به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعه المصطفی العالمیه، شامگاه شنبه ۲۹ شهریورماه طی سخنانی در همایش بین‌المللی «راهکار‌های تقریب و زیست اجتماعی در افغانستان» که در سالن شهید عارف الحسینی مجتمع جامع امام خمینی (ره) برگزار شد، اظهار کرد: در دوران دفاع مقدس، دشمنان انقلاب اسلامی همه توان خود را بسیج کردند و با بهره‌گیری از یک شخصیت جاه‌طلب و دیکتاتور، به نیابت از جریان‌های معارض انقلاب، حمله‌ای همه‌جانبه علیه انقلاب اسلامی آغاز کردند. آنان با حمایت مالی، نظامی و سیاسی گسترده به میدان آمدند، اما پس از سال‌ها ناکام و خسته از تهاجم خود، ناچار به عقب‌نشینی شدند.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به جایگاه تاریخی و فرهنگی منطقه خراسان و سیستان بزرگ و همچنین ماوراءالنهر، افزود: این منطقه در طول تاریخ اسلامی یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین مناطق به‌شمار می‌رود و بخش قابل توجهی از فرهنگ و تمدن اسلامی در همین جغرافیا شکل گرفته است. امروز نیز این منطقه می‌تواند نقشی اساسی در حیات فرهنگی و اجتماعی امت اسلامی و مردم خود ایفا کند.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه با هشدار نسبت به سیاست‌های غرب در منطقه، گفت: تمدن مادی غربی، فرهنگ اسلامی را رقیب اصلی خود می‌داند و برای مقابله با آن، بر تفرقه‌افکنی میان مسلمانان تأکید دارد.
وی گفت: دوران دفاع مقدس دوران سختی و تنهایی نظام اسلامی در برابر جریان‌های شرقی و غربی بود، اما پایداری ملت، رهبری امام خمینی(ره)، ایثارگری مردم به ویژه جوانان و حضور فداکارانه نیرو‌هایی نظام از ملیت‌های مختلف، موجب ناکامی دشمن شد. امروز از همه شهیدان، به‌ویژه شهدای مقاومت اسلامی در سال‌های اخیر یاد می‌کنیم. در این مدت جمع زیادی از جبهه مقاومت تقدیم انقلاب شد و یاد سید شهدای مقاومت، علامه مجاهد شهید سید حسن نصرالله و دیگر شهدای مقاومت را گرامی می‌داریم و به ارواح مطهر آنان درود می‌فرستیم و از خداوند متعال علو درجات برای ایشان و ثبات قدم برای ادامه راهشان مسئلت می‌کنیم.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه ادامه داد: موضوع همایش با ایام وحدت و مسئله تقریب امت اسلامی همخوانی دارد، به‌ویژه آن که محور این نشست، افغانستان و راهکار‌های تقریب و زیست اجتماعی در این کشور است. افغانستان به‌عنوان کشوری نسبتا پرجمعیت و وسیع با تنوع قومی، نژادی و زبانی، نیازمند برنامه‌ریزی بر اساس مبانی مشترک برای زیست اجتماعی است و مسئولان فرهنگی و حاکمیتی باید به این مسئله مهم توجه ویژه داشته باشند.
استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: مراکز علمی، آموزشی و پژوهشی در این زمینه نقش مهمی برعهده دارند و می‌توانند مسائل را تبیین کرده و راهکار‌های عملی به تصمیم‌گیران ارائه دهند. دوستان ما در مؤسسه آموزش‌های کوتاه‌مدت، موضوع مناسبی را انتخاب کرده‌اند و با مشارکت پژوهشگران و نهاد‌های علمی این همایش را برگزار کرده‌اند. امید است خروجی و دستاورد این نشست بتواند برای مسئولان فرهنگی و سیاسی راهگشا باشد.
