با فرارسیدن سالروز شهادت امام رضا(ع)، بار دیگر دل‌های شیعیان و دلدادگان ولایت در سوگ هشتمین خورشید آسمان امامت به ماتم می‌نشیند؛ غربتی که قرن‌هاست با نور معرفت و کرامت او جاودانه مانده است.
سالروز شهادت هشتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع)، فرصتی‌ست تا بار دیگر دل‌های عاشقان و ارادتمندان آن امام همام به حریم ملکوتی‌اش گره بخورد. شهادت غریب خراسان فقط واقعه‌ای تاریخی نیست؛ بلکه یادآور غربت، صبر و مظلومیتی‌ست که با نور ولایت و معرفت، تا ابد در جان شیعیان و محبانش زنده خواهد ماند. در این روز، قلوب مؤمنان غمگین و دیده‌ها اشکبار است و حرم مطهر رضوی، میعادگاه دل‌های شکسته و جان‌های مشتاقی‌ست که از سراسر عالم، زمزمه تسلیت و تجدید بیعت با ساحت قدسی آن امام همام را سر می‌دهند.
ورود به حرم
وقتی وارد حرمش می‌شوی، رضایت حق‌تعالی را با تمام وجود حس می‌کنی.
قبله هشتم، حضرت امام رضا(ع) را می‌گویم؛ اراده که می‌کنی به پابوسی‌اش بشتابی، آغوش باز و مهربانانه‌اش را با همه وجود احساس می‌کنی. آری اینجا حریم ملائک الهی‌ست، حریم محترم حضرت رضا(ع)، خانه امام رضا(ع).
زندگی زیر گنبد حضرت رضا(ع)، شاه خراسان، پاره تن نبی مکرم اسلام(ص)، امام رضا(ع)؛ گنبد آهنین اینجاست، فقط اینجا؛ حریم محترم حضرت رضا(ع).
آستان قدسی
آستان ملکوتی سلطان سریر ارتضا، حضرت علی بن موسی‌الرضا المرتضی(ع)؛ حمّد بن یعقوب كلینی در «كافی»، شیخ طوسی در «تهذیب»، شیخ صدوق در «عیون الاخبار» و امالی از امام هفتم(ع) روایت می‌کنند که فرمود: «کسی که زیارت کند فرزندم علی را و یک شب نزد او بیتوته کند، مانند کسی‌ست که خدا را در عرش زیارت کرده است.»
جایگاه زائران
چون روز قیامت شود، بر عرش رحمان چهار نفر از اولین و چهار نفر از آخرین هستند؛ چهار نفر از اولین: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی(ع) و چهار نفر از آخرین: محمد، علی، حسن، حسین(ع) و زائران قبور ائمه(ع) با ما همنشین هستند، مگر اینکه درجه‌ای بالاتر برای زائران قبر فرزندم علی‌ست.
بنابراین زیارت او مانند زیارت خداست و آرامگاه او همانند عرش خداست و زائر او اعلى درجه از زائران ائمه هدى‌ست و مقام و منزلت او برتر از وصف و بیان است.
حقیقت زیارت
نکته‌ای که باید در زیارت آن حضرت رعایت شود، تأمل در حقیقت این زیارت و در شرایطی‌ست که باید در زائر محقق شود: طهارت جسم و جان، تناسب زائر با مزور و معرفت نسبت به آن وجود مقدس؛ زیرا او پاره‌ای از وجود پیامبر خاتم(ص) است. شناخت خاتم که ثمره آفرینش عالم و امام و تمام انبیا از آدم تا عیسی بن مریم(ع) است، جز به لطف و عنایت خداوند متعال، «يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ» میسر نیست.
آنچه موجب آرامش خاطر است، اینکه اشعه این آفتاب عالم‌تاب بر هر در و دیوار می‌تابد و اگر ما درخور رحمت او نیستیم، رحمت واسعه الهی حد و مرز ندارد: «اللّهمّ ان لم أكن أهلاً أن أبلغ رحمتك فرحمتك أهل أن تبلغنی و تسعنی، لأنها وسعت كل شیء.»
زیارت و پاداش آن
شیخ صدوق به سند صحیح از احمد بن محمد بزنطی روایت می‌کند که در مکتوب ابی‌الحسن الرضا خواندم: «به شیعیان من برسان که همانا زیارت من نزد خداوند عزوجل برابر است با هزار حج.» بزنطی که طائفه حقه بر صحت روایت او اجماع کرده‌اند، گفت: «به ابی‌جعفر گفتم: هزار حج؟» فرمود: «بلی والله، و هزار هزار حج برای کسی که با معرفت به حق او زیارتش کند.»
در این روایت صحیح‌السند که سند آن معتمد فقهای عالی‌مقام است، حجت خدا، امام نهم(ع) به اسم جلاله قسم یاد می‌کند که زیارت آن حضرت با معرفت به حقش، با هزار هزار حج خانه خدا برابر است.
همچنان‌که درخت را به میوه و ثمرش باید شناخت، آنچه موجب حیرت است، اینکه مقام قرب و منزلت امام هشتم(ع) نزد ذات قدوس خداوند متعال چقدر است؟
ثمره و نتیجه زیارت او، به اختلاف مراتب، از هزار تا هزار هزار حج بیت‌الله الحرام است. این همان خانه‌ای‌ست که قبله اهل عالم و مطاف انبیا از آدم تا خاتم بوده است.
رؤیای ابی‌حبیب نباجی
خاصه و عامه از ابی‌حبیب نباجی روایت کرده‌اند که گفت: «رسول خدا(ص) را در خواب دیدم که به نباج آمده و در مسجدی که حاجیان منزل می‌کردند، وارد شد.
برای زیارت آن حضرت به مسجد رفتم و دیدم طبقی از خرمای صیحانی مقابل آن حضرت است. قبضه‌ای از آن خرما به من داد. شمردم، ۱۸ دانه بود.
از خواب بیدار شدم و تعبیر کردم که به عدد هر دانه خرما، یک سال عمر می‌کنم. ۲٠ روز بعد، به زراعت مشغول بودم که کسی خبر داد: ابی‌الحسن الرضا(ع) وارد این سرزمین شده است. به مسجد رفتم و دیدم در همان جای پیامبر(ص) نشسته و مقابلش طبق خرماست. سلام کردم، جواب داد و مرا نزد خود خواند. قبضه‌ای خرما به من داد. شمردم، همان عدد بود.
گفتم: «یابن رسول‌الله! زیادتر بده.»
فرمود: «اگر رسول خدا بیش از این به تو می‌داد، من هم زیادتر می‌دادم.»
بشارت رسول خدا(ص)
او کسی‌ست که رسول خدا(ص) فرمود: «ستُدفن بضعة منی بأرض خراسان، لایزورها مؤمن إلا اوجب الله له الجنة وحرّم جسده علی النار؛ مؤمنی او را زیارت نمی‌کند، مگر اینکه خدا بهشت را بر او واجب و بدن او را بر آتش حرام می‌کند» و چون آینه تمام‌نمای خاتم انبیاست، زیارت او همان زیارت رسول خداست.
جواد دهقانی آرانی، دکترای الهیات و معارف اسلامی (علوم قرآن و حدیث)