«نقش زنان جهان در مراسم‌ محرم» خواندنی شد

زنان کربلابه گزارش ایکنا، کتاب «زنان کربلا:‌ نمایش آیینی و گفتمان‌های نمادین در اسلام شیعی مدرن» با نام انگلیسی: « The Women of Karbala: Ritual Performance and Symbolic Discourses in Modern Shi'i Islam»، به‌کوشش «کامران اسکات آقایی» و با ترجمه پرستو نیکنام از سری «کتاب‌های سرو» (مطالعات اجتماعی شیعه) در سال جاری منتشر شده است.

در معرفی این کتاب آمده است: «بزرگداشت نبرد کربلا که در آن امام حسین(ع) نوه پیامبر اسلام(ص) و 72 نفر از اعضای خانواده و یارانش در سال ۶۸۰ میلادی به شهادت رسیدند، مهمترین مراسم مذهبی و آیین تشیع است. اگرچه درباره تکریم حادثه عاشورا و آداب و رسوم مربوط به آن، مطالب زیادی نوشته شده؛ اما تا به حال در خصوص حضور و مشارکت زنان در این مراسم به درستی مطالعه نشده است.

این کتاب مجموعه‌ای از مقالات است که توسط تیمی از محققان رشته‌های مختلف، به رشته تحریر درآمده و نقش‌های گوناگونی را که زنان در مناسک کربلا ایفا کرده‌اند و همچنین روش‌های مختلف استفاده از نمادهای جنسیتی در جنبش‌های مذهبی و سیاسی شیعی را تحلیل کرده است. زنان مورد مطالعه در این مقالات از ایران، عراق، لبنان، هند، پاکستان و ایالات متحده هستند. به عقیده نویسندگان تجارب زنان در آیین‌های شیعی از یک جامعه به جامعه دیگر متفاوت است؛ چرا که براساس آداب و رسوم منطقه‌ای، تمایلات شخصی، تعابیر مذهبی، فرهنگ عامه و پیشینه اقتصادی ـ اجتماعی صورت می‌گیرد.

نویسندگان همچنین نمادگرایی جنسیتی را در این آیین‌ها بررسی می‌کنند و نشان می‌دهند چگونه تمایز جنسیتی در آنها برجسته است. اما با وجود این تمایز جنسیتی، حضور و نقش زنان در فهرست نمادین تشیع برجسته است. به طور کلی، نویسندگان به این نتیجه رسیدند که گرچه از آیین‌ها و نمادهای شیعی به نوعی برای محدود کردن نقش اجتماعی زنان استفاده شده است، اما از راه‌های دیگر در آنها حس استقلال و توانمند سازی ایجاد می‌شود». 

۱۱ مقاله این کتاب از پژوهشگران مختلف در موضوع بررسی و تحلیل مشارکت زنان در آیین‌های عاشورایی در کشورهای ایران، عراق، لبنان، هند، پاکستان و آمریکا شامل مقالات زیر است: «وجوه جنسیتی ظهور و سیر تاریخی شعائر و نمادهای شیعه/کامران اسکات آقایی»، «تعزیه: چرخه‌ تاریخ در زندگی روزمره/نگار متحده»، «پویایی جنسیتی نمادها و آیین‌های محرم در اواخر دوره قاجار/کامران اسکات آقایی»، «آه! دلم تنگ است، محرم است، ماه زینب» نقش زیبایی‌شناسی و مجالس سوگواری زنانه در شیراز/اینویلد فلاسکرد»، «دختران کربلا: تصویر زن در فرهنگ عامه شیعه در ایران/فائقه شیرازی»، «شمایل‌نگاری زنان کربلا: کاشی، نقاشی دیواری، تمبر و پوستر/پیتر جی. چلکوفسکی»، «سکینه: روایتگر کربلا شرح قوم‌نگاری آیین مجلس زنانه در پاکستان/شمیم برنی عباس»، «سیده زینب: فاتح دمشق و فراتر از آن/سید اکبر حیدر»، «جنسیت و آیین محرم در فرقه اسماعیلیه مسلمانان آسیای جنوبی/ریحانا قدیالی»، «مهاجرت زنان کربلا به آمریکا: آیین‌های شیعی در ایران، پاکستان و کالیفرنیا/ماری ایلین هرگلند»، «آیین‌های مذهبی زنان در عراق/الیزابت وارناک فرنیا و باسیما کیو. بزیرگان» و «از سوگواری تا عمل‌گرایی: سیده زینب، زنان شیعه لبنانی و تحول عاشورا/لارا زی. دیب» است. 

کتاب «زنان کربلا» در ۳۲۶ صفحه و با قیمت ۳۵۰ هزار تومان از سوی نشر آرما وارد بازار نشر شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار دارد.