13 آبان در تقویم انقلابی ایران، نه فقط یک تاریخ، بلکه نگینی درخشان از حماسه و آگاهی است. این روز، در حافظه جمعی ملت ایران، با سه رخداد عمیق و ژرف گره خورده است: تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه در سال 1343، کشتار دانشآموزان در سال 1357، روز دانشآموز و تسخیر لانه جاسوسی در سال 1358. همه اینها دست به دست هم داد تا این روز با نام روز مبارزه با استکبار جهانی در تقویم فرهنگی سرزمینمان جای بگیرد.
این سه حلقه به هم پیوسته، زنجیرهای از مبارزه با استکبار را شکل میدهند که از رهبری حکیمانه آغاز، در خون پاک نوجوانان این مرز و بوم جلوهگر شد و در اراده آهنین جوانان انقلابی به اوج رسید.
از این رو، 13 آبان، تنها یک روز نمادین نیست؛ یک «یوم الله» است، یوم الله 13 آبان روزی که خداوند برگی زرین بر تاریخ این ملت نگاشت تا نشان دهد ظلمستیزی و استکبارگریزی، فصلالخطاب هویت ایرانی-اسلامی ماست.
در این میان، نقش دانشآموزان، بیبدیل و تأثیرگذار بوده است. آنان که در آستانه بلوغ فکری و اجتماعی، نهال اندیشه و ایمان را در دل میپرورانند، در 13 آبان 57، با نثار خون خود، این روز را برای همیشه به نام خویش ثبت کردند. آنها ثابت کردند که سن و سال، سدی در برابر شعور سیاسی و احساس مسئولیت در قبال سرنوشت میهن نیست.
دانشآموز ایرانی، امروز دیگر تنها محصل کتابهای درسی نیست؛ او «متفکری در حال رشد» و «انقلابی در حال شکل گیری» است که دغدغههای بزرگی چون استقلال، آزادی و مبارزه با ظلم را در سر میپروراند.
اما امسال، 13 آبان، رنگ و بویی دیگر و عمقی بیسابقه یافت. فضای کشور، هنوز تحت تأثیر «جنگ 12 روزهای» قرار دارد. ملت ایران در مقابل توطئه دشمنان ایستاد و بار دیگر، چون همیشه تکرار تاریخ تقویم مردمان این سرزمین همیشه قهرمان؛ رشادتی حماسی را به نمایش گذاشت.
در این نبرد مقدس کوتاه اما پرهیاهو، نسل جدیدی از جوانان و نوجوانان این سرزمین، به عینه دیدند که دشمن چگونه با تمام قوا برای به زانو درآوردن این مرز و بوم تلاش میکند و چگونه ملتی یکپارچه و بیدار، همچون کوهی استوار در مقابل آن میایستد. این تجربه عینی و ملموس، بسیار فراتر از هر درس تاریخ یا روایت شفاهی، در جان و دل دانشآموزان امروز نشست و شور انقلابی و غیرت اسلامی آنان را دَهها چندان کرد.

راهپیمایی 13 آبان امسال، آیینه تمامنمای این تحول عمیق خواهد بود. دانشآموزانی که دوشادوش پدران و مادران خود، با شعارهایی محکم و ارادهای پولادین، نه تنها بر آرمانهای اصیل انقلاب اسلامی پای فشردند، بلکه با در دست داشتن نمادهای پیشرفت و اقتدار کشور، از موشک و سانتریفیوژ گرفته تا تصاویر شهدای هستهای و دانشآموز؛ پیام روشنی به جهان دادند: «نسل امروز ایران، نه تنها پاسدار میراث شهداست، بلکه ادامه دهنده راه علم و فناوری و مبارزه برای ساختن ایرانی قوی و سربلند نیز هست.» آنها با حضور پرشور خود نشان دادند که علی رغم همه مشکلات و سختیهای داخلی و فشارهای طاقتفرسای خارجی، همچنان استوار و مصمم، بر عهد خود با انقلاب و آرمانهای امام راحل و شهدا ایستادهاند.