زیست اجتماعی و تشکیل هویت فرهنگی ملت‌ها
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی با اشاره به نکاتی درباره «زیست اجتماعی» و «تشکیل هویت فرهنگی ملت‌ها»، خاطرنشان کرد: ملت‌ها جدای از گذشته تاریخی خود تعریف نمی‌شوند و میان گذشته و امروز آنها پیوستگی و امتداد وجود دارد. افغانستان نیز همانند دیگر کشور‌ها و جوامع اسلامی، از تاریخ و تمدنی برجسته برخوردار است. گرچه آنچه در اولویت قرار دارد، شرایط کنونی ملت‌هاست، اما بی‌تردید امروز هر جامعه باید با نگاه و تجربه‌اندوزی از گذشته خود شکل گیرد. ملت افغانستان نیز دارای تاریخ ممتد و پرارزشی در جغرافیای جهان اسلام است.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به جایگاه تاریخی و فرهنگی منطقه خراسان و سیستان بزرگ و همچنین ماوراءالنهر، بیان کرد: این منطقه در طول تاریخ اسلامی یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین مناطق به‌شمار می‌رود و بخش قابل توجهی از فرهنگ و تمدن اسلامی در همین جغرافیا شکل گرفته است. امروز نیز این منطقه می‌تواند نقشی اساسی در حیات فرهنگی و اجتماعی امت اسلامی و مردم خود ایفا کند.
عناصر متعدد شکل گیری هویت فرهنگی
وی با بیان اینکه عناصر متعددی در شکل‌گیری هویت فرهنگی یک جامعه تأثیرگذار هستند، افزود: آنچه موجب انسجام اجتماعی و پیوند مردم در کنار یکدیگر می‌شود، فرهنگ و هویت مشترک آنان است. زبان، هویت، جغرافیا و سرزمین از جمله عناصر اثرگذار در هویت اجتماعی به‌شمار می‌روند، اما بی‌تردید مهمترین و تعیین‌کننده‌ترین عنصر در این میان، عقیده است که نقشی بسیار پررنگ‌تر از دیگر مؤلفه‌ها دارد.
حجت الاسلام والمسلمین عباسی بیان کرد: مردم منطقه‌ای که امروز به‌عنوان افغانستان شناخته می‌شود، به‌ویژه در ۲۵۰ سال اخیر، عمدتاً بر پایه عنصر عقیده اسلامی با یکدیگر پیوند خورده‌اند. بر اساس آمارها، بیش از ۹۹ درصد مردم این سرزمین مسلمان هستند و این ویژگی، افغانستان را به یکی از مناطق خاص جهان اسلام تبدیل کرده است. همه مذاهب اسلامی در ذیل همین عنصر اساسی یعنی اسلام قرار دارند و همین اصل، مهمترین عامل وحدت و اتحاد میان مردم این کشور بوده و باید همچنان به‌عنوان ابزار اصلی حفظ انسجام و زیست اجتماعی مورد توجه و مراقبت قرار گیرد.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به تنوع قومی و زبانی در افغانستان، بیان کرد: در این کشور اقوامی، چون ازبک، تاجیک و دیگر گروه‌ها زندگی می‌کنند و زبان‌های متعددی رایج است. این تنوع می‌تواند به‌جای تهدید، فرصتی برای غنا و پویایی فرهنگی جامعه باشد، مشروط بر آنکه عنصر وحدت‌بخش عقیده بر فراز همه این تفاوت‌ها حاکم باشد.
