عادی‌سازی علمی و فناوری بین امارات و اسرائیل چگونه رقم خورد

به گزارش ایکنا به نقل از الخلیج آنلاین، علم و فناوری از حوزه‌هایی بوده است که رژیم صهیونیستی و امارات متحده عربی در آن عادی‌سازی روابط انجام داده‌اند. براساس این گزارش در ۱۳ آگوست، دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، از تکمیل توافق‌نامه عادی‌سازی بین امارات متحده عربی و اسرائیل خبر داد و مدعی شد که این توافق صلح در خاورمیانه را پیش خواهد برد.

پس از این توافق، مقامات امارات و اسرائیل دیدارهایی را انجام دادند و توافق‌نامه‌هایی را در زمینه‌های مختلف امضا کردند. اگرچه این اقدام امارات با مخالفت گسترده همه ملت‌های عربی و اسلامی مواجه شد، اما مورد استقبال گرم ایالات متحده و رژیم صهیونیستی قرار گرفت.

ازهار شای، وزیر علوم و فناوری رژیم اسرائیل، به بلومبرگ گفت: بسیار مشتاق مشارکت سرمایه‌گذاران اماراتی در اقتصاد اسرائیل هستیم و اسرائیل از مزایای اقتصادی که این توافق برای ما به ارمغان خواهد آورد، آگاه است.

وی افزود: همکاری‌های آینده احتمالاً بر هوش مصنوعی و علوم کوانتومی و همچنین کشاورزی، مطالعات بیابانی و امنیت آب متمرکز خواهد بود. هر دو طرف همچنین تحقیقات گسترده‌ای در زمینه امنیت سایبری، انرژی و فناوری نمک‌زدایی انجام می‌دهند.

عادی‌سازی، اگرچه بسیاری را شوکه کرده است، اما مربوط به اکنون نبود و همکاری بین دو طرف چندین سال است که وجود دارد.

طبق گزارش بلومبرگ، محققان اماراتی و اسرائیلی بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹، بالغ بر ۲۴۸ مقاله تحقیقاتی مشترک منتشر کرده‌اند. این مقالات زمینه‌های علمی مختلفی از جمله همکاری در برخی پروژه‌های تحقیقاتی بزرگ، مانند آزمایش‌ها در آزمایشگاه فیزیک ذرات (CERN) در اروپا  را پوشش می‌دهند.

این همکاری‌ها فراتر بوده و براساس گزارش‌های موجود دانشگاه‌های اماراتی به برخی از چهره‌های دانشگاهی که روی تحقیقات رژیم اسرائیل کار می‌کنند، مدرک دکترا اعطا کرده‌اند.

همکاری علمی ناشی از عادی‌سازی روابط

به گزارش تایمز اسرائیل، اولین نتیجه عادی‌سازی روابط، چندین توافق دانشگاهی بین دانشگاه‌های امارات و اسرائیل بوده است. دانشگاه هوش مصنوعی محمد بن زاید در ابوظبی و مؤسسه علوم وایزمن در رخووت فلسطین اشغالی قصد دارند یک مؤسسه مجازی مشترک برای هوش مصنوعی تأسیس کنند.

آنها همچنین قصد دارند تبادل دانشجو و محقق را تشویق، کنفرانس برگزار کنند و منابعی را که در اختیار دارند به اشتراک بگذارند.

ازهار شای، وزیر علوم رژیم صهیونی، گفت: همکاری علمی بین امارات و اسرائیل از اولویت‌های اصلی است.

رابرت موگیلنیکی، محقق اقتصاد سیاسی در مؤسسه کشورهای عرب خلیج فارس در واشنگتن دی سی، اضافه می‌کند که دو کشور از قبل روابط گسترده‌ای دارند.

