرار داده و برای هر کدام برنامه‌ریزی کنیم.
چگالی نخبگی تهران را نمی‌توان با هیچ شهری مقایسه کرد
وی شرایط کنونی شهر تهران را تحلیل کرد و گفت: آن چیزی که ما اکنون در تهران داریم یکسری آسیب و یکسری داشته‌هاست. تهران شهر کم برخورداری در حوزه فرهنگی نیست. عمده دانشگاه‌های جبهه مقاومت اینجاست. عمده رسانه‌ها و نخبگان جبهه مقاومت نیز در تهران هستند و چگالی نخبگی تهران را نمی‌توانید با هیچ شهری در منطقه مقایسه کنید.
این مسئول فرهنگی شهر تهران اضافه کرد: نخبگانی که در این شهر زندگی می‌کنند چه دانشگاهی و چه حوزوی، مراکز دانشگاهی، حوزوی و پژوهشی که وجود دارد، تعداد سینماهایی که وجود دارد، تعداد کتابخانه‌هایی که داریم همه بیانگر این است که در شهر تهران یک پتانسیل بزرگ داریم. البته در کنار اینها آسیب‌های اجتماعی و آسیب‌های فرهنگی هم داریم که نمی‌توانیم آنها را نادیده بگیریم.
وی با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری بیش از 10 سال پیش در حوزه آسیب‌های اجتماعی هشدار داده‌اند، گفت: مقام معظم رهبری فرمودند در تهران اولین تهدیدها طلاق، حاشیه‌نشینی، فقر مطلق و اعتیاد است. بر همین اساس هر شش ماه یک‌بار جلسه‌ای با حضور رئیس جمهور برگزار می‌شود تا این موضوعات بررسی شود.
تهران 22 هزار معتاد متجاهر دارد
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با تأکید بر اینکه وجود همین پلشتی‌ها و آسیب‌ها موجب شده داشته‌های تهران کمتر دیده شود، گفت: در خصوص مدیریت آسیب‌های تهران اگر یک مورد را بخواهم بیان کنم، روزی که مقام معظم رهبری در مورد معتادان متجاهر گلایه کردند، در تهران نزدیک به 10 هزار معتاد متجاهر داشتیم اکنون بعد از 10 سال تعداد معتادان متجاهر به 22 هزار معتاد رسیده است و هفت منطقه بحرانی در تهران داریم که این افراد در آن نقاط متمرکز هستند. در این خصوص جلسه رئیس جمهور برگزار و تقسیم کار ملی صورت گرفت و معلوم شد اولین مشکلی که داریم این است که تخت‌های استقرار ماده 16 معتادان متجاهر در تهران به تعداد کافی وجود ندارد.
مسئول ساماندهی 5 هزار معتاد متجاهر هستیم
وی ادامه داد: در این تقسیم کار ساماندهی پنج هزار نفر بر عهده شهرداری تهران گذاشته شد و مابقی دستگاه‌ها هم ساماندهی نزدیک به این همین تعداد را برعهده گرفتند و قرار شد زیرساخت فراهم، چرخه بهبود معتادان تعریف و براساس آن مدیریت شود که به سرعت در شهرداری تهران یک قرارگاه اجتماعی با شرکت 14 دستگاه شکل گرفت. این اقدام قابل الگوبرداری برای سایر شهرها و حتی سایر کشورهاست.
توکلی‌زاده تشریح کرد: همه زنجیره‌ای که می‌توانستند در رفع این آسیب نقش ایفا کنند دعوت شدند و 14 دستگاه و نهاد در کنار سازمان‌های مردم‌نهاد و لایه‌های مردمی و متخصصین نشستند و موضوع را بررسی کرده و راهکار ارائه کردند.
وی اعلام کرد: تا امروز بیش از 35 جلسه برگزار شده که این جلسات نزدیک به 400 مصوبه داشته است که بیش از 80 درصد این مصوبات هم انجام و اکنون 10 هزار تخت به تخت‌های قبلی افزوده شده است. همچنین با زنجیره و تجربه‌نگاری که از همه مجموعه‌های مردمی انجام شد، تولید دانش در این خصوص صورت گرفت تا وقتی می‌خواهیم یک معتاد متجاهر را به مرکز ماده 16 دعوت کنیم، از مرحله شناسایی تا مرحله جذب، سم‌زدایی، ترک اعتیاد، مهارت‌آموزی، خانواده‌پذیری و بعد جامعه پذیری را دقیق تعریف و مشخص کرده باشیم. مربیان و متخصصان این اقدامات نیز جذب شده است. این طرح قابل الگوبرداری در سایر شهرهاست و می‌توان از آن استفاده کرد.
این مسئول فرهنگی شهر تهران در پاسخ به این سؤال که اگر تبدیل تهران به ام‌القرای جهان اسلام را 100 پله و مرحله در نظر بگیریم، اکنون در چه مرتبه‌ای هستیم؟ گفت: تهران الگودهنده است. چه در حوزه مثبت و چه حوزه منفی؛ هر اتفاقی در تهران رقم می‌خورد به سرعت به کلان شهرها و شهرهای دیگر انتقال پیدا می‌کند. پس ما الگودهنده هستیم و اینطور نیست که بخواهیم الگو باشیم یا نباشیم، اگر توانستیم خوب راهنمایی کنیم و درست طراحی کنیم، این الگو تکثیر می‌شود. به عنوان مثال در حوزه فرهنگی ما به اتفاق جبهه انقلاب تصمیم گرفتیم از یک سال پیش رویدادهای خیابانی را تجربه کنیم.
وی ادامه داد: رویدادهای خیابانی رویدادهایی بود که در اروپا و آمریکا اتفاق می‌افتاد اما ما معمولاً لوکیشن محور بودیم و برنامه‌ها معمولاً در ساختمان‌ها یا محل‌های مشخص برگزار می‌شد ولی تجربه کار خیابانی نداشتیم و با یک تجربه نگاری که انجام شد در سال 1401 عمده مناسبت‌های ما خیابانی برگزار و اتفاقاً استقبال از این برنامه‌ها چنیدن برابر شد و در مراسم شاد مثل اعیاد مذهبی و عید ملی بچه‌ها یاد گرفتند که چطور با مخاطب در کف خیابان ارتباط برقرار و کل جامعه را متأثر کنند.
گفت‌وگو از زهرا ایرجی