به گزارش ایکنا، در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام و المسلمین حسن بوسلیکی؛ رئیس پژوهشکده اخلاق و معنویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در سخنانی با بیان اینکه اخلاق از دیرباز در حوزه علمیه رایج بوده است، گفت: چند سالی است نگاهی علمی به این دانش صورت گرفته و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این زمینه پیشگام بوده و نیز پژوهشکده اخلاق و معنویت با سه گروه علمی راه‌اندازی شده است.
وی اضافه کرد: اسلام، مطالعات معنویت، اخلاق و تربیت سه گروه این پژوهشکده است که در عرصه میان‌رشته‌ای فعالیت دارد؛ در عرصه روان‌شناسی، چند جلد کتاب چاپ شد و امروز بعد از سالیان متمادی تولید آثار به راه‌اندازی نشریه میان‌رشته‌ای اخلاق و روان‌شناسی رسیده‌ایم و در صدد دریافت مجوزهای معتبر برای نشریه هستیم.
بوسلیکی، با بیان اینکه جذب مقاله برای چنین نشریاتی به خصوص در یکی دو شماره اول زحمت زیادی دارد، گفت: چند سال قبل یک سمپوزیوم اخلاق و روان‌شناسی را برگزار کردیم و دو هدف داشتیم؛ اول ظرفیت‌سنجی برای اینکه ببینیم می‌توان همایش برگزار کنیم و دیگری ظرفیت‌سازی برای راه‌اندازی نشریه که در هر دو عرصه شاهد موفقیت زیادی هستیم.
بوسلیکی، با اشاره به فهرست موضوعی نشریه، اظهار کرد: رویکرد اصلی، نشریه میان‌رشته‌ای اخلاق و روان‌شناسی است و نه اخلاق صرف و روان‌شناسی صرف، در واقع مباحث مرتبط با دو دانش است. موضوع دیگر هم تحلیل روان‌شناسی از مسائل اخلاقی، همچنین راهکارهای پیاده‌سازی اخلاق در فرد و جامعه.
وی بیان کرد: مباحث مشاوره اخلاق که در حال تبدیل شدن به یک رشته است، تربیت اخلاقی و تحلیل‌های اخلاق اجتماعی از منظر روان‌شناسی اسلامی، غنی‌سازی و اسلامی‌سازی روان‌شناسی و بازخوانی مؤلفه‌های شخصیت سالم از منظر اخلاقی هم از مباحث اولویت‌دار برای این نشریه است. ارزش‌مداری فعالیت‌های روان‌شناسان و الهیات اخلاق، فلسفه اخلاق، مباحثی که ماهیت فلسفه اخلاقی دارد اما موضوع آن روان‌شناسی اخلاق است هم از دیگر مطالب در نشریه خواهد بود. در نهایت هم بازخوانی تراث کهن اخلاقی از منظر روان‌شناسی اخلاق.
اهمیت مطالعات میان‌رشته‌ای
در ادامه حجت‌الاسلام و المسلمین علیزاده؛ رئیس قطب اخلاق دفتر تبلیغات اسلامی و دبیر نشریه میان رشته‌ای اخلاق و روان‌شناسی، با بیان اینکه از حوزه‌های مهم اثرگذار دانشی، مطالعات میان‌رشته‌ای است، گفت: اهمیت میان‌رشته‌ای از این جهت بیشتر خود را نشان می‌دهد که مسائل جامعه عمدتا چندتباری هستند و این چندبعدی بودن اقتضاء می‌کند که در مواجهه دانشی با آن از ظرفیت بیش از یک دانش استفاده کنیم.
علیزاده اظهار کرد: رویکرد میان‌رشته‌ای اخلاق در مطالعات جدید رونق زیادی گرفته است و نوآوری در تماس بین دانش‌ها می‌تواند شکل بگیرد در غیر اینصورت، حرف جدید و افق‌گشایی در یک رشته، کمتر میسر است.
وی اظهار کرد: به خصوص در اخلاق به دلیل دامن‌گستری این رشته و حضور آن در بسیاری از عرصه‌ها و واقعیت‌های اجتماعی، مطالعات میان‌رشته‌ای ضریب و اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. انسان‌شناسی با اخلاق پیوند عمیقی دارد و هرقدر اشراف ما به ساختار وجودی انسان و قانونمندی حاکم بر وجود انسان بیشتر شود، امکان بهره‌برداری بیشتری هم در دانش اخلاق ایجاد خواهد شد.
علیزاده، با بیان اینکه پژوهشکده اخلاق و معنویت در پیوند بین روان‌شناسی و جامعه‌شناسی پیشتاز بوده است، گفت: در طول 15 سال اخیر در گام اول گفت‌وگوی مؤثر میان فرهنگی را با جهان غرب آشنا کردیم و در این مسیر کتبی ترجمه شدند و در عرصه جامعه‌شناسی اخلاق هم ترجمه فاخری از آثار مرتبط با این حوزه در دنیا داشته‌ایم. در عرصه انسان‌شناسی و اخلاق هم حرف زیادی برای گفتن داریم، لذا تصمیم گرفتیم تا اولین نشریه میان‌رشته‌ای باشد و امروز با حضور چهره‌های برجسته کشوری جمع فاخری در هیئت تحریریه ایجاد شده است. از بین شخصیت‌های حوزوی هم قائم مقام حوزه‌های علمیه سراسر کشور در جمع ما حضور دارند.
برگزاری همایش اخلاق و روان‌شناسی
دبیر نشریه اخلاق، اضافه کرد: برای جریان‌سازی اجتماعی، یک همایش هم با عنوان روان‌شناسی اخلاق در سطح ملی برگزار خواهیم کرد.