آندره‌آ ماکی، اخترفیزیکدان ایتالیایی در دانشگاه نیویورک ابوظبی که مرتباً با دانشگاهیان اسرائیلی همکاری می‌کند، می‌گوید: محققان به دنبال ایجاد روابط بیشتر و عمیق‌تر هستند. اکنون فقط همکاران اسرائیلی نیستند که از امارات بازدید می‌کنند، بلکه مؤسسات اماراتی نیز می‌توانند تبادل دانشجو را آغاز کنند. اسرائیل یکی از نزدیکترین مناطق به امارات با یک برنامه تحقیقاتی بزرگ است و امید می‌رود که این توافق منجر به همکاری نهادی و همچنین دعوت‌های تحقیقاتی برای برنامه‌های مشترک و کنفرانس‌های علمی منطقه‌ای شود.

همکاری در تحقیقات کووید-۱۹

کلوبیس گزارش می‌دهد که همکاری اسرائیل و امارات در تحقیقات ویروس کرونا حتی قبل از اعلام توافق عادی‌سازی وجود داشته است.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیررژیم صهیونیستی، این موضوع را پس از اعلام عادی‌سازی اعلام کرد که این رژیم با امارات متحده عربی در مورد راه‌های مبارزه با ویروس کرونا همکاری می‌کند.

کریستین اولریچسن، از موسسه بیکر در دانشگاه رایس در ایالات متحده، گفت: به نظر می‌رسد که اولویت فوری برای همکاری، تحقیق و توسعه مربوط به مبارزه با کووید-۱۹ خواهد بود. این می‌تواند یک راه مشترک برای مردم، چه در اسرائیل و چه در امارات، باشد تا این ایده را که هماهنگی در چنین موضوع مهمی به نفع مشترک هر دو کشور است، عادی‌سازی کنند.

در همین رابطه، دو شرکت اسرائیلی با یک شرکت اماراتی برای همکاری در زمینه توسعه یک آزمایش ویروس کرونا توافق‌نامه‌ای امضا کرده‌اند.

همکاری در تحقیقات فضایی

به گفته وزیر علوم و فناوری رژیم صهیونیستی، اسرائیل مشتاقانه منتظر همکاری تجاری با امارات متحده عربی، از جمله تحقیقات فضایی و فناوری پیشرفته است.

وی توضیح داد که او بخشی از یک هیئت اسرائیلی بود که در ۳۱ آگوست از امارات متحده عربی بازدید کرد و شامل یک گروه کاری در زمینه فضا و علم بود.

وی گفت: جلسات واقعاً عالی، جالب و باز بودند. من واقعاً احساس کردم که هر دو طرف می‌خواهند همکاری کنند و می‌خواستند راه‌های مشترکی برای همکاری پیدا کنند. جلسه ۳۱ آگوست شامل بحث‌های اولیه در مورد همکاری‌های بالقوه در زمینه ماهواره‌ها و آزمایش‌های مدار پایین زمین و همچنین هماهنگی بازدیدهای فضانوردان از ایستگاه فضایی بین‌المللی بود.

همکاری‌های فناوری

کارشناسان اسرائیلی به مجله نیچر گفتند که دانشمندان اماراتی می‌توانند از پایگاه تحقیقاتی مستقر در اسرائیل و همکاری‌های آن با شرکت‌های فناوری بهره‌مند شوند. دانشمندان اسرائیلی می‌توانند از سرمایه‌گذاری رو به رشد امارات در تحقیقات، جمعیت متنوع آن و زیرساخت‌های فناوری آن در زمینه‌های مختلف بهره‌مند شوند.

محمد بارون، مدیر عامل بوث، یک اندیشکده مستقل سیاست عمومی در دبی، گفت: آنچه شخصاً مرا هیجان‌زده می‌کند این است که امارات متحده عربی شروع به دیدن اسرائیل به عنوان یک دوست بالقوه کرده است، نه یک خطر. با این حال، او هشدار می‌دهد که تغییر یک شبه اتفاق نخواهد افتاد.

وی افزود: توسعه قابل توجه در استفاده از فناوری‌های اینترنت اشیا و هوش مصنوعی در امارات متحده عربی با پذیرش فوق‌العاده شرکت‌های اسرائیلی و همکاری‌های سرمایه‌گذاری بین استارت‌آپ‌های فناوری مواجه خواهد شد.

