کد خبر: ۴۳۱۱۴۹۰
تاریخ: ۲۸ مهر ۱۴۰۴ - ۰۸:۰۲
در نشست معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد قم مطرح شد
نیمه پنهان مقاومت؛ زنانی که در حاشیه نیستند
سیده‌زهرا یوسفی، عضو ستاد پشتیبانی در جنگ هشت سال دفاع مقدس و ناهید طیبی، مدیر دانشنامه زن مسلمان در نشست «نیمه پنهان مقاومت؛ بررسی نقش زنان در دفاع مقدس» بر این باور بودند که زن مسلمان الگوی سوم است، نه زنی که فقط در حاشیه بنشیند و منتظر شوهرش باشد و نه زنی که به ابزار سرمایه‌داری تبدیل شود، زنی است که ضمن تربیت فرزندان و ایفای نقش همسر، حضور اجتماعی نیز دارد.
به گزارش ایکنا از قم، نشست «نیمه پنهان مقاومت؛ بررسی نقش زنان در دفاع مقدس» به همت معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد قم و با همکاری خبرگزاری ایکنای این استان با حضور سیده‌زهرا یوسفی، عضو ستاد پشتیبانی در جنگ هشت سال دفاع مقدس و ناهید طیبی، مدیر دانشنامه زن مسلمان برگزار شد.در ابتدای این نشست، سیده‌زهرا یوسفی، عضو ستاد پشتیبانی در جنگ هشت سال دفاع مقدس به بیان حال و هوای روزهای جنگ پرداخت و گفت: از 20 سالگی معلم قرآن بودم و آموزشگاه خیاطی داشتم، قبل از انقلاب اعلامیه پخش می‌کردم و بعد از انقلاب در جبهه می‌جنگیدم و پشت جبهه نیز فعالیت داشتم. مدرک علمی به معنای داشتن سواد نیست، اگر کسی معرفت الهی نداشته باشد، بی‌سواد است.
خانه‌ای که به اولین پایگاه بسیج در قم تبدیل شد
وی ادامه داد: زمانی که امام خمینی(ره) فرمان تشکیل یک ارتش ۲۰ میلیونی را دادند، اولین پایگاه بسیج در قم در خانه ما شکل گرفت، هر کدام از خانم‌هایی که در بسیج حضور داشتند؛ مالی، معنوی و جانی کمک حال بودند، زمانی را به یاد دارم که مهدی زین‌الدین قبل از شهادتش به موتور پرشی برای بررسی وضعیت دشمن نیاز داشت و خانم‌ها طلای خود را فروختند و پول موتور جور شد.
یوسفی افزود: رئیس ستاد هدایت قم از دست ما خسته شده بود زیرا به هر طریقی وسایل مورد نیاز رزمندگان را از ستاد تهیه می‌کردیم، برای انتقال وسایل و کمک به رزمندگان تصمیم رفتن به جبهه را گرفتیم و جمعیتی که در سه اتوبوس جا می‌گرفت را در دو اتوبوس جا دادیم، چون می‌خواستیم کرایه کمتر دهیم و مرد و زن به همراه کودکان خود حضور داشتند و من سرکاروان بودم.
وی با بیان اینکه گرفتن مجوز برای رفتن به جبهه شش ماه طول کشید، گفت: علاوه‌بر اتوبوس، پنج ماشین که وسایل در آن‌ها قرار داشت با ما همراه شد، خدا را گواه می‌گیرم که یک خانواده؛ زن یا مرد با وجود فرزندانشان، در طول راه و با وجود آتش‌های سنگین دشمن اعتراضی نمی‌کردند و با دل‌هایی محکم به‌سوی جبهه راهی شدند. زمانی که نزدیک خط مقدم شدیم، اجازه ورود به ما ندادند و من به‌عنوان مسئول کاروان به سمت پایگاهی که گفتند حرکت کردم.