وی افزود: نشریات علمی، به چند جهت جایگاه والایی دارند و سبب تسریع در آورده‌های دانشی می‌شوند؛ زیرا تألیف یک کتاب معمولا بین دو تا 5 سال طول می‌کشد اما مقاله در فرصت کوتاهی نوشته می‌شود همچنین مقاله بیشتر مورد توجه مخاطبان است و سریعتر نقد می‌کنند.
رئیس قطب اخلاق، تصریح کرد: اگر سنت رساله‌نگاری در فقه و اخلاق و ... بازخوانی شود و نقاط قوت آن با نشریه و تحقیقات ما پیوند برقرار کند، برکات بسیار بیشتری را شاهد خواهیم بود.
اهمیت اخلاق در حل مسائل اجتماعی
همچنین حجت‌الاسلام و المسلمین نجف لکزایی؛ رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با تبریک انتشار دومین مجله پژوهشکده اخلاق، گفت: نشریه نخست این پژوهشکده خیلی سریع جای خود را در حوزه باز کرد و انشاءالله شاهد نشریات دیگری هم باشیم از جمله بحث اخلاق سیاسی که تلاش داریم در پژوهشکده راه بیفتد همچنین اخلاق حکمرانی و حکمرانی اخلاقی.
وی افزود: ما ابتدا باید مرجعیت علمی پیدا کنیم تا مرجع حل مسائل شویم؛ مجلات، همایش‌ها و کرسی‌های علمی ابزار مرجعیت‌یابی است و پژوهشکده در این عرصه گام‌های خوبی برداشته است. از جمله در حوزه سلامت معنوی که به شدت مورد نیاز جامعه است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با بیان اینکه مأموریت پژوهشگاه، امتداد مسئله‌محوری در چرخه حکمرانی است و از این رو در همه فعالیت‌ها به این بحث توجه داریم، اظهار کرد: توجه به مسئله مرکزی حکمرانی و انسان و حل این مسائل، پیچیده است که از عهده یک سازمان و حتی دولت برنمی‌آید و باید دولت، مردم و نهادها جمع شوند تا آن را حل کنند. این مسئله ممکن است در سطح یک روستا، منطقه، سطح ملی و حتی بین‌المللی باشد.
لکزایی تصریح کرد: در حال حاضر 6 برنامه توسعه در کشور داشته‌ایم که به صورت میانگین هر کدام در بهترین حالت تا 30 درصد اجرا شده است یعنی اگر برنامه هم نبود این میزان رخ می‌داد؛ بنابراین پیشرفت، یک عزم همگانی می‌خواهد و از امور جامع است که وقتی رهبری پیشقدم شدند، همه باید پشت سر ایشان قرار بگیرند در غیر اینصورت اگر کسانی مخالفت کنند این مسیر مخدوش خواهد شد.
اخلاق؛ مسئله مرکزی انسان
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، با بیان اینکه وقتی فرد تربیت نشود و تحت تأثیر غرایز عمل کند، طبیعتا پیشرفتی هم نخواهد داشت؛ به مسئله مرکزی انسان اشاره کرد و گفت: امام(ره) در شرح حدیث جنود عقل و جهل و در آثار دیگرشان فرمودند: مسئله مرکزی انسان، اخلاق است؛ فقه و اعتقادات هم مقدمه برای اخلاق است؛ ایشان گفته‌اند: ابلیس مشکل عدم باور به توحید و معاد را نداشت؛ یعنی هم خدا و هم معاد را قبول داشت اما گرفتار استکبار شد. افراد وقتی مستکبر شوند در برابر خداوند هم می‌ایستند. ابلیس گفت: من از آدم بهتر هستم و فرعون هم همین سخن را بر زبان راند و موسی را به نداشتن مال، لباس فاخر و ... متهم کرد.
لکزایی، با تأکید بر اینکه ریشه همه مشکلات بشر در همین استکبار او است، اضافه کرد: اگر عمل و سلوک را در حیث اجتماعی و تمدنی دیدیم در این صورت متوجه می‌شویم که آیا جامعه آمادگی حرکت به سمت کمال و پیشرفت را دارد. البته استکبار، رفتار براساس غرایز است و حتی برخی افراد اموال و قدرت قابل توجهی هم ندارد اما باز رفتار استکباری دارند یا کسی چون ترامپ رفتارهای سودگرایانه و مستکبرانه دارد و مدعی خواستن کانادا و برخی نقاط دیگر دنیا می‌شود. بنابراین جمع علم، حال و کنش برای اصلاح جامعه لازم است و به تعبیر دیگر باید نهادهای سلوکی مانند مسجد، هیئت و جلسات قرآن و ... در کشور فعال شود.
وی تأکید کرد: مشکل بزرگ دانش‌های جدید مانند روان‌شناسی، علوم سیاسی و ... این است که استکبار را تئوریزه می‌کنند؛ در علوم سیاسی این مسئله واضح است و برخی با صراحت می‌گویند، تسلیم آمریکا شوید و با او ملاقات کنید تا به مشکلی برنخورید؛ در حالی که مگر ما با او کاری داشتیم؟ کسانی بودند که ملاقات هم کردند و به آنان رحم نشد.
لکزایی تأکید کرد: اگر استکبار انسان حل شد مسائل روان‌شناسی او هم حل خواهد شد. حرص و زیاده‌خواهی و حسادت او هم برطرف می‌شود و برعکس اگر مثلا یک انسان حسود در یک مسئولیت قرار بگیرد فقط خودش را می‌بیند و نمی‌گذارد فرد دیگری رشد کند.