اسرائیل موفق شده است حدود ۳۰۰ شرکت چندملیتی را به بخش فناوری خود جذب کند و آن را در خط مقدم تحقیق و توسعه قرار دهد و جایگاه مرکزی را در زنجیره تأمین فناوری جهانی کسب کند.

بخش فناوری پیشرفته اسرائیل بیش از ۴۰ درصد از صادرات آن را تشکیل می‌دهد. امارات متحده عربی نیز با استقرار بیش از یک سوم استارت‌آپ‌های خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) در خاک خود و تلاش برای تبدیل شدن به یک قدرت در بخش فناوری، شهرت مشابهی کسب کرده است.

رابرت موگیلنیکی، محقق اقتصاد سیاسی در مؤسسه کشورهای عربی خلیج فارس در واشنگتن دی سی، توضیح داد که همکاری‌های فناوری بین دو کشور مدت‌ها قبل از اعلام عادی‌سازی روابط وجود داشته است.

این همکاری‌ها شامل همکاری در زمینه جاسوسی و امنیت سایبری نیز می‌شود. اسرائیل میزبان چندین شرکت نظارتی پیشرو، از جمله شرکت جاسوسی NSO Group است که ابزار شنود پگاسوس را که علیه احمد منصور، فعال حقوق بشر اماراتی استفاده شد، توسعه داده است.

شایان ذکر است که امارات متحده عربی نیز برنامه جاسوسی مشابهی با برنامه اسرائیلی به نام Falcon Eye توسعه داده است.

به گزارش رویترز، ایگال اونا، رئیس امنیت سایبری اسرائیل، در نشستی مجازی با محمد الکویتی، همتای اماراتی خود، در مورد «همکاری دیجیتال» بین دو طرف اظهار داشت: ما در حال حاضر شاهد پیشرفت سریعی هستیم و من بسیار خوشبین هستم که مشترکات زیادی داریم و چیزهای زیادی برای به اشتراک گذاشتن داریم.

الکویتی اظهار کرد که امارات احتمالاً در معرض خطر خرابکاری سایبری، از جمله حملات باج‌گیری، قرار خواهد گرفت.

از سوی دیگر، دورون هادار، فرمانده واحد مذاکرات بحران ارتش اسرائیل، خاطرنشان کرد که مقابله با حملات مبتنی بر باج‌گیری یک موقعیت برد-باخت نیست، بلکه یک موقعیت باخت-باخت کمتر است.

الکویتی عادی‌سازی روابط با اسرائیل را «گامی رو به جلو» برای دولت امارات در راستای دستیابی به یک دولت هوشمند و توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی توصیف کرد.

انتقادات و نگرانی‌ها

با وجود آموزش عمومی در امارات متحده عربی در مورد عادی‌سازی، طبق گزارشی در مجله نیچر، حساسیت نسبت به عادی‌سازی همچنان پابرجاست.

مجله نیچر برای یافتن دانشمندان اماراتی که مایل به صحبت در مورد همکاری با اسرائیل باشند، با مشکل مواجه شده است. به گفته این مجله، در امارات متحده عربی، افراد به دلیل صحبت علیه سیاست‌های دولت ممکن است زندانی شوند.

موگیلنیکی هشدار می‌دهد که علی‌رغم اشتیاق دولت‌ها در مورد چشم‌انداز تحقیق و توسعه، روابط بین دانشگاهیان اسرائیلی و اماراتی کلید موفقیت خواهد بود.

او می‌گوید: محققان هر دو کشور چگونه با روابط بالقوه ناخوشایند با همکاران خود که کمی محتاط‌تر و کمتر خوش‌بین به این عادی‌سازی هستند، برخورد خواهند کرد؟ این یک سؤال بزرگ است که نتیجه آن هنوز مشخص نیست. 

ترجمه از میترا فرهادی