حجت‌الاسلام ابوالحسن ایزدخواه، پژوهشگر دینی با تأکید بر اهمیت فلسفه اربعین در گفت‌و‌گو با ایکنا از خراسان‌رضوی در این خصوص اظهار کرد: فلسفه اربعین تذکر به جامعه انسانی برای مبارزه با ظلم و ستم است. برای تحقق ظلم‌ستیزی باید انسان‌ها از آزادی نسبی برخوردار باشند و در محیطی فاقد خفقان قرار بگیرند تا بتوانند حمد خدا را به جای آورند و این همان خواست و علاقه خداوند متعال است.
این پژوهشگر دینی با بیان اینکه امام حسین(ع) یکی از اسرار بزرگ نظام هستی است، بیان کرد: واقعه کربلا سبب پایداری دین شد، چون در آن زمان دین دستاویز سیاست شده بود، یزید‌بن معاویه، خلیفه مسلمین نام گرفته بود، بیت‌المال مورد تاراج قرار می‌گرفت، گناه علنی شده بود و تقریباً چیزی از زحمات انبیا و ائمه نمانده و اوضاع جامعه نابود شده بود، در چنین شرایطی امام حسین(ع) می‌خواست ثابت کند که از این دنیای مادی چیزی مهم‌تر وجود دارد و آن چیزی نیست جز وجود خداوند که ارزش این را دارد تا تمام زندگی را فدای آن کنیم. تمام خواسته‌های خداوند از ما در مجموعه دستورالعملی به‌نام دین آمده، این دین بسیار مهم است، نباید نابود شود و ضامن بقای انسانیت و بقای جامعه است.
وی ادامه داد: دین انسان را از توحش و خواری و ذلت بیرون می‌کشد و محفوظ نگه می‌دارد و این همان راز بزرگ قیام کربلاست. بعد از شهادت امام حسین(ع) جسته و گریخته مردم کم‌کم با اینکه امکانات و رسانه نبود به زیارت می‌رفتند و این رسم به وجود آمد که یاد و خاطره امام حسین(ع) را به هر نحوی باید زنده نگاه داریم، برای نمونه ائمه(ع) بعد از اتمام کلاسشان توصیه می‌کردند که افراد روضه و یا مرثیه امام حسین(ع) را بخوانند و یا اینکه امام رضا(ع) به کسی که روضه و مرثیه می‌خواند صله می‌دادند و این رسم از قدیم رایج بوده است.
این پژوهشگر دینی با تأکید بر اینکه اصل پیاده‌روی اربعین بعد از انقلاب اسلامی ایران و بعد از اینکه راه کربلا گشوده شد به این شکل رواج پیدا کرد، افزود: این پدیده از زمان انقلاب اسلامی کلید خورد و اوج گرفت و تا اکنون به جمعیت چند میلیونی رسیده و به پدیده‌ای تبدیل شده است که بزرگ‌ترین تجمع انسانی در جهان است. عراقی‌ها نیز به سبب مسائلی که بعد از بیداری اسلامی در کشور‌های عربی رخ داده است، برای این امر سنگ تمام می‌گذارند و این تجمع عظیم انسانی به وجود می‌آید.
وی با اشاره به اینکه اربعین یادآور همه زحمات، ایثارگری‌ها و سفارشات ائمه(ع) از جمله امام حسین(ع) است، تصریح کرد: این یک تجدید پیمانی است که هر سال مردم پیمانی با سیدالشهدا(ع) می‌بندند و به ایشان قول می‌دهند که حرمت و آبرویشان را حفظ کنند، وظایف خود را به نحو احسن انجام دهند و وجدان کاری را در انجام وظیفه‌شان داشته باشند و این همان مرام، فرهنگ و خط امام حسین(ع) است که باید آن را ماندگار و به یادگار نگاه داریم.
ایزدخواه در خصوص قیام‌هایی که در طول تاریخ متأثر از واقعه کربلا شکل گرفته است، بیان کرد: قیام‌های توابین، مختار و انقلاب اسلامی از مهم‌ترین این قیام‌ها بوده است، البته قبل از انقلاب اسلامی قیام‌های دیگری نیز جسته و گریخته در طول تاریخ اتفاق افتاده است، اما از آنجا که تأثیر چندانی نداشته باقی نمانده است، ولی کل قیام کربلا در انقلاب اسلامی و خصوصاً جنگ تحمیلی عیان شده است.
وی در پایان در خصوص نقش انقلاب اسلامی در آشکارکردن پیام واقعه کربلا گفت: انقلاب اسلامی پدیده‌ای بود که تفکر جامعه اسلامی را عوض کرد و این مسئله نقش کم‌نظیری در آشکارسازی پیام واقعه کربلا داشت.