عنصر عقیده اسلامی عامل اصلی انسجام داخلی مردم افغانستان
وی تأکید کرد: عنصر عقیده اسلامی نه‌تنها عامل اصلی انسجام داخلی مردم افغانستان است، بلکه می‌تواند در تسهیل روابط این کشور با دیگر ملت‌ها و همسایگان نیز نقش مهمی ایفا کند. برخلاف جوامعی که صرفاً بر عناصر قومی یا زبانی تکیه می‌کنند و گاه در برقراری ارتباط با دیگران دچار چالش‌هایی می‌شوند، اتکا به عنصر عقیده اسلامی ظرفیت گسترده‌تری برای تعامل و همگرایی فراهم می‌آورد. به‌عنوان نمونه، گرچه کشور‌های عربی به واسطه زبان مشترک اتحادیه‌ای تشکیل داده‌اند، اما همین موضوع گاهی باعث محدودیت و مانع ارتباط مؤثر با دیگر همسایگان می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین عباسی با تأکید بر آثار ناشی از اتکای افراطی به هر یک از عناصر هویتی، عنوان کرد: اگر بیش از حد به یک عنصر توجه شود، امکان دارد پیامد‌هایی نیز به‌دنبال داشته باشد، اما اگر عنصر عقیده و وحدت اسلامی مورد توجه قرار گیرد، تقریباً همسایگان این کشور را دیگر کشور‌های اسلامی تشکیل می‌دهند و این امر تسهیل‌کننده مناسبات میان ملت‌ها خواهد بود. به‌جز مسیر‌هایی که به برخی نواحی غیراسلامی منتهی می‌شود، در اطراف این کشور عمدتاً کشور‌های اسلامی قرار دارند و عنصر اسلام و عقیده بهترین کمک‌کننده در تسهیل روابط برون‌مرزی است.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه، افزود: ارتباط با همسایگان برای یک ملت و یک کشور از اهمیت زیادی برخوردار است و بر پیشرفت و زندگی اجتماعی و جایگاه بین‌المللی تأثیرگذار است، باید بیش از هر چیز به نقش عنصر عقیده در ایجاد اتحاد و هویت جمعی مردمان این منطقه توجه شود. تاریخ این سرزمین نشان می‌دهد که مردم این دیار با تمام وجود به این عقیده عشق و انس داشته‌اند، آنان صادقانه در خدمت فرهنگ اسلامی بوده و در تولید علم اسلامی مشارکت جدی داشته‌اند. متکلمان، فقیهان، مفسران، ادبای برجسته، شاعران و شخصیت‌های فراوان علمی و فرهنگی در این منطقه ظهور کرده و با همه وجود در خدمت این فرهنگ بوده‌اند.
تفرقه فرهنگی، مهمترین دغدغه دشمنان اسلام
وی تصریح کرد: امروز دشمنان فرهنگی ما بیش از هر چیز بر ایجاد تفرقه تأکید دارند و تلاش می‌کنند از هر فرصتی برای جداسازی و تضعیف مجموعه استفاده کنند؛ این نکته پنهان نیست و قابل انکار هم نیست. تمدن مادی غربی، از منظر خود، فرهنگ اسلامی را رقیب و عمده‌ترین تهدید می‌پندارد و نسبت به این رقیب غافل نیست؛ اگر ما نیز غافل شویم، آنان کوتاهی نخواهند کرد. از نگاه آنان، هیچ فرهنگ یا گفتمانی در مقابل گفتمان مادی سلطه‌جو خطرناک‌تر از فرهنگ و گفتمان اسلامی نیست و بنابراین باید این تهدید مدیریت شود.
حجت الاسلام والمسلمین عباسی مهمترین ابزار مدیریت این تهدید، تجزیه، تضعیف و تخریب را «وحدت میان مسلمانان» دانست و تأکید کرد: هدف دشمن این است که به اشکال مختلف افراد را به امور شخصی، قومی یا زبانی مشغول سازند تا دوستان حقیقی و مؤلفه‌های تعالی‌بخش آنها را فراموش کنند و تبدیل به جوامع کوچک، ضعیف و نیازمند شوند؛ جوامعی که برای امنیت و بقا ناچار به روی آوردن به تمدن غربی و طلب حمایت از آن خواهند شد.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به رخداد‌های اخیر در منطقه تأکید کرد: حوادثی که در روز‌های گذشته رخ داده‌اند آیینه عبرتی برای ما هستند؛ برخی دولت‌ها و همسایگان اسلامی، گمان حفظ امنیت خویش را در تکیه به کسانی جستند که در حقیقت اصلی‌ترین دشمنان آنها بودند. واقعاً چقدر آدم باید ساده شد که برای تأمین امنیت به گرگ درنده پناه ببرد و گمان کند از او محافظتی نصیبش می‌شود. در مجموع لازم است در اتخاذ راهبرد‌ها و روابط بین‌المللی هوشمند باشیم و به جای تکیه بر عناصر فرعی، بر محور وحدت و عقیده اسلامی تأکید داشته باشیم.
