یادداشت
شهید شوشتری؛ سردار جبهه وحدت

سردار شهید نورعلی شوشتریدر ۲۶ مهرماه ۱۳۸۸، جمعی از سرداران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که برای شرکت در اجلاس سران طوایف و ریش‌سفیدان عازم منطقه‌ پیشین در محدوده‌ سرباز بودند، در جنایتی ناجوانمردانه مورد هجوم عناصر تروریستی قرار گرفتند و به فیض شهادت نائل آمدند. در این واقعه‌ غم‌انگیز، تعدادی از فرماندهان بلندپایه‌ سپاه، شامل سردار نورعلی شوشتری، جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه و فرمانده قرارگاه قدس، سردار محمدزاده، فرمانده سپاه استان سیستان و بلوچستان، فرمانده سپاه ایرانشهر، فرمانده سپاه سرباز و فرمانده تیپ امیرالمؤمنین(ع) با تقدیم خون پاک خود، تفکر مبارزه با استکبار و تروریسم را جاودانه کردند.

سردار شهید شوشتری که توفیق هم‌رزمی با اسوه‌های ایثار همچون شهید باکری و شهید برونسی را در کارنامه‌ پرافتخار خود داشت، در اکثر عملیات‌های دوران دفاع مقدس، با تکیه بر مسئولیت‌های متعدد و به‌ویژه در جایگاه فرماندهی محورهای عملیاتی، حضوری پیشرو و تعیین‌کننده از خود نشان داد. هفت مرتبه مجروحیت سنگین و تحمل رنج‌های طاقت‌سوز ناشی از آن، نشان از پیوند عمیق او با آرمان‌های امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی داشت؛ پیوندی که سبب شد از همان روزهای نخستین پس از پیروزی انقلاب، در جایگاه رزمنده‌ای دلباخته و فداکار در صف مقدم رویارویی با توطئه‌ها حاضر شود. 

نخستین جلوه‌های این روحیه‌ جهادی در عملیات طریق‌القدس متجلی شد؛ آنجا که وی فرماندهی گردانی از تیپ سربلند ۲۵ کربلا را بر عهده گرفت. در مقابله با بحران‌های نوپدید آن دوران، از جمله ناآرامی‌های کردستان و فتنه‌ گنبدکاووس در سال‌های ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ نیز، وی از جمله رزمندگانی بود که با طی مسافتی طولانی از زادگاه خود، داوطلبانه به خط مقدم دفاع از کیان انقلاب و حریم جغرافیایی کشور شتافت. تداوم این نقش‌آفرینی سرنوشت‌ساز، در عملیات‌های کلیدی «فتح‌المبین» و «بیت‌المقدس» نیز مشهود بود. با آغاز طراحی عملیات والفجر مقدماتی و به‌دلیل تراکم نیروهای فرمانده و رزمنده در استان خراسان، مأموریت خطیر تشکیل لشکری عظیم از دلاوران این دیار به وی سپرده شد. در این مسیر، تیمی متشکل از سرداران قالیباف و قاآنی برگزیده شدند و با مساعدت و هدایت ایشان، لشکر ۵ نصر تأسیس شد که در سلسله عملیات‌های والفجر ۱، ۲ و ۳ ایفای نقش کرد. 

در جریان عملیات والفجر ۳ و برای آزادسازی منطقه‌ استراتژیک مهران، نبردی دشوار و پرحادثه به وقوع پیوست. در اوج این رویارویی، دلاوری و استقامت سردار شوشتری در صحنه‌ درگیری تن‌به‌تن و سرنیزه‌ای با سرهنگ جاسم، از بستگان صدام حسین به نمایش درآمد. با حذف این فرمانده ارشد دشمن، تپه‌ مورد مناقشه نیز آزاد شد و عملیات مهران با موفقیت کامل به پایان رسید. گفتنی است که طیف وسیعی از عملیات‌ها در محور شمال غرب کشور، از عملیات ماموت تا والفجر ۱۰، در عمل تحت هدایت و فرماندهی مستقیم این شهید عالی‌مرتبه به اجرا درآمد. سردار شهید نورعلی شوشتری که سال‌های متمادی، افتخار خدمت‌گزاری بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) را نیز در کارنامه داشت، بارها در جمع هم‌رزمانش می‌گفت: «آرزو دارم در میدان جنگ باشم و به شهادت برسم و جسم ناقابلم در راه خدا تکه‌تکه شود.» 

از جمله مسئولیت‌های متعدد این فرمانده بزرگ می‌توان به فرماندهی لشکر ۵ قرارگاه نجف، فرماندهی قرارگاه حمزه و جانشینی فرمانده نیروی زمینی سپاه نیز اشاره کرد. 