این صحنه پرصلابت، مسئولیتی خطیر را بر دامان همه دست اندرکاران تعلیم و تربیت و متولیان فرهنگی کشور میگذارد. این سرمایه عظیم و این ایمان راسخ، بیش از هر چیز، نیازمند «اعتماد» است. مسئولان و متولیان امر باید باور کنند که این نسل، با تمام ویژگیهای منحصر به فردش، ظرفیتهای بیشماری برای ساختن آیندهای درخشان در خود نهفته دارد.
این اعتماد، نه با شعار و دستور، که با «دوستی»، «مهر» و «همدلی» میسر میشود. باید با این نسل، هم زبان شد، دردها و آرزوهایش را شنید و فضایی سرشار از محبت و اعتماد متقابل ایجاد کرد تا استعدادهایش به شکوفایی برسد.
نسل امروز دانشآموز، پلی مطمئن به سوی فردایی روشن است. آینده انقلاب اسلامی و تعالی و پیروزی جمهوری اسلامی ایران در عرصه جهانی، به دستان پرتوان و اراده استوار این نسل رقم خواهد خورد. آنان با تلفیق «ایمان انقلابی» و «علم روز»، مسیرهای جدیدی خواهند گشود و ایران عزیز را به قلههای رفیع سعادت و عزت خواهند رساند.
به بهانه همه این عمق و اهمیت، ایکنا به سراغ گفتوگویی با یکی از دلسوزان و فعالان عرصه دانشآموزی رفت؛ حجتالاسلام ابوالفضل شاکری، معاون تعلیم و تربیت سازمان بسیج دانش آموزی شهر تهران. او که خود معلمی است آشنا با دنیای نوجوانی و جوانی، در این گفت و شنید، از جایگاه دانشآموزان، پیامهای سیزده آبان امسال و رسالت نسل جدید در قبال آرمانهای انقلاب سخن میگوید. آنچه در ادامه میآید، مشروح این گفتوگوی خواندنی است.
ایکنا - ایستگاه تقویمی 13 آبان، از یک سو «روز دانشآموز» و از سوی دیگر، روز «مبارزه با استکبار جهانی» است. همزمان با انقلاب اسلامی شاهد تبدیل هویت فرهنگی نظام مقدس جمهوری اسلامی از تفکر پادشاهی و طاغوتی به نماد صلحدوستی، دفاع از مظلوم و مبارزه با استکبار بودیم. اگر تاریخ 46 ساله انقلاب شکوهمند اسلامی را رصد کنیم، چه به بهانه این ایستگاههای تقویمی و چه آنچه در قامت گفتمان فرهنگی این نظام میگذرد، حتی بیش از یک دهه قبل از بهمن 1357، زمانی که در سخنرانیهای بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) در خرداد 1342 میشنویم؛ مؤلفه مهم و ارزشمند عدم سرسپردگی تفکر جامعه مسلمان نسبت به کسانی که میخواهند به آنان زور بگویند، مشهود است. حالا نماد بزرگی مثل نهضت عاشورا و آنچه حضرت اباعبدالله(ع) و یاران باوفایشان در صحرای کربلا بریا تمام ابنای بشر به یادگار گذاشنند نیز به یکی از موتورهای محرک گفتمان انقلاب اسلامی بدل شد. با کنار هم چیدن تمامی قطعات این جورچین؛ امروز از یک سو، پرچم گفتمان فرهنگی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بر بالای بلندای معرفت دفاع از مظلوم و ایستادن در برابر ظالم برافراشته است؛ سوی دیگر، دشمنیهای حاسدان و عاندان این نظام است که چون قصد کُرنش در برابر آنها را نداریم با دروغها و قلب روایتهای تاریخ بشکوه مردمان این سرزمین در پس فریب نسل نوجوان و جوان برآمدهاند و دانشآموزان و مدرسه را سنگر اصلی این هجمه خود قرار دادهاند. همنشینی این دو واژه، یعنی «ایستادن در برابر ظالم» که ما از آن به عنوان نماد استکبارستیزی یاد میکنیم و «صلحدوستی و مهربانی مردمان ایران» در تلاقی با تاریخ و حماسه بزرگ یومالله 13 آبان، بازنمای چه فرهنگی است و چه پیامهای داخلی و بینالمللی دارد؟
این دو واژه عمیق و پُرمعنا را چه زیبا کنار هم قرار دادید. میخواهم برای رهیافت به پاسخ این پرسش؛ به مناسبت تقویمی دیگر امروز هم اشارهای داشته باشم و از بستر آن به پاسخ شما برسم. 13 آبان امسال (1404) مصادف با سالروز شهادت حضرت زهرا(س) نیز است.
