به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، رضا خوراکیان، مدیر عالی حرم مطهر رضوی، دوشنبه، ۲۷ مردادماه در نشست خبری تشریح برنامه‌های حرم مطهر رضوی در دهه پایانی ماه صفر اظهار کرد: شعار محوری آستان قدس رضوی در این دهه «ایران امام رضا(ع)، ملت متحد و پیروز است» تعیین شده است. این عبارت تنها یک شعار نیست، بلکه نگاهی عمیق و راهبردی است که رویکرد کلی برنامه‌ها را مشخص می‌کند و جهت طراحی و اجرای آن‌ها را تعیین می‌کند.
وی ادامه داد: در دهه پایانی صفر، با افزایش چشمگیر جمعیت زائران روبه‌رو هستیم. اگر جمعیت زائران نوروزی را در نظر بگیریم یا افزایش حضور در پیاده‌روی اربعین را لحاظ کنیم، نسبت مستقیمی میان این رویدادها و حضور در مشهد مشاهده می‌شود. بر همین اساس، طی سال‌های گذشته شاهد افزایش زائران در این ایام بوده‌ایم و پیش‌بینی می‌شود امسال نیز بین ۱۰ تا ۱۵ درصد به جمعیت زائران افزوده شود. به این ترتیب، دهه پایانی صفر در روزهای پایانی این ماه، بزرگ‌ترین اجتماع مذهبی ایرانیان در طول سال است. هیچ رویداد دیگری در کشور از نظر جمعیت، تنوع قومیتی و ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی قابل مقایسه با این اجتماع نیست.
مدیر عالی حرم مطهر رضوی بیان کرد: همزمان با این اجتماع عظیم، دهه پایانی صفر بزرگ‌ترین و فراگیرترین جهاد خدمت مردمی نیز به‌شمار می‌رود. عمده تحولات و اقدامات در این ایام به دست مردم سامان می‌یابد و دستگاه‌های دولتی، مراکز مختلف و آستان قدس رضوی که خود ماهیتی مردمی دارند تنها نقش زمینه‌سازی و پشتیبانی را برعهده دارند.
خدمت‌رسانی ۹۱ هزار نفر به زائران در حرم رضوی
خوراکیان با بیان اینکه در حرم مطهر رضوی حدود ۹۱ هزار نفر در حال خدمت‌رسانی به زائران هستند، بیان کرد: این خدمات شامل خادمی، کفشداری، خدمات درمانی، انتظامی، فرهنگی و سایر حوزه‌هاست. این آمار صرفاً مربوط به حرم مطهر رضوی است و آمار دیگر مناطق بر عهده مسئولان مربوط خواهد بود. علاوه بر این، تاکنون ۷۵۴ هیئت مذهبی تحت حمایت و برنامه‌ریزی آستان قدس رضوی به اجرای برنامه خواهند پرداخت. این آمار جدای از هیئت‌هایی است که تنها برای عزاداری مشرف می‌شوند. هیئت‌هایی از سراسر استان‌های کشور و همچنین از عراق، افغانستان، ترکیه، آذربایجان، پاکستان، هند، بحرین و کویت در این ایام حضور خواهند داشت.
برپایی ۲۸۰ موکب مردمی در مسیرهای منتهی به مشهد
وی افزود: برای تسهیل حضور و تردد هیئت‌های مذهبی و عزاداری خیابانی، هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های امنیتی و انتظامی انجام شده است. تدابیر لازم برای مسائل امنیتی اندیشیده شده و امکان حضور هیئت‌ها و اجرای مراسم آن‌ها در حرم مطهر فراهم شده است. در این راستا، ۲۸۰ موکب مردمی نیز در مسیرهای منتهی به مشهد و اطراف حرم مطهر رضوی برپا خواهد شد. تمامی این مواکب مردمی هستند و آستان قدس رضوی تنها نقش حمایت و همراهی دارد.