یوسفی تصریح کرد: در پایگاه دو درجه‌دار نظامی بودند که یکی از آن‌ها دراز کشیده بود و زمانی که به او انتقال دادند من مسئول این کاروان هستم، ابتدا چشمانش قرمز شد و این قرمزی چشم به‌صورت و بدن او رسید و بسیار عصبی شد و با صدای بلندی گفت مگر مردان قم مرده بودند و پس از اینکه عصبانیتش فروکش کرد من فقط یک جمله به او گفتم؛ آیا به کاروان‌داری حضرت زینب(س) شک داری؟
وی اضافه کرد: بعد از رسیدن به منطقه جنگی، به دنبال رفتن به خط بودم و با تهدید مسئول خط مقدم، توانستم مجوز رفتن به خط را بگیرم و با برادران به خط رفتیم. یک اسکله در آن منطقه قرار داشت که از آنجا چراغ‌های حرم امام حسین(ع) دیده می‌شد، من به درخواست یکی از برادران به بالای اسکله برای جنگیدن رفتم و مینی‌بوس بعثی‌ها را زدم. علاوه‌بر کمک در ستاد پشتیبانی و جنگ عملی، دوره‌ای را برای بهیاری زیر نظر دکتر باهر نیز گذراندیم. طبق گفته امام علی(ع) شجاعت یکی از ویژگی‌های مؤمن و دینداری است.
مبارزه با ظلم برای زن یک واجب عینی است
در ادامه این نشست، ناهید طیبی، مدیر دانشنامه زن مسلمان در پاسخ به اینکه چگونه پس از انقلاب نقش بانوان مبارز به پشت جبهه‌ها کشیده شد و این به‌معنای تقلیل ارزش زن در انقلاب اسلامی نبود، اظهار کرد: شاکله وجودی زن و مرد با یکدیگر متفاوت است، بنابراین نباید نقش آنان را با یکدیگر برابر بدانیم و در مقام مقایسه قرار دهیم، توجه داشته باشید که قبل از انقلاب اسلامی؛ جنگی وجود نداشت بلکه مبارزه علیه ظلم و طاغوت بود، همچنین جهاد و جنگ بر زن واجب نیست، اما مبارزه با ظلم نیز برای زن یک واجب عینی است.
وی ادامه داد: بسیاری از محققان غربی به نقش تعیین‌کننده زنان در پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرده‌اند؛ ناپلئون بناپارت تشخیص پیشرفت یک جامعه را براساس تفکر زنان آن جامعه می‌داند، بنابراین نقش زن در جامعه بسیار تأثیرگذار است، درواقع حضور زنان در انقلاب اسلامی بسیار مؤثر و جریان‌ساز بود.
طیبی افزود: رفتار انسان در بافت موقعیت شکل می‌گیرد، اگر حضور زنان در جبهه غیرمستقیم یا ناپیدا بود، تربیت‌شدگان این بانوان که شهدا و رزمندگان بودند، به‌صورت مستقیم در جبهه حضور داشتند، درواقع نقش زنان به شکل‌های دیگری تجلی یافت و مقایسه دوران قبل از انقلاب با بعد از آن، به‌ویژه از منظر تعداد شهیدان یا حضور مستقیم در جبهه، مقایسه‌ای نادرست است.
وی بیان کرد: حضور زنان در دفاع مقدس تنها به معنای حضور فیزیکی در جبهه نیست، بسیاری از زنان در پشت جبهه، با تدارکات، تهیه لباس، بسته‌بندی کردن مواد غذایی، دسته‌بندی نامه‌ها و مراقبت از خانواده‌های رزمندگان، نقش حیاتی ایفا کردند و این نوع حضور، هرچند ناپیدا، اما در پیشبرد دفاع مقدس بسیار مؤثر بود.
طیبی با اشاره به زنانی که پس از شهادت همسرانشان، با برادر یا اقوام دیگر شهید ازدواج کردند تا از فرزندانشان مراقبت کنند، گفت: این زنان تا آخر عمر جنگیدند، در حالی که رزمندگان فقط هشت سال اسلحه به دست جنگیدند و این جهاد فرهنگی و اجتماعی نباید فراموش شود.
استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: مشکل ما این است که جهاد را فقط به معنای اسلحه به دست گرفتن و رفتن به میدان جنگ می‌دانیم، در حالی که تربیت فرزندان و حفظ خانواده جهاد فرهنگی محسوب می‌شود، زن مسلمان الگوی سوم است، نه زنی که فقط در حاشیه بنشیند و منتظر شوهرش باشد و نه زنی که به ابزار سرمایه‌داری تبدیل شود. زنی است که ضمن تربیت فرزندان و ایفای نقش همسر، حضور اجتماعی نیز دارد.
ادبیات نسل امروز را بشناسیم
طیبی در پاسخ به اینکه چگونه می‌توان از الگوهای زن در دفاع مقدس برای جذب نسل جوان، به‌ویژه دختران نوجوان و جوان، در مسیر ارزش‌های انقلاب و مقاومت استفاده کرد، گفت: برای پیام‌رسانی به نسل امروز، باید ابتدا ادبیات آن نسل را بفهمیم، امروز جوانان در فضای مجازی هستند و اگر نتوانیم با زبان آن‌ها صحبت کنیم، پیام ما منتقل نمی‌شود.
وی افزود: محبوب مشترکی مثل «ایران» در جنگ ۱۲ روزه، همه را گرد یکدیگر جمع کرد؛ برای جوانان باید محبوب مشترک پیدا کنیم، به‌طور نمونه اگر جوانان به‌دنبال اصلاح وضعیت امروز هستند باید با زبان و ادبیات خودشان، منجی عالم(عج) را به آنان معرفی کنیم. اگر امروز برخط یا به اصطلاح آنلاین نباشیم، نمی‌توانیم نقش خود را به‌درستی ایفا کنیم.
پژوهشگر حوزه دفاع مقدس ادامه داد: برای انتقال این پیام، باید مطالعه و تحقیق کنیم، بسیاری از خاطرات دفاع مقدس هنوز ثبت نشده است و این خاطرات، تاریخ شفاهی ما هستند و باید با استفاده از امکانات امروزی، مانند ضبط صوت و تصویر با گوشی‌ها، ثبت و به نسل بعدی منتقل شوند.
وی با بیان اینکه باید زنان شاخص و تأثیرگذار دوران دفاع مقدس را شناسایی و معرفی کنیم، گفت: این زنان می‌توانند سرمشق نسل جدید باشند و هرچه سرمشق‌ها به زمان ما نزدیک‌تر باشند، ارتباط بهتری برقرار می‌شود، درواقع باید این مجموعه از خاطرات و تجربیات را به شکلی نظام‌مند از دل تاریخ بیرون بیاوریم و برای آیندگان بنویسیم، همان‌طور که شهید باقری فرمود: باید برای تاریخ حرف داشته باشیم.
طیبی در پاسخ به اینکه با توجه به تغییرات نسلی و تحولات رسانه‌ای، چه ابزارهایی می‌توانند به بازگویی مؤثرتر داستان‌های زنان دفاع مقدس کمک کنند، بیان کرد: آدم‌هایی موفق هستند که مدار بستر را بشکنند، کتاب «اخبار الوافدات من النساء علی معاویه» اثر عباس بن بکار ضبی درباره 16 خانم در صفین است که جزو پیروان امام علی(ع) بودند و به کارهای مختلفی مشغول بودند.
استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: درواقع آن زنان به فراخور زمان خود نقش‌آفرینی کردند. جریان‌سازی با یک نفر آغاز می‌شود و ادامه می‌یابد. شناخت بانوان نقش‌آفرین برای الگوسازی یک جامعه نیاز است، همچنین نزدیک بودن الگوها به نسل جوان و زمان خودشان، تأثیرگذاری بهتری دارند.
سیده‌حانیه حسینی‌کیا