حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی راغبی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم، در یادداشتی که در اختیار ایکنای قم قرار داده است، نوشت: عصر غیبت، عصر «آزمون صداقت» در ادعای انتظار است. در روزگاری که دسترسی مستقیم به امام معصوم(ع) عادتاً ممکن نیست، برخی تنها با ادعای محبت یا انتساب ظاهری به تشیع، خود را اهل نجات میپندارند اما مکتب اهل بیت(ع) میآموزد که «انتظار»، یک لقب تشریفاتی نیست، بلکه هویتی عملی است که با «تقوا» (ترک گناه و انجام واجبات) و «ورع» (پرهیز از شبهات و مراقبت دائمی دل) معنا مییابد.
بیشتر بخوانید:
- تربیت اجتماعی در پرتو فرهنگ مهدوی
- صبر و مقاومت؛ مهمترین شاخصه فرهنگ انتظار
- عدالتطلبی؛ فصل مشترک فرهنگ انتظار و اربعین حسینی
- عدالتگستری؛ وعده قطعی قیام حضرت مهدی(عج)
- زمینهسازی اخلاقی منتظران برای ظهور حضرت ولی عصر(عج)
- آزمونهای سخت منتظران در عصر غیبت کبری
- بصیرت؛ ضرورت و راز برتری منتظران در عصر غیبت
- عفاف و حیا؛ صیانتبخش ایمان و زندگی منتظران
چون در آخرالزمان، ابزارها و وسایل گناه، رسانهها و تبلیغات اغواگر، زمینه آلودگیهای اخلاقی و لغزشهای پنهان را بیش از همیشه فراهم میکنند؛ تقوا و ورع، سپری است بر دل منتظران و نشانه صدق انتظار آنان.
امام صادق(ع) میفرمایند: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ، وَلْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحاسِنِ الْأَخْلاقِ؛ هرکس دوست دارد از یاران قائم باشد، باید در حال انتظار اهل ورع و اخلاق نیکو باشد.» (الغیبة، شیخ نعمانی، ص۲۰۰).
انتظار حقیقی، بدون تقوا و ورع، ادعایی بیثمر است چون تقوا و ورع در اعمال فردی، معیار صدق ایمان است؛ مؤمن نهتنها از گناه آشکار، بلکه از لغزشها و شبهههای پنهان نیز پرهیز میکند و تقوا و ورع اجتماعی نیز بعدی مهم از این فضیلت است؛ پرهیز از ظلم، دروغ، ریا، رشوه و خیانت، نشانه ورع در عرصه اجتماع است و جامعهای چنین، بنیان خود را بر امانت و صداقت استوار میسازد.
امام زمان(عج) در توقیعی شریف خطاب به شیخ مفید فرمودهاند: «فَمَا یَحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلَّا مَا یَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَکْرَهُهُ وَ لَا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ؛ چیزی ما را از آنان (شیعیان) دور نمیسازد، جز آنچه از کارهایی که خوشایند ما نیست و از آنان به ما میرسد؛ کارهایی که ما آن را نمیپسندیم و رضایت نداریم.»(بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۵۳، ص۱۷۶).
لغزشها و بیتقوایی ما، حجاب میان دلهای ما و اماممان است. از اینرو، تقوا تنها یک وظیفه فردی نیست بلکه مسئولیتی اجتماعی در برابر امام زمان(عج) بهشمار میآید.
امام باقر(ع) نیز هشدار میدهند: «مَنْ کَانَ لِلَّهِ مُطِیعاً فَهُوَ لَنَا وَلِیٌّ وَ مَنْ کَانَ لِلَّهِ عَاصِیاً فَهُوَ لَنَا عَدُوٌّ وَ مَا تُنَالُ وَلاَیَتُنَا إِلاَّ بِالْعَمَلِ وَ اَلْوَرَعِ؛ هر که فرمانبردار خدا باشد، دوست ماست و هر که نافرمان باشد، دشمن ماست و ولایت ما حاصل نمیشود مگر با عمل و ورع.» (الکافی، شیخ کلینی، ج۲، ص۷۴).
معیار نزدیکی به اهل بیت و امام عصر(ع)، اطاعت است نه ادعا یا انتساب. تقوا، نشانه دوستی با آنانست و بیتقوایی، اعلام دشمنی اگرچه نام «منتظر» هم بر زبان باشد. «ورع» نگهبان نامرئی دل است؛ سدی در برابر لغزشهای پنهان و وسوسههای شبههناک. کسی که ورع ندارد، رشته ارتباطش با ولایت به تدریج سست میشود، حتی اگر زبانش دم از محبت اهل بیت(ع) بزند.
مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) میفرمایند: «بزرگترین وظیفه منتظران امام زمان این است که از لحاظ معنوی و اخلاقی و عملی و پیوند-های دینی و اعتقادی و عاطفی با مؤمنین و همچنین برای پنجه درافکندن با زورگویان، خود را آماده کنند.. کسی که در انتظار آن مصلح بزرگ است، باید در خود زمینههای صلاح را آماده سازد و کاری کند که بتواند برای تحقق صلاح بایستد.» (۱۳۸۱/۷/۳۰)
ایشان انتظار حقیقی را آمادگی برای صلاح میدانند؛ آمادگی فکری، اخلاقی و عملی. تقوا و ورع، زره منتظر است در برابر وسوسههای دنیا و سستی اراده. منتظر واقعی، هم اهل پرهیز از گناه است و هم آماده دفاع از حق در هر میدان.
بنابراین، تقوا و ورع در عصر غیبت، نه زینت مؤمن، بلکه جوهره ایمان، نشانه صداقت در ادعای انتظار و شرط اتصال به ولایتاند، و طبق تبیین رهبر معظم انقلاب پایه آمادگی برای جهاد و صلاحاند.
منتظران راستین، برای حفظ ارتباط با ولایت، دائماً خود را در محضر امامشان میبینند و نهتنها از گناه میپرهیزند، بلکه در همه تلاشهای فردی و اجتماعی، از شبهات و لغزشگاهها نیز دوری میکنند. تقوا و ورع آنان، چون حصاری از نور، دلهایشان را از تیرگی گناه و افتادن در شبهات مصون میدارند.
آنان میدانند که یاری امام از تزکیه نفس آغاز میشود، از پرهیز از حرام، از کنترل زبان و نگاه، از امانتداری و از دوری از لغزشهای پنهان. آنان با ورع و تقوا در عمل و نیت، نهتنها خود را حفظ میکنند، بلکه با رفتارشان چراغی برای دیگران در مسیر ظهور میافروزند و جامعهای میسازند که آماده پذیرایی از عدالت موعود است.