وی با اشاره به دخالت عناصر خارجی و داخلی در تحولات برخی کشور‌های منطقه عنوان کرد: کسانی دست به‌دست هم دادند و در یک کشور اسلامی، همسایه این رژیم جعلی و اشغالگر، دولتی را به‌گمان خود ساقط کردند تا دستگاه‌های وابسته به آنها به قدرت برسند. هرچقدر اعلام شد که طراحان و پشتیبانان این تحرکات صرفاً همان جریان‌ها و گروه‌های داخلی نیستند و دستگاه‌های دیگری در عرصه جهانی نیز به‌دنبال از بین بردن آن حکومت‌اند، برخی باور نکردند و حتی برخی جریان‌ها که خود را مخالف سلطه غرب معرفی می‌کردند، گمان می‌کردند با رفتن آن حکومت، جایگزینی خواهد آمد که ضد اسرائیل و ضد آمریکا باشد؛ اما واقعیت رخ داد و دیدیم که یکی از پایگاه‌هایی که می‌توانست در برابر رژیم اشغالگر و آمریکا مقاومت کند، از میان رفت.
افتخار برخی دول، دراز کردن دست مقابل سلطه گران است
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی تصریح کرد: امروز برخی از سران آن کشور‌ها افتخار می‌کنند که دوان‌دوان به سوی قدرت‌های سلطه‌گر رفته و دست نیاز به آنها دراز کنند، در حالی که با جریان ایستادگی و مقاومت اسلامی در منطقه دشمنی می‌کنند و در برابر اصلی‌ترین دشمن امت اسلامی حضور می‌یابند و افتخار می‌کنند که با آنان ارتباط برقرار کنند. اعلام‌هایی نیز شنیده می‌شود مبنی بر اینکه به‌زودی فلان شخص با رئیس جمهور آمریکا دیدار خواهند داشت؛ این نشانه‌های گم‌کردن دوست و دشمن است.
رئیس جامعه‌المصطفی‌العالمیه ادامه داد: متأسفانه ما امروز در دنیای اسلام به این بلا مبتلای هستیم؛ کسانی، جریان‌ها و حتی دولت‌هایی وجود دارند و که نمی‌توانند میان دوست و دشمن تمایز قائل شوند و این همان هدفی است که دشمن پیگیری می‌کند؛ دامن زدن به اختلافات سیاستی شناخته‌شده است. اگرچه این سیاست پنهان نیست و عقل سلیم آن را می‌فهمد. یک اصطلاحی هست که می‌گوید؛ تفرقه بانداز و حکومت کن، اما در مصادیق همواره زمینه خطا وجود دارد و به همین جهت برخی دولت‌ها به تصور حفظ امنیت، دست نیاز خود را پیش گرگ درنده دراز می‌کنند؛ تجربه نشان داده چگونه از همان‌ها حمایت شد و حفاظت گردید.
وی افزود: این مشکل امروز دنیای اسلام است؛ حاکمان و دولت‌های اسلامی باید برای بقای خود نیز که شده به ضرورت حفظ وحدت و اعتقاد به آن پایبند باشند، وگرنه تبدیل به طعمه قدرت‌های استعماری و استکباری خواهند شد که می‌خواهند بر عالم حکم‌فرما شوند و هیچ صدای رقیبی را تحمل نکنند. این قدرت‌های خودخوانده انتظار دارند همه از جمله دولت‌های اسلامی رعیتی فرمان‌بردار باشند و وقتی تضعیف، تفرقه و جدایی ایجاد شود، آنها به اهدافشان می‌رسند.
