چند روز بیشتر از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی جمهوری اسلامی ایران سپری نشده بود که نیروهای بعثی عراق با سوءاستفاده از وضعیت رزمندگان ایرانی بهدلیل قبول قطعنامه و به تعبیر امام خمینی(ره)، نوشیدن جام زهر، هجومی دیگر را به خرمشهر آغاز و تا مرز تسخیر کامل آن پیشروی کردند. در چنین شرایطی، سازمان مجاهدین خلق یا همان منافقین در سومین روز از مردادماه سال ۱۳۶۷، عملیاتی با عنوان «فروغ جاویدان» در مناطق غربی میهن اسلامی اجرا کرد.
مسعود رجوی، سرکرده منافقین در شامگاه آغاز عملیات ادعا کرد: «بر مبنای محاسبات صورتگرفته، ظرف مدت ۴۸ ساعت به پایتخت خواهیم رسید... آنچه ما به آن مبادرت میورزیم، در حد توانایی یک ابرقدرت است؛ چرا که فقط یک ابرقدرت میتواند کشوری را در چنین مهلت کوتاهی به تصرف درآورد... از پایگاه هوایی نوژه نیز هراسی به خود راه ندهید؛ هر سه ساعت، به هواپیماهای عراقی دستور صادر خواهم کرد تا این موضع را بمباران کنند؛ همچنین پایگاه هوایی تبریز را بهصورت ساعتی مورد هدف قرار میدهیم... افزون بر این، از سامانههای پدافند هوایی و موشکهای سام ۷ نیز بهرهمندیم... هوانیروز عراق تا منطقه سرپل ذهاب، ستونهای ما را همراهی خواهد کرد. در خصوص پشتیبانی هوایی نیز دلنگران نباشید؛ چرا که جنگندههای عراقی پشتیبان بیقید و شرط ما هستند و تمامی خودروها بهصورت منظم و ستونی حرکت خواهند کرد.»
به این ترتیب، سازمان منافقین با بهکارگیری ۱۲۰ تانک زرهی، ۶۰ دستگاه نفربر، ۶۰۰ خودروی نظامی دیگر و حدود پنج هزار نفر از عناصر خود، محور تنگه پاتاق تا منطقه چهارزبر در فاصله ۳۴ کیلومتری کرمانشاه را با سرعتی غیرمنتظره طی کرد. این سرعت زیاد در پیشروی، ناشی از خلأ حضور نیروهای نظامی ایران در مناطق غربی کشور و علت این خلأ، هجوم گسترده ارتش بعثی عراق به جبهه جنوبی (استان خوزستان) بود که بخش اعظمی از قوای نظامی ایران را به خود مشغول کرده بود. این امر موجب شد تا در برابر پیشروی ستونهای مهاجمان، مقاومت سازمانیافتهای صورت نگیرد. با این حال، نیروهای ایرانی در منطقه چهارزبر با ایجاد شبکهای از خاکریزها و استحکامات دفاعی، خطی مستحکم برای مقابله با مهاجمان تدارک دیده بودند.
عملیات مرصاد، نبردی بود که بین نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران و سازمان مجاهدین خلق، پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و پذیرش قطعنامه ۵۹۸ رخ داد.
این عملیات پنجم مرداد ۱۳۶۷ در پاسخ به عملیات فروغ جاویدان انجام شد که نیروهای مجاهدین خلق مستقر در عراق، طراحی و اجرا کرده بودند و از پشتیبانی کامل دولت وقت عراق نیز برخوردار بود.
در کتاب «عملیات مرصاد و سرنوشت منافقین» که از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده، به جایگاه و نقش بیبدیل مردم در پیروزی عملیات مرصاد اذعان شده است؛ چراکه مهمترین عنصری که رجوی و اعضای سازمان مجاهدین خلق در طراحی عملیات خود برای رسیدن به تهران، بر آن حساب جدی باز کرده بودند، پیوستن مردم به آنان بود. منافقین در پاسخ به پرسشی درباره چگونگی فتح تهران به دست گروهی چند هزار نفره، تاکتیک «گلوله برفی» را مطرح کردند که براساس آن، رسیدن سازمان به هر شهر و دیار، مساوی با افزودهشدن عدهای بسیار از مردم ایران به آنان بود؛ بنابراین رجوی برای مردم نقشی تعیینکننده پیشبینی کرده بود؛ پیشبینیای که بخشی از آن به حقیقت پیوست و مردم ایران این نقش تعیینکننده را البته در سرکوبی او ایفا کردند.
یکی از افسران عراقی دستگیرشده در عملیات مرصاد میگوید: «اهالی روستاها از مسعود رجوی و افرادش متنفر بودند. من این مسئله را در گزارشی به اداره استخبارات کل چنین نوشتم که مسعود رجوی و افرادش ما را فریب دادهاند. من متوجه شدم ایرانیانی که در حمله با آنان برخورد کردیم، از افراد مسعود رجوی و همسرش متنفر هستند و با چشمان خود دیدم که در مقابل دیدگان ما، عکسهای مسعود رجوی و همسرش را پاره میکنند. همین اهالی که به گفته مسعود رجوی و همسرش پایگاه آنها بودند، بهشدت مقاومت کردند و به خنجری حقیقی علیه سازمان مجاهدین خلق تبدیل شدند.»
در خصوص نمونهای از مقاومت مردم شجاع و وطنپرست ایران در این عملیات، میتوان به ایستادگی عشایر منطقه و سلحشوران اسلامآباد اشاره کرد. آنها چون با منطقه کاملاً آشنا بودند، در قالب گروههای رزمی بهسرعت سازماندهی شدند و پس از ۴۸ ساعت، شهر اسلامآباد و حوالی آن را از وجود نیروهای منافق کاملاً پاکسازی کردند.
این نبرد سهمگین سه روز به طول انجامید. در روز نخست، هدف اصلی نیروهای ایرانی صرفاً سدکردن هجوم سازمان مجاهدین خلق بود؛ اما در روز دوم، عملیات گسترده نیروی زمینی با پشتیبانی بیسابقه نیروی هوایی و هوانیروز همراه و سرانجام در روز سوم، یگانهای منافقین بهطور کامل منهدم شد.
دلیل اینکه نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران در روز اول عملیات نتوانست وارد میدان شود، این بود که همزمان پایگاه هوایی نوژه بهشدت از سوی دشمن بمباران میشد و پاکسازی باند فرودگاه، زمان قابل توجهی از نیروی هوایی میگرفت؛ اما در نهایت توانست با خلق حماسهای جاوید در پیروزی عملیات مرصاد نقش مهمی ایفا کند.