به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن در نشست مجازی با موضوع «عظمت آسمانشناسی قرآن کریم، امروز 9 آذرماه برگزار شد، اظهار کرد: با توجه به آیه 17 سوره مومنون خداوند در آن میفرماید: «وَلَقَدْ خَلَقْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعَ طَرَائِقَ وَمَا كُنَّا عَنِ الْخَلْقِ غَافِلِينَ؛ و همانا مافوق شما (خاکیان) هفت آسمان (عالم پاک) را فراز یکدیگر آفریدیم و لحظهای از توجه به خلق غافل نبوده و نخواهیم بود.» مراد ذات حق از بیان خلقت هفت آسمان همین نکته است که خود قرآن بیان نموده است. یکی از موضوعاتی که انسانها در قرآن دعوت به تأمل و تعمق در آن شدهاند، قطعا آیات سماء و سماوات است.
وی تصریح کرد: خداوند در این باره در آیه 18 سوره «غاشیه» میفرماید: «وَإِلَى ٱلسَّمَآءِ كَيۡفَ رُفِعَتۡ؛ و بعد از آن به آسمان مى پردازد، و مى فرمايد: آيا به آسمان نگاه نمى كنند كه چگونه بر پا شده است؟» یعنی خداوند در این سوره در مورد ویژگی زیانکاران و انکارکنندگان خلقت بیان میکند که آیا اینگونه نشانههای خداوندی مانند آفرینش کوهها، آسمانها و... را ندیده که انکار کردهاند؟ همچنین خداوند در آیه 191 سوره «آل عمران» میفرماید: «الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّار؛ آنها که در هر حالت، ایستاده و نشسته و خفته خدا را یاد کنند و دائم در خلقت آسمان و زمین بیندیشند و گویند: پروردگارا، تو این دستگاه با عظمت را بیهوده نیافریدهای، پاک و منزهی، ما را به لطف خود از عذاب دوزخ نگاهدار.»
این مفسر قرآن بیان کرد: دانش شناخت آسمان در میان مسلمانان به دلیل دعوت قرآن، از دانشها و علومی بوده است که بسیار مورد استقبال و رغبت قرار گرفته است. زمانی از جنوب مرو تا شمال عراق 900 رصدخانه وجود داشته است که مسلمانان و عالمان اسلامی مانند خواجه نصیرالدین توسی در آنجا آسمان را رصد کرده و بررسی و مطالعات آسمانشناسی انجام میدادند.
انصاری اظهار کرد: باتوجه به ادبیات عرب منظور از «فوقکم» در آیه 17 سوره «مؤمنون» همان سماء است که در ریشه لغوی باهم برابر هستند. هنگامی که در قرآن بررسی میکنیم متوجه میشویم که واژه سما را در آیات مختلف جمع میبندیم و از سماوات استفاده میکنیم، این امر در صورتی است که در خصوص زمین تنها واژه عرض را به کار برده و از مفرد استفاده مینماییم. یکی از عوامل بیان سماوات در قرآن این است که سماوات مصادیق متعددی را شامل میگردد، یک نوع از سما، سمای مادی است که از بالای سر ما آغاز گشته و به ابرهای بالای سرما میرسد و گاه هم منظور از سما آن نوع دیگر آن است، که آن کمربند فرضی که غریب 1000 کیلومتر عمق دارد را شامل میشود و تمام لایههای فوق جهان را دربرمیگیرد.
صاحب تفسیر مشکاة افزود: در قسمتی از آیه 3 سوره «ملک» خداوند از خلقت 7 آسمان صحبت میکند و میفرماید: «الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا؛ آنکه هفت آسمان را بر فراز یکدیگر آفرید»، اما هنگامی که به آیات دیگر قرآن یعنی آیه 5 سوره ملک، توجه میکنیم متوجه میشویم که این مجموعههای کهکشان هستی، کهکشان راه شیری و فراتر از آن میلیونها منظومه دیگر در کنار کهکشان راه شیری را خداوند برای آن تعبیر «السماء الدنیا» استفاده میکند و آن را آسمان اول مینامد. خداوند متعال در این آیه در خصوص ویژگیهای آسمان دنیا میفرماید: «وَلَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَجَعَلْنَاهَا رُجُومًا لِلشَّيَاطِينِ ۖ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِيرِ؛ همانا ما آسمان دنیا را با چراغهایی آراستیم و آنها را تیرهایی برای راندن شیطان ها قرار دادیم، و برای آنان در آخرت آتشی افروخته، آماده کردهایم.»
وی اظهار کرد: تا آنجایی که ستاره و زینت در آسمان دیده میشود، آسمان اول را تشکیل میدهد زیرا طبق آیات خود قرآن تنها آسمان اول زینت و زیبایی داده شده است و 6 آسمان دیگر ستاره و زینتی ندارد و مادی نیستند، بلکه آنان در عوالم دیگری حضور دارند که خداوند در مورد آنها در آیه 8 سوره صافات میفرماید: «لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَىٰ وَيُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جَانِبٍ؛ تا شیاطین هیچ از وحی و سخنان فرشتگان عالم بالا نشنوند و از هر طرف به قهر رانده شوند.»
این مفسر قرآن اظهار کرد: خداوند در آیه 22 سوره «ذاریات» در مورد آسمانها میفرماید: «وَ فِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ؛ روزىِ شما و آنچه که وعده داده مىشوید، در آسمان است.» منظور خداوند از این روزی که در آسمان قرار داده است، آسمان دنیایی و مادی نیست، بلکه روزی ما انسانها در آسمانهای عوالم دیگر قرار گرفته است. اما لازم به ذکر است که از ابتدای شروع علم آسمانشناسی، محققان و عالمان با تمامی استعداد و دانششان تا امروزه در این علم آسترونومی تنها به 4درصد شناخت همین آسمان مادی دست یافتهاند و 96درصد آن را درک نکرده و نمیشناسد، یعنی معتقد است که این 96درصد فضای خاصی است که انسانها راهی برای شناخت و رصد آن ندارند.