حجت الاسلام والمسلمین عباسی بیان کرد: تا زمانی که گرفتار تفرقه و اختلاف باشیم، نباید از دشمن اصلی غافل شویم و به‌جای مقابله با دشمن اصلی، با دشمن موهوم و برادرِ خود برخورد کنیم. اگر تصمیم‌گیران، حاکمان و مسئولان فرهنگی در دنیای اسلام به این نکته توجه نکنند، اوضاع همچنان بر همین منوال ادامه خواهد یافت.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه گفت: علاوه بر عنصر عقیده و دین که مهمترین مولفه هویت‌بخش و وحدت‌آفرین میان مردم این منطقه بوده است، عنصر دیگری نیز نقش مؤثری در تقریب و حفظ هویت تاریخی مردم دارد که نباید از آن غافل شد.
وی خاطرنشان کرد: فرهنگ اسلامی در این منطقه عمدتاً بر بستر زبان فارسی منتقل شده است و این واقعیت تاریخی قابل انکار نیست. نمی‌توان تاریخ چند صد ساله این دیار را قطع کرد و امروز آن را از گذشته جدا دانست یا هویتی جدید خلق کرد. زبان فارسی که برخی در سال‌های اخیر تلاش کردند نام یا عنوان آن را به زبان دری تغییر دهند، همان زبان تاریخی است که همواره حامل فرهنگ و تمدن اسلامی بوده و نقشی تعیین‌کننده در شکل‌گیری هویت مردم این منطقه داشته است.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: زبان فارسی یا زبان دری، در طول تاریخ این منطقه، بستر انتقال علوم، کلام، تفسیر، تاریخ، شعر و ادبیات بوده و هیچ جنبه مذهبی خاص نداشته است. اهل سنت این منطقه، همچون حنفیان، با این زبان آثار علمی و فرهنگی تولید کرده‌اند؛ از جمله متکلمان و نویسندگان برجسته‌ای که با همین زبان کلام، تفسیر و ادبیات تولید کرده‌اند. حافظ، سعدی، مولوی و فردوسی نیز از اهالی این دیار بوده و با زبان فارسی آثاری خلق کرده‌اند که خاستگاه آن خراسان بزرگ است و به فرهنگ اسلامی، نه فقط به یک مذهب خاص خدمت کرده است.
رئیس جامعه المصطفی العالمیه بیان کرد: زبان فارسی به‌عنوان عنصر اصلی هویت‌بخش این مردم باید حفظ شود و نباید از آن غافل شد؛ زیرا تاریخ، فرهنگ و زندگی اجتماعی مردم این منطقه با این زبان گره خورده است. عناصر دیگر هویتی نیز در مقالات و پژوهش‌های ارائه‌شده مورد توجه قرار گرفته‌اند، اما تأکید بر وحدت اسلامی و اتحاد امت، که بیش از ۹۹ درصد مردم این منطقه را شامل می‌شود، اهمیت ویژه دارد.
وی در پایان تأکید کرد: برادری در سایه وحدت اسلامی، قومیت‌ها، زبان‌ها و نژاد‌های مختلف نه تنها آنها را از هم جدا نمی‌کند، بلکه تنوع فرهنگی زیبایی را شکل می‌دهند که می‌تواند منبع بالندگی، پویایی و خلق تمدن در این بخش تأثیرگذار تاریخ اسلام باشد. موفقیت، سربلندی، آبادانی و عزت مردم این دیار و همچنین همه مسلمانان و اعضای خانواده بزرگ اسلام را از خداوند متعال مسئلت می‌کنیم.