شفاعت امام خمینی(ره) 

با آغاز عملیات سرنوشت‌ساز مرصاد، این شهید عالی‌مقام به توصیه‌ مقام معظم رهبری، فرماندهی این عملیات را عهده‌دار شد. براساس روایت شهید صیاد شیرازی، ایشان در این مأموریت نیز فرماندهی کم‌نظیری از خود به نمایش گذاشت. این کفایت مدیریتی به حدی بود که وقتی مرحوم سیداحمد خمینی در تماسی تلفنی با ایشان، گزارش پیشرفت عملیات را دریافت کرد و به محضر امام خمینی(ره) برد، بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی خطاب به سردار شوشتری، پیام تاریخی خود را این‌گونه ابلاغ فرمود: «در این دنیا که نمی‌توانم کاری بکنم. اگر آبرویی داشته باشم، در آن دنیا قطعاً شما را شفاعت خواهم کرد.»

مسیح بلوچستان

این مجاهد گرانقدر از ابتدای فروردین‌ماه ۱۳۸۸ نیز با حفظ سمت، فرماندهی قرارگاه قدس زاهدان را بر عهده گرفت و در این عرصه، با تلاشی خستگی‌ناپذیر و مجاهدتی پیگیر، موفق به ایجاد و تحکیم اتحاد بین طوایف شیعه و سنی در آن استان شد و این افتخاری دیگر بر کارنامه‌ درخشان او بود؛ چون از جمله شخصیت‌هایی بود که از صبر، آرامش و وقاری مثال‌زدنی برخوردار بود. هم‌زمان هوشیاری، ذکاوت و درک عمیق، سردار را نسبت به اهداف، اقدامات و ترفندهای دشمن مطلع می‌کرد. همین آرامش، ذکاوت و تسلط روانی، از کلیدی‌ترین ویژگی‌های یک فرمانده محسوب می‌شود که امکان عبور از پیچیده‌ترین شرایط را فراهم می‌کند و این‌چنین بود که سردار توانست با کمک به حل بحران‌های تفرقه‌ساز در استان سیستان و بلوچستان، به مسیح بلوچستان ملقب شود. 

سرانجام، سردار نورعلی شوشتری، جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرمانده قرارگاه قدس در حالی که در تدارک برگزاری همایش وحدت سران طوایف در استان سیستان و بلوچستان بود، صبح روز یکشنبه، ۲۶ مهرماه ۱۳۸۸، در جریان اقدامی تروریستی در شهر سرباز، به فیض عظیم شهادت نائل آمد؛ اما شهادت این سردار بزرگ، سهمگین‌ترین ضربه را بر پیکره تروریسم منطقه وارد کرد و زمینه‌ساز ریشه‌کنی غده‌ چرکین عبدالمالک ریگی، یکی از خطرناک‌ترین عناصر تروریستی شد. 

سردار شوشتری در بیان سردار سلیمانی 

سردار سلیمانی در توصیف این شهید بزرگوار فرمود: «اگر همه‌ خراسان را بگردید، نمی‌توانید مانند شهید شوشتری پیدا کنید... همه فرماندهان نظامی ما در آن هشت سال، با نماد اخلاقی و اعتقادی در جنگ شرکت می‌کردند... کم اتفاق افتاده که ارتش یک کشور، نماد اعتقادی مردمش را در جبهه‌ها به‌کار گیرد. در تاریخ، نمونه‌های محدودی از این نوع رفتار وجود دارد که در صدر اسلام در غزوات حضرت رسول(ص) می‌توان مشاهده کرد... یکی دیگر از عوامل اثرگذار که جنگ ما را متحول کرد، مدیریت جنگ بود که ایشان این توانایی را با قدرت به اجرا رساند... او در شهر خودش هیچ پست و مقامی نداشت، وقتی به جبهه آمد، با عملکرد خودش پرآوازه و شهره شد، به‌طوری که حتی رزمندگان راه‌رفتن ایشان را نیز تقلید می‌کردند... خون شهید شوشتری در بهترین نقطه‌ زمین و در بهترین فصل زندگی‌اش به زمین ریخته شد.» 

الگوی راهبردی شهید شوشتری 

اقدامات و رویکردهای این شهید بزرگوار می‌تواند الگویی راهبردی برای کاهش شکاف‌های قومیتی و تقویت امنیت ملی باشد. شهید نورعلی شوشتری با کارنامه‌ درخشان فرماندهی در مناطق حساسی همچون کردستان و سیستان و بلوچستان، از تجربیات عمیقی در مدیریت چالش‌های قومیتی برخوردار بود. این امر از آن نظر دارای اهمیت است که ایران با تنوع قومیتی گسترده‌ای روبه‌روست که در صورت نبود مدیریت صحیح می‌تواند به محملی برای بروز تنش‌ها تبدیل شود. 

الگوی عمل شهید شوشتری چنین بود: تقویت اعتمادسازی از طریق مشارکت‌دادن نخبگان محلی، توجه به خواست‌های مشروع اقوام در چارچوب انسجام ملی، به‌کارگیری دیپلماسی مردمی همراه با اقتدار قانونی و تلفیق هوشمندانه راهکارهای امنیتی با اقدامات فرهنگی اقتصادی. تجربه موفق ایشان در ایجاد وفاق بین طوایف شیعه و سنی در سیستان و بلوچستان، گواهی بر کارآمدی این رویکرد است.

الهه‌سادات بدیع‌زادگان