وحید داعی، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان‌رضوی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌رضوی در خصوص نما و منظر شهری با هویت فرهنگ ایرانی اسلامی اظهار کرد: اداره‌‌کل راه و شهرسازی خراسان‌رضوی در حوزه‌ نما و منظر شهری، اقدامات متعددی را در زمینه‌ تدوین ضوابط، نظارت و ارائه‌ طرح‌های توسعه شهری در دستور کار دارد و در همین راستا، «کمیته سیما و منظر شهری» با ترکیبی از اعضای مشخص تشکیل شده است که موضوعات مختلف این حوزه را بررسی و سیاست‌های مرتبط را تدوین می‌کند. این کمیته جلساتی مشترک با سازمان نظام مهندسی برگزار کرده و به نقاط مشترکی در حوزه‌ استانداردسازی نما و منظر شهری رسیده است.

 

وی ادامه داد: با این حال، در نگاه کارشناسی اداره‌‌کل، در بحث سیما و منظر شهری نمی‌توان رویکردی مطلق و یک‌دست را تحمیل کرد و به بیان دیگر، هدف آن نیست که همه‌ نماها الزاماً شبیه به یکدیگر باشند یا تنوع از میان برود، بلکه تلاش می‌شود در عین حفظ تنوع، اصول و قواعد کلی رعایت شود. برای نمونه، در ضوابط طراحی نما تأکید شده است که استفاده از سرامیک در سطح نما به حداقل برسد یا میزان به‌کارگیری شیشه از حد مشخصی فراتر نرود. این قواعد کلی تدوین و در برخی موارد، مانند محدودیت استفاده از شیشه و سرامیک، به نظام مهندسی ابلاغ شده است. هم‌اکنون نیز کار بر جزئیات و ضوابط ریزتر ادامه دارد تا چارچوب‌های دقیق‌تری برای هماهنگی بصری در سطح شهر ایجاد شود.

 

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان‌رضوی در پاسخ به این پرسش که آیا مشهد دارای یک معماری و شهرسازی اسلامی است؟ گفت: در حوزه‌ معماری و شهرسازی اسلامی باید میان دو مفهوم «معماری» و «شهرسازی» تمایز قائل شد. معماری، بیشتر به طراحی فضاها و پلان ساختمان مربوط می‌شود، در حالی‌که شهرسازی در مقیاس کلان‌تری با سازمان فضایی شهر سر و کار دارد.

 

وی بیان کرد: از منظر معماری اسلامی، اصولی همچون حفظ حریم و محرمیت، رعایت تناسب فضاها و طراحی منطقی فضاهای داخلی از جمله سرویس‌ها، اتاق‌ها و راهروها مورد توجه است. طراحان و معماران امروز، علی‌رغم محدودیت‌های فضایی ساختمان‌های شهری، تلاش می‌کنند این اصول را در حد امکان رعایت کنند. برای نمونه، طراحی به‌گونه‌ای انجام می‌شود که دید مستقیمی از فضای عمومی خانه به اتاق خواب‌ها وجود نداشته باشد که این امر مصداقی از رعایت حجاب و محرمیت در معماری اسلامی است.

 

داعی در ادامه اظهار کرد: در حوزه‌ شهرسازی اسلامی، موضوع پیچیده‌تر است. در گذشته، برخی نواقص قانونی باعث می‌شد ساختمان‌های بلندمرتبه بدون رعایت تناسب با محیط اطراف ساخته شوند که این امر به حقوق همسایگان و حریم بصری آن‌ها آسیب می‌زد. اکنون اداره‌کل راه و شهرسازی با همکاری شهرداری مشهد در حال تدوین ضوابط دقیق‌تری برای بلندمرتبه‌سازی است تا علاوه بر رعایت ملاحظات فنی و بصری، اصول اسلامی همچون حفظ حریم خصوصی، محرمیت و تناسب محیطی نیز در طرح‌های توسعه شهری لحاظ شود.

 

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان‌رضوی گفت: به طور خلاصه، رویکرد کلی اداره‌کل در حوزه‌ نما، منظر، معماری و شهرسازی، ایجاد تعادل میان زیبایی‌شناسی، ضوابط فنی و ارزش‌های اسلامی است، به نحوی که ضمن حفظ هویت و اصالت شهر، از تحمیل الگوهای یکنواخت و غیرمنعطف پرهیز شود و در عین حال، شهر سیمایی منظم، هماهنگ و متناسب با فرهنگ ایرانی–اسلامی داشته باشد.