حضرت زهرا(س) الگویی برای مردان همه عالم، درست مانند امیرالمؤمنین(ع)، همسر ایشان به شمار میروند. این خانواده الهی، تام و تمام تبلور این دو جملهای هستند که بر زبان شما جاری شد و در زندگی این بزرگان دیده میشود.
برای اثبات این مدعا مثالی میزنم. مولای عزیز ما میفرمایند: «من تاب گرفتن یک دانه غذا از دهان مورچهای را ندارم که بخواهد به ظلم باشد.» این، صلحدوستی و انساندوستی امیرالمؤمنین(ع) است. ایشان همچنین فرمودند: «اگر خلخال از پای زنی، حتی اگر مسلمان نباشد، در حیطه حکومت اسلامی به زور برداشته شود، جا دارد که یک مسلمان و مؤمن، از این داغ، جان بدهد. آنکه چطور به یک زن، حتی غیرمسلمان، ظلم شده است.»
در این مسئله کوچکترین تردیدی وجود ندارد که ما در بحث صلح، انساندوستی، بشردوستی، مهر و محبت جهانی، دیگر دایره اعتقادات و مرزی به نام اعتقادات نداریم. اسلام ما، دین ما، اهل بیت ما به ما یاد دادند که در این بشردوستی، شما هیچ مرزی قائل نباشید.
حالا، همین الگوی عزیز و درجه یک، -حضرت علی(ع)- در کنارش وقتی نوبت به مبارزه با ظلم و ظالم میرسد، حاضر نیست از حق هیچ مظلومی بگذرد، حتی اگر منافع شخصی و خانوادگی خودش به خطر بیفتد. ایشان در بحث مبارزه با ظالم بسیار ثابتقدم هستند، به همین دلیل است که به ایشان «کرار» میگویند.

حالا، از آنجایی که مناسبت امروز مربوط به حضرت زهرا(س) است، میخواهم سخنانم را به این مهم متصل کنم که ما هرچه داریم، از اهل بیت(ع) داریم. راهی که ما الان در مبارزه با استکبار داریم، همان راهی است که از امیرالمؤمنین (ع) گرفتیم.
هیچگاه این مسئله را فراموش نخواهیم کرد که تنپوش جنگی و زره امیرالمؤمنین(ع) در مسیر مبارزه با ظلم، در هیچ میدان نبردی پشت نداشت. همین نشانه تاریخی اثبات میکند که مولای متقیان(ع) هرگز پشت به دشمن نمیکرد تا دشمن بداند که ایشان هرگز عقبنشینی نخواهد کرد.
با همین نشانهها باید بگوییم که الگو، اسوه و همه هستی ما، همان امیرالمؤمنین(ع) و حضرت زهرا(س) هستند. با همین الگوهاست که شاهدیم اگر در هر کجای جهان بحثی از صلح، محبت، دوستی و هر اقدام بشردوستانه باشد، مردم خوب و مهربان کشور عزیزمان به حتم در صف اول کمک به مظلومان تمام دنیا خواهند بود، در هر قاره و هر کشوری و با هر عقیدهای، حتی اگر عقاید دینی آنان با عقاید ما به حسب ظاهر یکی نباشد.
همین مردمان ایرانزمین با همین نگاه یاریگر و بخشنده و صلحطلبی خود در مقابل، با اقتدا به مرد مردان عالم، امیرالمؤمنین(ع)، هرجا پای ظلم باشد، در هر کجای جهان برای مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم محکم میایستند. ظلمی که امروز به سرکردگی این شیطان بزرگ است، همانطور که امام(ره) فرمودند: «آمریکا شیطان بزرگ است.» ما در مقابل این شیطان بزرگ ایستادهایم و گامی به عقب برنخواهیم داشت.
