حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ضرورت مدیریت فضای مرتبط با هوش مصنوعی، با اشاره به برخی نقدها مبنی بر «رهاشدگی» این حوزه، اظهار کرد: این برداشت که هوش مصنوعی در کشور بدون برنامه رها شده، صحیح نیست. ما از ابتدا یک برنامه منسجم، سلسله‌مراتبی و قابل اندازه‌گیری طراحی کرده‌ایم که از لایه‌های زیرساختی آغاز می‌شود و تا سطح کاربرد و حکمرانی ادامه دارد. گزارش نهایی این برنامه را هفته جاری در هیئت دولت ارائه خواهیم کرد.
۱۱ محور مدیریت ملی هوش مصنوعی
وی افزود: در ۱۱ حوزه اصلی، از زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری گرفته تا تدوین استانداردها و چارچوب‌های حکمرانی، اقدامات جدی انجام شده است. این محورها شامل زیرساخت محاسباتی، توسعه پلتفرم‌ها، آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص، همکاری‌های بین‌المللی، کاربردسازی، تنظیم‌گری، ایجاد شبکه ملی هوش مصنوعی، تقویت اکوسیستم نوآوری، ارتقای امنیت داده و تعامل دانشگاه و صنعت است. این موارد به‌صورت اینفوگرافی آماده شده و به‌زودی برای عموم منتشر می‌شود.
افشین با اشاره به الزام مدیریت هوش مصنوعی در سطح ملی اظهار کرد: کشورها امروز یا مصرف‌کننده هوش مصنوعی هستند یا تولیدکننده. اگر ما به‌موقع وارد فرآیند تنظیم‌گری و ساخت زیرساخت نشویم، در آینده مجبور خواهیم شد فناوری و خط‌مشی را از بیرون وارد کنیم. بنابراین مدیریت هوش مصنوعی نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی برای حفظ استقلال فناورانه کشور است.
تمرکز بر زیرساخت‌ها: از ابررایانه تا داده‌های ملی
معاون علمی رئیس‌جمهور درباره اقدامات زیرساختی نیز گفت: در لایه‌های عمیق زیرساختی، شامل توان پردازشی، مراکز داده، شبکه‌های پرسرعت، و استانداردهای دسترسی به داده، کارهای قابل توجهی انجام شده است. توسعه ابررایانه‌های جدید و فراهم کردن دسترسی شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها به منابع پردازشی از جمله این اقدامات است.
وی ادامه داد: اگر زیرساخت آماده نباشد، هر طرحی در هوش مصنوعی، از تولید مدل‌های زبانی بومی تا توسعه رباتیک هوشمند، با چالش مواجه می‌شود. بنابراین ما پایه‌ها را محکم کرده‌ایم.
پلتفرم‌ها و تربیت نیروی انسانی
افشین اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین حوزه‌ها، آموزش و تربیت نیروی انسانی است. بدون دانش و مهارت، حتی بهترین سخت‌افزارها هم بی‌فایده‌اند. ما اکنون برنامه‌هایی برای بازنگری در سرفصل‌های آموزشی، توسعه دوره‌های میان‌رشته‌ای و همکاری دانشگاه‌ها با شرکت‌های دانش‌بنیان تعریف کرده‌ایم.
وی افزود: در بخش پلتفرم‌ها نیز، تلاش شده ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان تقویت شود تا پلتفرم‌های بومی در حوزه‌هایی مانند پردازش زبان فارسی، هوش مصنوعی امنیتی، سلامت هوشمند و حمل‌ونقل هوشمند توسعه یابد.
نمایشگاه اتوکام اصفهان نشان داد ایران در مسیر تحول است
معاون علمی رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت نمایشگاه‌های فناوری برای مشاهده توانمندی‌های داخلی گفت: هفته گذشته نمایشگاه اتوکام و فن‌نما در اصفهان برگزار شد. بیست‌وششمین دوره اتوکام پس از وقفه‌ای از سال ۹۸ برگزار شد و بازدید از این رویداد نشان می‌داد که پروژه‌های هوش مصنوعی در کشور تا چه اندازه توسعه یافته‌اند. این نمایشگاه نمونه عینی تحول در صنعت هوش مصنوعی ایران بود.
وی تأکید کرد: این رویدادها نشان می‌دهد اگر سیاست‌گذاری و حمایت درست انجام شود، شرکت‌های ایرانی توان رقابت در حوزه‌های پیشرفته را دارند.
لزوم همگامی حکمرانی با سرعت تکنولوژی
افشین اظهار کرد: یکی از چالش‌های اساسی این است که سرعت پیشرفت هوش مصنوعی از سرعت سیاست‌گذاری بیشتر است. اگر مدیریت این حوزه به‌روز نباشد، مسائل اخلاقی، حقوقی، امنیتی و حتی اقتصادی ایجاد می‌کند. به همین دلیل بخش مهمی از برنامه ما به تدوین چارچوب‌های حکمرانی و تنظیم‌گری اختصاص یافته است.
وی گفت: از جمله مواردی که دنبال کرده‌ایم، تدوین مقررات استفاده از داده، حفظ حریم خصوصی، استانداردهای ایمنی و نحوه استفاده از هوش مصنوعی در دستگاه‌های دولتی است.