مدیر عالی حرم مطهر رضوی تصریح کرد: در حرم مطهر رضوی نیز مراسم متعددی برگزار خواهد شد. با توجه به افزایش شمار زائران در شب‌ها، هر شب از اذان مغرب تا ساعت یک بامداد، مجموعه‌ای از برنامه‌ها با حضور سخنرانان، ذاکران و مداحان اهل بیت(ع) اجرا خواهد شد. در شب رحلت پیامبر اکرم(ص)، اجتماع بزرگ قرآنی نخبگان در صحن پیامبر اعظم(ص) برگزار می‌شود که با هماهنگی‌های صورت‌گرفته، در سطح جهان اسلام نیز بازتاب خواهد یافت. همچنین مراسم خطبه‌خوانی شب شهادت و شام غریبان امام رضا(ع) از دیگر آیین‌های مهم این ایام است.
بهره‌مندی مردم؛ تمرکز آستان قدس رضوی در ویژه‌برنامه‌ها
خوراکیان با تأکید بر اینکه تمرکز آستان قدس رضوی در این برنامه‌ها بر حضور و بهره‌مندی مردم است، گفت: به‌طور نمونه، در روز رحلت پیامبر اکرم(ص)، مراسم زیارت پیامبر(ص) از راه دور برگزار خواهد شد. همچنین «حماسه زنان نوقان» با حضور بیش از پنج هزار زن به شیوه‌ای خاص اجرا می‌شود. افزون بر این، مجموعه‌ای از برنامه‌های ویژه ناشنوایان طراحی شده است تا آنان نیز از معارف اهل بیت(ع) بهره‌مند شوند.
وی اظهار کرد: برنامه‌های تخصصی همچون جلسات معرفتی و علمی برای نخبگان طبق روال گذشته ادامه خواهد یافت، اما در این ایام گسترده‌تر و متنوع‌تر برگزار می‌شود. برای کودکان نیز توجه ویژه‌ای صورت گرفته است؛ به‌گونه‌ای که هر شب حسینیه کودک در مجموعه خیرات‌خان فعال است و مدرسه هیئت کبوتران هر روز میزبان برنامه‌های ویژه خواهد بود. برنامه «سلام بچه‌ها» از شنبه تا چهارشنبه برگزار می‌شود و شربت‌خانه کودک نیز در دسترس است. به‌دلیل درخواست‌های مکرر خانواده‌ها، طرح «خادم کوچولو» از امسال اجرا می‌شود تا کودکان زیر ۱۰ سال بتوانند به مدت ۱۵ دقیقه خادم حرم باشند و در شربت‌خانه ایفای نقش کنند.
مدیر عالی حرم مطهر رضوی افزود: برای بهره‌مندی عموم مردم از توفیق خادمی، طرح «خدمت در بهشت» طراحی شده است. در این طرح، هرکس با ارائه کارت ملی و گذراندن آموزش کوتاه 10 دقیقه‌ای می‌تواند به‌عنوان «خادم یک‌روزه» به خدمت در حرم امام رضا(ع) بپردازد. مدت زمان این خدمت شش ساعت خواهد بود و علاقه‌مندان از سراسر کشور می‌توانند در آن مشارکت کنند.
خوراکیان گفت: از دیگر برنامه‌ها می‌توان به برگزاری شب شعر شاعران افغانستانی اشاره کرد که هر سال به یک ملیت اختصاص می‌یابد. همچنین ۱۷ تشکل برتر فرهنگی از میان بیش از هزار تشکل انتخاب شده‌اند که در حدفاصل باب‌الجواد(ع) تا باب‌الرضا(ع) به ارائه خدمات خواهند پرداخت.