ایکنا - جو جامعه، پچپچهها و رفتار مردم طی چند روز اخیر و در آستانه 13 آبان امسال بازتاب دهنده آن است که امسال مراسم راهپیمایی این روز با سالهای اخیر دارای تفاوتهای بسیاری است. به ویژه آنکه چندی پیش شاهد تعدی آمریکا به خاک کشورمان و همچنین تجاوز تروریستی رژیم صهیونی که آن نیز با اجازه آمریکا بوده در سرزمینمان رقمزننده دفاع مقدس 12 روزه بود. شما هم با این دیدگاه موافقید؟ به ویژه آنکه ارتباط شما چه در جایگاه حقوقی و مسئولیتی که دارید و چه به عنوان یک معلم بزرگوار از خانواده فرهنگی کشورمان با دانشآموزان کشورمان بسیار بیشتر از سایر افراد جامعه است.
من هم با شما هم داستانم و به جِد معتقدم، 13 آبان امسال، 13 آبان متفاوتی خواهد بود. چراکه این نسل از دانشآموزان تا به حال جنگ را فقط در کتابها خوانده بودند و حال در چند ماه گذشته، شمهای از آن دفاع مقدس هشت ساله را در مقاومت 12 روزه دیدند.
این شوری که امروز در دانشآموزان میبینیم، نتیجه همان دفاع مقدس 12 روزه بود و این باعث شد که بچههای ما، دانشآموزان، جوانان و نوجوانان ما، برای مبارزه با ظلم و استکبار در راستای صلحدوستی و حمایت از مردم همه دنیا، امروز با همان شور و شعور در راهپیمایی یومالله 13 آبان امسال حماسه بیافرینند.
ایکنا - در این مسئله تردیدی وجود ندارد که نسل امروز نوجوان و جوان ما، آیندهسازان فردا هستند، همانگونه که نسلهای پیشین، دهههای بعد از خود را بنیان نهادند. اما امروز حوزه تعلیم و تربیت دیگر منحصر به کلاسهای درس یا خانواده نیست. جهان رسانه، شکل ارتباطات، شبکههای اجتماعی و فضای مجازی، همه و همه عرصه را دگرگون کردهاند. همه تلاشی که دشمنان این آب و خاک از یک سو برای قلب تاریخ و از سوی دیگر، با رنگ و لعابی که این فضای رسانهای دارد، نگاه به تعلیم و تربیت را به شکل کاملی متفاوت کرده است. با ارجاع به بیانات مقام معظم رهبری در بیانیه «جهاد تبیین» عرض میکنم که ایشان فرمودند «نسل امروز با نسل قبلی به شکل کامل متفاوت است.» پس زبان، روش، بینش، گویش و نگرش ما نیز برای همراهی، آموزش، پرورش؛ تعلیم و تربیت این نسل باید متفاوت باشد. با این حساب، بُنمایهها و مبانی فرهنگی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را با نسل امروز دانشآموز، نوجوان و جوان خود چگونه باید در میان بگذاریم که از یک سو، ما را دریابند و از سوی دیگر، خدای ناکرده فریفته آن شیطنتهای دشمنان نشوند؟
آنچه امروز باید انجام دهیم، در درجه اول، با همه پیشرفتهای علمی و تکنولوژی که اتفاق افتاده و متأسفانه فاصلهای که به حسب ظاهر بین ما و نسل دانشآموز نوجوان امروز به خاطر فضای مجازی افتاده و بسیاری از ارتباطات حضوری را کم کرده است آن است که منِ ابوالفضل شاکری به عنوان معلم همیشه به آن اعتقاد دارم و عنوان کردم که (سبز)بهترین اتفاق برای نسل امروز، جوان امروز، نوجوان امروز و دانشآموز امروز، «دوستی و رفاقت» با این عزیزان است.
وقتی با این بچهها، با این پسران، نوجوانان و جوانان خوبمان صحبت میکنم، میبینم علیرغم همه فشارها، چه از باب مسائل مختلف داخل مملکت، مشکلاتی که مردم دارند و سختیهایی که هست و از طرفی فشارهای خارجی که با شدت بسیاری به سمت ما هجم آورده و منجر به فشارهای داخلی شده و علیرغم همه تبلیغات سوء دشمن، وقتی دمی با یک نوجوان مینشینیم و صحبت میکنیم، میبینیم ته دل همه این بچهها خوب، پاک و صاف است. به ندرت میشود که من با جوانی یا نوجوانی نیم ساعت یا یک، دو ساعت گپ و گفت داشته باشم و بعد نبینم که در او این خوبی و پاکی وجود دارد. این نکته بسیار مهمی است و بازتاب دهنده و تبلور همان نگرشی است که در آن دفاع مقدس 12 روزه دیدیم.
ترس امروز دشمن، از همین همبستگی نسل جوان و دانشآموزان امروز ماست که در دفاع مقدس و مقاومت 12 روزه آن را دید.
همه اینها که باعث میشود در راهپیمایی یومالله 13 آبان امسال شاهد همین بر هم خوردن بسیاری از معادلات دشمن خواهیم بود. نگاهی که دانشآموزان و نسل نوجوان و جوان ایران در همان دفاع مقدس 12 روزه نشان داد که نگاه داخلی به دشمن و استکبار، میان همین نوجوانان و جوانان کشورمان بسیار بدبینتر از گذشته شده است.

برای همین، عرض من آن است که در این دفاع مقدس 12 روزه، آنها انتظار داشتند طبق برنامه خودشان، در دو سه روز، با حمایتهایی که از داخل توسط مردم به ویژه همین جوانها و نوجوانها میشود و حملاتی که داشتند، کار نظام را یکسره کنند؛ اما همین مردم، با همه سختیهایی که در طول این 46 سال تجربه کردند؛ در کنار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایستادند و با همه ایرادها و سختیهایی که شاید همه ما میدانیم و میبینیم - که بالاخره به هر دلیلی اتفاق افتاده - اما این مردم عزیز ما، این جوانان، این دانشآموزان، کوچکترین دستاویزی برای دشمن ایجاد نکردند که آنها امیدوار به یک حرکت داخلی شوند. این، نشان از عمق خوبی مردم، عمق ایمان مردم دارد.
یاد یک ضربالمثل قدیمی افتادم که میگفتند: «در خانواده اگر دو برادر باهم دعوا کنند، گوشت هم را میخورند، اما استخوان همدیگر را نگه میدارند.» این اتفاق را ما دیدیم. با همه اختلاف سلیقهها، با همه اختلاف عقیدهها، جناحها و فکرها، چه عشقی و چه اتحادی بود! این نشان از عمق خوبی مردم دارد.
برای همین، در پاسخ به سوال شما که چه باید کنیم، مهمترین کار «دوستی و اعتماد به این نسل» است. اعتقادم این است که این نسل، آرزوی دیرین انقلاب را به حتم محقق خواهد کرد و آن را خواهد دید. یعنی آرزوی دیرین انقلاب که نابودی ظالمین عالم، به خصوص آمریکا و اسرائیل است! همچنین بسیار معتقدم که راه دانشمندان و شهدای ما به حتم و یقین به دست این نسل، محکم و قویتر از قبل ادامه خواهد یافت و این کار را انشاءالله به اتمام خواهند رساند.
ایکنا - حال کمی نگاهی آیندهنگرانه و آینده پژوهانه داشته باشیم. به هر حال، عرصه و بستر فرهنگ برای رسیدن به آن مولفه فرهنگسازی، نیازمند برنامهریزی کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت است. همین نسلی که شما فرمودید، آن آرزوی همیشگی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران - یعنی به انحطاط رسیدن رژیم غاصب صهیونیستی و زبون شدن دشمنان اسلام و مسلمانان، از جمله انقلاب اسلامی ایران - را محقق خواهند کرد. اگر بخواهید یک آیندهنگری نسبت به فعلیت آنها، اثرگذاریشان و در نهایت، همیشه برافراشته نگهداشتن پرچم مقدس ایران داشته باشید، شما این آینده را به عنوان مثال یک دهه پیش رو و نه آیندههای بسیار دور و دیر را چگونه ترسیم میکنید؟
مدتی است که در هر برنامه، از تشییع شهدا گرفته تا مراسم آغاز سال تحصیلی، بسیار صحنههای باشکوهی را دیدم و معتقدم در راهپیمایی یومالله 13 آبان نیز باز هم این صحنهها با قدرت بیشتر تکرار خواهد شد. چه صحنههایی؟
در مراسمی که نام بردم از تشییع شهدا تا جشنهای آغاز سال تحصیلی، در دست بچهها عکس شهدای هستهای را دیدم؛ بله، عزیزان و دانشمندان کشورمان، عکس کسانی که باعث سرافرازی کشور میشدند. این عزیزانی که در همین دفاع مقدس 12 روزه شهید شدند. عکس دانشآموزان مظلومی که در این جنگ شهید شدند. در جریان هستید که ما 34 شهید دانشآموز در این جنگ داشتیم.