وی اظهار کرد: در حوزه فرهنگی، رویکرد آستان قدس رضوی بر آن است که زائران تنها دریافت‌کننده محصولات نباشند، بلکه در فرآیند ایفای نقش مشارکت کنند. برای این منظور، کارت‌هایی میان افراد علاقه‌مند توزیع می‌شود تا با انتخاب حوزه متناسب با ذائقه خود در فعالیت‌ها حضور یابند. بیش از یک میلیون ظرفیت حضور در این رویداد پیش‌بینی شده و کتاب‌ها و محصولات فرهنگی متناسب با گروه‌های مختلف فراهم شده است.
مدیر عالی حرم مطهر رضوی بیان کرد: آستان قدس رضوی همچنین با ۲۷۰ مرکز در سراسر دنیا ارتباط برقرار خواهد کرد. بخشی از برنامه‌ها متناسب با زبان مقصد ترجمه و در آن کشورها ارائه می‌شود. از این میان، ۱۷ مرکز نیز به‌طور مستقیم در اجرای برنامه‌ها مشارکت دارند. به‌طور نمونه، در یکی از مراسم، قاری نوجوانی از غزه تلاوت قرآن خواهد داشت که مستمعان حاضر در کشور خودش نیز به‌صورت همزمان آن را خواهند شنید. همچنین در کنار این برنامه‌ها، خدمات روزمره گسترده‌ای نیز در حال انجام است. از جمله سیاه‌پوشی و فضاآرایی حرم، تعویض فرش‌ها، تأمین ویلچر، ایجاد ۴۰ پایگاه امدادی و ۳۰ دستگاه آمبولانس. سازمان جوانان هلال احمر نیز با اعزام سه هزار نفر، مسئولیت نقل‌وانتقال زائران را برعهده گرفته است.
مشهد در خدمت‌رسانی به زائران تنهاست
خوراکیان با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود در پنج روز پایانی صفر، بین ۷ تا ۷.۳ میلیون زائر به مشهد مشرف شوند، تصریح کرد: امکانات آستان قدس رضوی، مدیریت استان و مدیریت شهری به‌تنهایی پاسخگوی این حجم عظیم نیست و ضرورت دارد یک عزم ملی برای خدمت به زائران شکل گیرد. در حالی که برای اربعین، سه تا چهار میلیون زائر در مدت ۱۵ روز با مدیریت ملی سامان‌دهی می‌شوند، در مشهد هفت میلیون زائر در پنج روز حضور می‌یابند که این امر بیشتر بر دوش آستان قدس رضوی و مدیریت استانی است. بنابراین، احساس می‌شود مشهد در خدمت‌رسانی به زائران تنهاست.
دعوت از جامعه دانشگاهی و نخبگان برای پرداخت علمی به مقوله زیارت
وی گفت: همچنین دعوت از جامعه دانشگاهی و نخبگان برای پرداخت علمی به مقوله زیارت از نکات حائز اهمیت است. زیارت در این ابعاد صرفاً یک عمل فردی نیست، بلکه ابراز عقیده و دلدادگی جمعی است. این حضور میلیونی، حتی با وجود سختی‌ها و هزینه‌های بالاتر، نشان‌دهنده اعتقادی عمیق است که باید با نگاه جامعه‌شناختی و مردم‌شناسی تحلیل و تبیین شود تا بتوان از آن در طراحی رفتارها و سیاست‌های آینده بهره گرفت.
مدیر عالی حرم مطهر رضوی بیان کرد: همچنین رسیدگی به مسائل اجرایی زائران غیرایرانی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. مشکلاتی همچون تبدیل و هزینه‌کرد ارز، رجیستری تلفن همراه، حمل‌ونقل شهری و کمبود پارکینگ از جمله چالش‌هایی است که بیش از منابع مالی، نیازمند اراده و تصمیم‌گیری درست است. زیارت ذاتاً یک پدیده مردمی است و اگر چرخه‌های ناکارآمد اصلاح شوند، بسیاری از این مشکلات قابل حل خواهد بود. حتی این پدیده می‌تواند به حل مسائل اقتصادی نیز کمک کند، بی‌آنکه نیازمند اعتبارات کلان دولتی باشد.