این عکسها نشانگر چیست؟ نشانگر آن است که این نسل از بچهها و نوجوانان میخواهند راه این دانشمندان، راه این دانشآموزان، راه علمی، راه این شهید حاجیزاده عزیز، راه موشکی و راه نظامی را ادامه دهند و یقین بدانید که همین نسل دانشآموزان امروز سرزمین ما؛ ایران را قویتر از قبل خواهند کرد.
همانطور که دشمن در 46 سال گذشته باورش نمیشد شاهد این همه پیشرفت در کشور ما باشد، به همان وضوح باورش نمیشد که چنین روزی را ببیند که فکر از بین بردن ایران، اینقدر برایش هزینه داشته باشد. همانطور که این گذشته 46 ساله را تصور نمیکرد، به قطع 10 سال دیگر، با این اتفاقهایی که افتاد و انگیزههایی که برای این بچهها دَهها برابر شد، آنها جای پای این عزیزان هستهای و عزیزان نظامی خواهند گذاشت و ایران قوی و مقتدر را خواهند ساخت.
در 10 سال آینده خواهیم دید که با مجاهدتها و تلاشهای علمی این دانشآموزان عزیز، ایران عزیزمان در سکوهای مختلف و رشتههای مختلف علمی، به عالیترین مقامها دست خواهد یافت.

ایکنا - در جایگاه حرف پایانی، به عنوان فردی که ملبس به لباس روحانیت هستید و از آن نقشی که خود به آن اشاره کردید، یعنی جایگاه رفیع و عظیم معلمی، خطابتان میکنم به مخاطبان دانشآموز، همان رفقای نوجوانی که فرمودید ساعتها با آنها گفتوگو میکنید. اگر بخواهید به آنها نه از باب توصیه، بلکه انتقال بخشی از تجربهتان برای استمرار این راه یا آنچه در آینده از آنها انتظار دارید چیزی بگویید؛ آن جمله چیست؟
ابتدا و بیش و پیش از هر چیزی خطاب به این دوستان خوبم، دانشآموزان عزیز و بچههای خوب کشورم، به عنوان یک طلبه و به عنوان یک معلم، میگویم دوستشان دارم. خیلی دوستشان دارم. تجربه گذشته تا به حال به ما ثابت کرد که ما میتوانیم. تجربه گذشته ما ثابت کرد که اگر کنار هم باشیم، اگر تلاش کنیم، اگر ارادهمان محکم باشد، به حتم دشمن را به عقب میزنیم و خودمان به سمت قله با سرعت حرکت خواهیم کرد.

و میگویم: بچهها! امروز نوبت شماست. من امروز در دست بچهها، دستسازههایی از موشک دیدم، دستسازههایی از سانتریفیوژ دیدم، از پهباد دیدم، شعارهایی از فناوری هستهای، شعارهای حمایت از پیشرفتهای علمی و شعارهای حمایت از مظلوم. این نشاندهنده این است که این بارقه امید و این جرقههای بسیار زیاد انگیزه در این بچهها وجود دارد که به بیش از پیش پیشرفت کنیم.
درود میگویم بر پسران خوبم، دختران خوبم، عزیزان من! محکم باشید که ما به قله نزدیکیم. دشمن، استکبار، این رژیم خونخوار، هیچکدام امروز باورشان نمیشود و به قطع و یقین شما تا 10 سال آینده و در آیندهای نه چندان دور، قلههای بیشتری را فتح خواهید کرد. ما به قله نزدیک هستیم. استقامت کنیم، انشاءالله موفق خواهیم شد.
گفتوگو از امین خرمی